Η ερώτηση: «Εχεις πει ότι, αν είχες γιο, δεν θα τον άφηνες να παίξει ράγκμπι. Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι θα ήθελε να παίξει ράγκμπι; Αν ήταν σπασικλάκι σαν εσένα;». Και η απάντηση: «Πιστεύεις ότι μια γυναίκα σαν τη Μισέλ θα παντρευόταν ποτέ ένα σπασικλάκι;». Ναι, αυτός ο διάλογος έγινε στ’ αλήθεια. Καταγράφηκε προ διετίας στην εκπομπή «Between Two Ferns» («Ανάμεσα σε δύο φτέρες»), ο παρουσιαστής της οποίας, ο ηθοποιός Ζακ Γαλιφιανάκης, υποδέχτηκε τον υψηλό καλεσμένο του, τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.
Πρόκειται για μια διαδικτυακή εκπομπή, στην οποία ο Γαλιφιανάκης προσκαλεί διασημότητες και συζητά μαζί τους για λίγα λεπτά σε έντονο ύφος, εκτοξεύοντας αιχμηρές ατάκες και προσβολές και προκαλώντας συχνά την αμηχανία των καλεσμένων του. Κάποια άλλη στιγμή, στο ίδιο επεισόδιο, ο γνωστός κωμικός είπε: «Πρέπει να είναι χάλια που δεν μπορείς να είσαι υποψήφιος, ξέρεις, τρεις φορές». Και ο πρόεδρος, επιδεικνύοντας καλά αντανακλαστικά, απάντησε: «Οχι, στην πραγματικότητα νομίζω ότι είναι καλή ιδέα. Χμ, αν ήμουν υποψήφιος τρίτη φορά, θα ήταν κάπως σαν να γύριζα τρίτη ταινία “Hangover”. Δεν πήγε και πολύ καλά αυτή η ιστορία, ε;».
Τα οκτώ χρόνια της θητείας του ο Ομπάμα επέδειξε πρωτοφανή, δεδομένου του αξιώματός του, άνεση και διάθεση να ακολουθήσει την επικαιρότητα και τους κανόνες της ποπ κουλτούρας, να εμφανιστεί σε δεκάδες τηλεοπτικά σόου, να φωτογραφηθεί για mainstream περιοδικά και να δώσει συνεντεύξεις μιλώντας για τις αγαπημένες του ταινίες, για μουσική, για αθλητικά. Πολλές φορές αυτός ήταν ο τρόπος του να επικοινωνεί την πολιτική του: στον σπαρταριστό του διάλογο με τον Γαλιφιανάκη βρήκε την ευκαιρία, απευθυνόμενος σε ένα διαφορετικό κοινό, να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις του για την Υγεία. Αλλοτε ταξίδεψε μέχρι την Αλάσκα και συμμετείχε στην εκπομπή «Running Wild with Bear Grylls» για να μιλήσει, στο κέντρο ενός εντυπωσιακού φυσικού τοπίου, για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Και αντίστροφα, πολλές φορές, συνήθιζε να «ελαφραίνει» τον πολιτικό του λόγο αναφερόμενος, για παράδειγμα, στον Γιάννη Αντετοκούνμπο, όταν βρέθηκε στην Αθήνα και στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ενώ άλλοτε, μιλώντας στο Κογκρέσο και αναφερόμενος στα εργασιακά δικαιώματα των γυναικών, σχολίασε ότι «είναι καιρός να διαφοροποιηθούμε από πολιτικές στους χώρους εργασίας που ανήκουν στα επεισόδια του “Mad Men”».
Ο κουλ πρόεδρος
Η εικόνα του μπορεί να είναι προϊόν μιας καλοπροσεγμένης επικοινωνιακής στρατηγικής, αλλά δεν είναι πλαστή. Ο Ομπάμα υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που μεγάλωσε στην εποχή της απόλυτης καθιέρωσης της τηλεόρασης και ανέλαβε την εξουσία στην εποχή της κυριαρχίας των social media – παρεμπιπτόντως, υπήρξε συνεπής χρήστης όλων των κοινωνικών δικτύων, ενώ το 2012 προθυμοποιήθηκε να απαντήσει ζωντανά σε καμιά δεκαριά ερωτήσεις στην ενότητα «Ask Me Anything του Reddit», δεχόμενος μέσα σε μιάμιση ώρα 22.000 μηνύματα! Ξαφνικά ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν ήταν ένας απόμακρος και σοβαρός (ή σοβαροφανής) πολιτικός, αλλά ένας προσιτός ηγέτης, ο «κουλ πρόεδρος» όπως έχει αποκληθεί (και αυτοαποκληθεί, αστειευόμενος).
Κάπως έτσι, με την άνεση ενός σούπερ σταρ, ο Ομπάμα παρήλασε από δεκάδες τηλεοπτικά πλατό, από τον Τζίμι Φάλον και τον Τζίμι Κίμελ μέχρι τον Τζον Στιούαρτ και την Οπρα, η οποία άλλωστε υπήρξε από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές του. To 2007, λίγο πριν την πρώτη εκλογή του, έκανε μια γκεστ εμφάνιση σε ένα από τα σκετσάκια του «Saturday Night Live»: υποτίθεται ότι οι Κλίντον διοργάνωναν ένα πάρτι για το Halloween, η Εϊμι Πόλερ έπαιζε τη Χίλαρι, ο Ντάρελ Χάμοντ τον Μπιλ και ο Ομπάμα τον εαυτό του. Θα το βρείτε στο διαδίκτυο. Οπως θα βρείτε και μια άλλη από τις πολύ αστείες στιγμές του, όταν δηλαδή εμφανίστηκε στην εκπομπή «Comedians in Cars Getting Coffee». Πρόκειται για το σόου του περίφημου κωμικού Τζέρι Σάινφελντ, ο οποίος σε κάθε εκπομπή πίνει καφέ με έναν καλεσμένο (συνήθως επίσης κωμικό), αφού πρώτα πάνε μια βόλτα με ένα παλιό μοντέλο αυτοκινήτου. Εν προκειμένω, ο Σάινφελντ πήρε μια Κορβέτ του ’63 και μπήκε στο προαύλιο του Λευκού Οίκου. Ηπιαν καφέ σε ένα κυλικείο του κτιρίου και συζήτησαν για την καθημερινότητα του προέδρου (για τα ρούχα του, για το πότε ξυρίζεται και άλλα τέτοια) και μετά ο Σάινφελντ άφησε τον Ομπάμα να οδηγήσει την Κορβέτ προκαλώντας τον να βγει εκτός του οικοπέδου – ο φύλακας αρνήθηκε ευγενικά να τους ανοίξει την πόρτα. «Πες του ότι είσαι ο πρόεδρος», του ψιθύρισε ο Σάινφελντ από τη θέση του συνοδηγού. Αλλά ο φύλακας δεν συγκινήθηκε.
Το να βγει ασυνόδευτος από τον Λευκό Οίκο είναι, λογικά, κάτι που δεν βρίσκεται στη λίστα των δυνατοτήτων του. Επίσης δεν μάθαμε αν ποτέ εισακούστηκε το αίτημά του προς τους παραγωγούς του «Game of Thrones» να δει κάποια επεισόδια πριν την προβολή τους – κατάχρηση εξουσίας, κύριε πρόεδρε. Κάποια άλλη στιγμή, πάντως, ένας από τους σκηνοθέτες της δημοφιλούς σειράς τον παραπλάνησε, σε μια off the record συζήτηση, σχετικά με την κατάσταση του Τζον Σνόου. Ετσι κι αλλιώς, ο Ομπάμα θεωρεί ότι η καλύτερη τηλεοπτική σειρά που έχει γυριστεί ποτέ είναι το «The Wire» αλλά και το «MASH», βλέπει φανατικά το «House of Cards» και ενίοτε διασκεδάζει με κωμικές σειρές όπως το «Modern Family» και το «Parks and Recreation». Από ταινίες τού αρέσουν διάφορες κλασικές, όπως ο «Νονός», η «Φωλιά του κούκου» ή η «Καζαμπλάνκα», ενώ από πιο πρόσφατες του άρεσε το «Boyhood», η «Ζωή του Πι», το «Argo». Είναι φανατικός των ταινιών «Star Trek» και «Star Wars» και μάλιστα στην απολογιστική συνέντευξη Τύπου για το 2015 αποχαιρέτησε τους δημοσιογράφους λέγοντας ότι πρέπει να φύγει βιαστικά για να προλάβει την προβολή του «Star Wars: Η δύναμη ξυπνά». Εν τω μεταξύ, ήδη μέσα στο ’16 κυκλοφόρησαν δύο ταινίες γι’ αυτόν: το «Πρώτο ραντεβού», στο οποίο βλέπουμε μια εκδοχή της πρώτης του συνάντησης με τη Μισέλ, και το «Barry», ένα προφίλ των φοιτητικών του χρόνων.
Ραπ, βιβλία και μπάσκετ
Κατά τ’ άλλα, μία από τις αγαπημένες του συνήθειες υπήρξε η δημοσίευση των τραγουδιών που ακούει ή των βιβλίων που διαβάζει και έτσι, μαζί με σκόρπιες ατάκες από συνεντεύξεις του, έχουμε μια πολύ σαφή εικόνα του γούστου του. Του αρέσει ο Στίβι Γουόντερ, o Mάρβιν Γκέι, ο Ντίλαν, ο Σπρίνγκστιν, η τζαζ αλλά και οι ράπερ Κάνιε Γουέστ και, κυρίως, Jay Z – πόσο εύκολο είναι για έναν πρόεδρο να παραδεχτεί ότι ακούει ραπ; Οσο για τα βιβλία (ο πρόεδρος υπήρξε βιβλιοφάγος), του αρέσει η Τόνι Μόρισον και η Μάριλιν Ρόμπινσον, ενώ ανάμεσα στα διαχρονικά αγαπημένα του αναγνώσματα είναι και διάφορα κλασικά, όπως το «Μόμπι Ντικ» και το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», καθώς και αρκετά ιστορικά και βιογραφίες. Με τις κόρες του, πάντως, διάβασε και τα «Χάρι Πότερ».
Ο Ομπάμα επίσης, σε άλλη μια προβεβλημένη πτυχή της προσωπικότητάς του, αγαπάει τα σπορ: από το μπιλιάρδο και το γκολφ (στο οποίο είναι «εξαιρετικά ανταγωνιστικός», όπως έχει πει ο κορυφαίος γκόλφερ Τάιγκερ Γουντς) μέχρι το αγαπημένο του μπάσκετ. Στα εφηβικά του χρόνια κατέκτησε με τη σχολική του ομάδα το τοπικό πρωτάθλημα στη Χαβάη (αριστερόχειρας και εξαιρετικός σουτέρ), συνέχισε να παίζει σε ανοιχτά γηπεδάκια, να πηγαίνει σε αγώνες (είναι οπαδός των Σικάγο Μπουλς) και όταν μετακόμισε στον Λευκό Οίκο, ζήτησε να τοποθετηθούν μπασκέτες στο προαύλιο. Καμιά φορά κανόνιζε φιλικά «διπλά» και εκτός Λευκού Οίκου, με μια επίλεκτη ομάδα ημιεπαγγελματιών, τους οποίους παρακαλούσε να τον μαρκάρουν σαν να μην ήταν ο πρόεδρός τους. Τα τελευταία χρόνια από τον Λευκό Οίκο παρήλασαν αθλητές, ηθοποιοί, μουσικοί και ο Ομπάμα φωτογραφήθηκε με όλους και κουβέντιασε μαζί τους, δείχνοντας να απολαμβάνει την παρέα των μεγάλων σταρ, μέχρι που τελικά έγινε κι ο ίδιος ένας από αυτούς, ένα μέλος της ποπ κουλτούρας και μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φυσιογνωμίες όλων των εποχών σε παγκόσμια κλίμακα.
Το φινάλε της θητείας του δεν θα μπορούσε να αποτυπωθεί καλύτερα από τις δύο λέξεις που διάλεξε ο ίδιος για να κλείσει την ομιλία του στο τελευταίο δείπνο των ανταποκριτών του Λευκού Οίκου, δύο λέξεις που παραπέμπουν κυρίως σε τραγουδιστές ή κωμικούς (ή στον μπασκετμπολίστα Κόμπι Μπράιαντ που πρόσφατα είχε χρησιμοποιήσει τις ίδιες), δύο λέξεις βουτηγμένες σε αμέτρητες ποπ αναφορές, δύο λέξεις που ξεστόμισε γελώντας, αλλά και λιγάκι συγκινημένος: «Obama out».