Σύζυγος, πατέρας, 44ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Στο συνοπτικό βιογραφικό του Μπαράκ Ομπάμα πολλοί είναι εκείνοι που θα προσέθεταν και τον τίτλο του «καλοντυμένου». Ποιος θα δυσκολευόταν να φανταστεί τον άνετο 55χρονο πρώην δικηγόρο και απερχόμενο πλανητάρχη να πρωταγωνιστεί σε διαφημιστική καμπάνια «καθαρόαιμης» αμερικανικής μετα-κολεγιακής μάρκας;
Η χαρισματική φυσιογνωμία του Ομπάμα αναπόφευκτα αντλεί μέρος της δύναμής της από κάποια βασικά μεγέθη, όπως το γεγονός ότι το 2015 οι Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφηκαν ως η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη με 24,5 τοις εκατό του παγκόσμιου ΑΕΠ. Στη χώρα της σόουμπιζ, όμως, ο Ομπάμα, γεννημένος με το «μικρόβιο» της «καλής» της πλευράς, γράφει τη δική του σελίδα στην ιστορία μέσα από έναν συνδυασμό πρωτοκόλλου και προσωπικής ακτινοβολίας.
«Θα δείτε ότι φοράω μόνο γκρι και μπλε κοστούμια», έλεγε ο ίδιος στο αμερικανικό Vanity Fair το 2012. «Προσπαθώ να μειώνω τον όγκο των αποφάσεων. Δεν θέλω να παίρνω αποφάσεις για το τι τρώω ή φοράω, γιατί έχω πολλές άλλες αποφάσεις να πάρω».
Παρ’ όλα αυτά, η βρετανική έκδοση του ανδρικού GQ χαρακτηρίζει τον Ομπάμα τον πιο στυλάτο Αμερικανό ηγέτη μετά τον Τζον Κένεντι, σημειώνοντας μερικά σημεία-κλειδιά. Ανάμεσά τους το γεγονός ότι τα κοστούμια του Ομπάμα έχουν πολύ καλή εφαρμογή, οι γραβάτες του σωστό δέσιμο και ότι ο ίδιος διαλέγει «δυνατά» γυαλιά ηλίου.
Τι ρόλο μπορεί να παίξει η καλή εμφάνιση στην πολιτική αρένα;
«Το στυλ είναι σημαντικό για έναν άνδρα πολιτικό, διότι η εικόνα του εγγράφεται στο αρχέτυπο του άνδρα-ηγέτη-γεννήτορα-πατριάρχη. Η εξουσία του πηγάζει εν μέρει από την εικόνα αυτή που πρέπει να γοητεύει τα πλήθη, χωρίς όμως να χάνει τη σοβαρότητα και την αξιοπιστία του», λέει στο «Κ» ο Κίμων Φραγκάκης, εκδότης του Andro.gr και διοργανωτής του Ladies Run. «Η κομψότητα είναι απόδειξη νοικοκυροσύνης, αλλά η επιτήδευση μπορεί να προκαλέσει καχυποψία στο εκλογικό σώμα. Θα λέγαμε συνοπτικά ότι το ντύσιμο του πολιτικού πρέπει να εκπέμπει αυτοπεποίθηση χωρίς ματαιοδοξία. Ο Ομπάμα το πετυχαίνει χωρίς να μοιάζει βαρετός, λόγω της έντονης προσωπικής του γοητείας».
Για το χτίσιμο της δημόσιας εικόνας του Ομπάμα γράφει ο Ρέτζι Λοβ στο «Power Forward: My Presidential Education», ένα βιβλίο στο οποίο ο συγγραφέας μάς μεταφέρει στο 2007, χρονιά που o Δημοκρατικός γερουσιαστής Ομπάμα ξεκίνησε την πρώτη του προεδρική προεκλογική εκστρατεία. Ο Λοβ, στα 26 του τότε, ήταν ο προσωπικός του βοηθός. «Και οι δύο έπρεπε να μάθουμε να ντυθούμε για τον “ρόλο” μας. Γιατί η εντύπωση που κάναμε μπορούσε να κάνει τη διαφορά μεταξύ μιας θετικής ή μιας αρνητικής ψήφου», σημειώνει ο Λοβ, ο οποίος αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στις προσπάθειες του επιτελείου να αποτρέψει τον υποψήφιο πρόεδρο από το να περνάει το Blackberry του «στη ζώνη σαν μπίπερ».
Χρόνια πριν το καρφιτσάκι-σημαία των ΗΠΑ πάρει τη μόνιμη (με εξαίρεση το 2007) θέση του στο πέτο, το ντύσιμο του Ομπάμα εναρμονιζόταν με την εποχή του. Στο Χάρβαρντ, π.χ., στα τέλη του ’80, η φοιτητική του «στολή» συμπεριλάμβανε σκούρο πουλόβερ με ψηλό γυριστό λαιμό και δερμάτινο μπουφάν.
Τα τελευταία χρόνια, πολλές από τις εμφανίσεις του ύψους 1,85 μ. Ομπάμα φροντίζει ο βετεράνος ράφτης του και επιζήσας του Αουσβιτς, Μάρτιν Γκρίνφιλντ. Ιδρυτής του Martin Greenfield Clothiers, ανδρικού οίκου που στεγάζεται στο Μπρούκλιν, ο Γκρίνφιλντ έχει ντύσει προέδρους όπως ο Αϊζενχάουερ και ο Κλίντον, αλλά και ηθοποιούς-σταρ, όπως ο Πολ Νιούμαν. Τα κοστούμια του για τον Ομπάμα, μεταξύ των οποίων κι εκείνο που φόρεσε για να συναντήσει τη βασίλισσα Ελισάβετ, είναι «πάντα άψογα», με «εξαιρετική εφαρμογή», λέει ο Γκρίνφιλντ σε συνέντευξή του στο NBC.
Κατά τον Βασίλη Μπουρτσάλα, ιδρυτή του Bespoke Athens, ο Ομπάμα δεν ντύνεται διαφορετικά από άλλους πολιτικούς, όπως ο Τζορτζ Μπους. «Πρόκειται ακριβώς για το ίδιο στυλ – κλασική, άνετη, χαλαρή αμερικανική γραμμή. Σκούρα κοστούμια μπλε με micro-design ή μονόχρωμες γραβάτες σε μονόχρωμα πουκάμισα. Ο Ομπάμα είναι πιο λεπτός και ψηλός, μ’ ένα λίγο χορευτικό περπάτημα, και αναδεικνύει το κοστούμι για το άπειρο μάτι σε πιο κομψό. Γενικά ντύνεται όπως όλοι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι-πρόεδροι. Δηλαδή κλασικά – σωστά, χωρίς φανφάρες και υπερβολές». Χωρίς να σπάει κάποιους ενδυματολογικούς κώδικες, ο Ομπάμα ξεχωρίζει λόγω του χαρακτήρα του.
«Ο Ομπάμα χαρακτηρίζεται από μεγάλη, παραδειγματική θα έλεγα, κομψότητα για τους εξής λόγους: Πρώτον, ντύνεται απλά και με σεβασμό στο ακροατήριό του, ώστε να μην αποσπάται η προσοχή από τον λόγο του. Δεύτερον, είναι γυμνασμένος και αυτό δίνει ένα ανάλαφρο élan στην κάθε κίνησή του – φοράει και το σμόκιν σαν γάτος. Τρίτον, είναι χαμογελαστός και έμφυτα ευγενής. Τέταρτον, έχει χιούμορ, γενναία δόση αυτοσαρκασμού, αλλά είναι και “πειραχτήρι” με τους οικείους του, κάτι που τον καθιστά αξιολάτρευτα γοητευτικό ή –με μια αγγλική λέξη– charming», συμπληρώνει ο Κίμων Φραγκάκης.
Στην εποχή της γρήγορης τεχνολογίας, το «πακέτο» Ομπάμα προκαλεί τεράστιο ενδιαφέρον και εκτός πολιτικής. Η λίστα τραγουδιών που ακούει όταν γυμνάζεται, π.χ. (Μπιγιονσέ, Μπομπ Μάρλεϊ και Νίνα Σιμόν, μεταξύ άλλων), έγινε γρήγορα viral όταν την ανακοίνωσε μέσω του περιοδικού Wired σε μια έκδοση που επιμελήθηκε ο ίδιος, το 2016. Το ίδιο συνέβη και με ένα βίντεο από βραδινή επίσκεψή του στο γυμναστήριο ξενοδοχείου στη Βαρσοβία το 2014.
Μιλώντας στο Men’s Health το 2008, χρονιά της πρώτης του εκλογής, ο ίδιος έλεγε ότι γυμναζόταν επί 45 λεπτά, έξι μέρες την εβδομάδα. Στην Ουάσιγκτον, τα επόμενα οκτώ χρόνια κύλησαν με πολλές καρδιοαναπνευστικές ασκήσεις στο γυμναστήριο του Λευκού Οίκου, αλλά και με τρέξιμο και παιχνίδια μπάσκετ.
Καλή διατροφή με φρέσκα λαχανικά, φρούτα και πρωτεΐνες συμπλήρωναν το πορτρέτο μιας υγιούς διαβίωσης. Εναν «πόλεμο» που δεν φαίνεται να έχει κερδίσει ακόμη εξ ολοκλήρου είναι αυτός με το τσιγάρο. Πληροφορίες αναφέρουν ότι εξακολουθεί να κάνει «τράκα» και να μασάει τσίχλες νικοτίνης.
Στο μεταξύ, οι επαγγελματίες της βιομηχανίας της μόδας συμφωνούν ότι ανάμεσα στις «νίκες» Ομπάμα συγκαταλέγονται, πέρα από τις βραδινές εμφανίσεις, και κάποιες χαλαρές. Μεγάλη «πρόοδος» έχει σημειωθεί στο παντελόνι τζιν, π.χ., όπου το τζιν του «μπαμπά» έχει πλέον αντικατασταθεί από μια πιο κολακευτική, στενή γραμμή.
To 2014, μια εμφάνιση του Ομπάμα σε συνέντευξη Τύπου με ανοιχτό μπεζ κοστούμι δίχασε το παγκόσμιο κοινό. Κατά τον Μπουρτσάλα, η καλύτερη έως σήμερα ενδυματολογική στιγμή του Ομπάμα ήταν η ομιλία που πραγματοποίησε κατά την ιστορική του επίσκεψη στην Αθήνα τον Νοέμβριο. Πώς θα έραβε ο Μπουρτσάλας τον πρόεδρο Ομπάμα, αν του δινόταν η ευκαιρία; «Δεν θα έσπαγα το αμερικανικό πρωτόκολλο (σκούρο, μονοχρωμία, κ.λπ.), αλλά θα έφτιαχνα ένα πιο φρέσκο κλασικό κοστούμι γι’ αυτόν: οι ώμοι λίγο πιο μέσα, με γραμμή ίσια και χωρίς ή πολύ λίγη βάτα, για να κρατήσουμε το ριλάξ στυλ που του ταιριάζει. Μασχάλη πιο ψηλά και μανίκι πιο στενό και λίγο πιο έντονη μέση, αλλά όχι πολύ. Παντελόνι λίγο πιο στενό και με ψηλότερο ρεβέρ. Τα πέτα λίγο πιο φαρδιά, για να κρατήσουμε αρχοντιά και να αποφύγουμε να είναι σαν αγοραστό, και σαφώς πιο ψηλά. Γενικά, θα κρατούσα το χαλαρό λουκ, γιατί είναι ο ίδιος αυτό το στυλ, αλλά το κοστούμι θα ήταν πιο κοντά στο σώμα του, γιατί είναι λεπτός, και θα τον έκανε πιο κομψό. Με τις αλλαγές στα πέτα και στους ώμους θα τον εκσυγχρονίζαμε. Οταν θα μου το επέτρεπε η περίπτωση, θα πήγαινα σε σταχτί γκρι τόνους, για να εκμεταλλευτώ τα νέα, γκρίζα μαλλιά σε συνδυασμό με τα άσπρα πουκάμισα που φοράει».
Ο χρόνος θα δείξει τον στυλιστικό προσανατολισμό του Ομπάμα, στο επόμενο κεφάλαιο της προσωπικής και δημόσιας ζωής του. Ο ίδιος διαθέτει πλέον την κατάλληλη εμπειρία.