Φωκίων Καραβίας: Να πιστεύουμε ότι το τέλος της κρίσης είναι κοντά

Φωκίων Καραβίας: Να πιστεύουμε ότι το τέλος της κρίσης είναι κοντά

9' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το ραντεβού είχε οριστεί στη 1.30 το μεσημέρι. Ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας, δεν καθυστέρησε ούτε λεπτό. Ηρθε ακριβώς στην ώρα του. Καθίσαμε και το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να συμφωνήσουμε την ώρα που θα διαρκέσει –κατά προσέγγιση– το γεύμα, αφού ο χρόνος δεν είναι… απεριόριστος. Και αυτό ακριβώς ήταν που μου έδωσε την «πάσα» για να ξεκινήσω την κουβέντα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Eurobank.

«Γιατί πιστεύετε ότι οι κατά καιρούς κυβερνώντες δεν έχουν καλή σχέση με τον χρόνο; Γιατί δεν μπορούν να υπηρετούν προθεσμίες;» ρώτησα, εννοώντας προφανώς την ιστορία με τις αξιολογήσεις που εξελίσσονται, πάντα, σε θρίλερ. «Χρόνος υπήρχε και υπάρχει» μας λέει, εννοώντας ότι τουλάχιστον οι τρέχουσες προθεσμίες δεν έχουν εξαντληθεί. «Αλλά ο χρόνος είναι εχθρός μας και δεν πρέπει να φτάνουμε στο όριό του».

Ωστόσο, κάπως έτσι φτάσαμε πλέον να μετράμε οκτώ χρόνια μνημονίων, χωρίς να βλέπουμε φως, τον διακόπτουμε και κάπου εκεί αντιλαμβανόμαστε ότι μάλλον έχουμε να κάνουμε με έναν φύσει αισιόδοξο άνθρωπο:

«Ακούστε, οφείλουμε να είμαστε αισιόδοξοι. Και οφείλουμε να πιστεύουμε ότι το τέλος της κρίσης είναι κοντά. Αλλωστε, αν το καλοσκεφτείτε, δεν θέλουμε και πολλά για να το πετύχουμε. Πολλές μακροοικονομικές ανισορροπίες έχουν ήδη διορθωθεί. Ωστόσο, όταν παραμένουν εκκρεμότητες για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό κοστίζει στην οικονομία και επιβαρύνει τις προοπτικές ανάπτυξης. Και τελικά, η προσπάθεια γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη».

Ο χρόνος και πάλι, κυρίως, γιατί χάνεται η υπομονή «και ξέρετε ότι αυτός είναι ο υπαρκτός κίνδυνος» λέει και εξηγεί: «Η ελληνική κοινωνία να χάσει την υπομονή της, γιατί πολλές ευκαιρίες δεν αξιοποιήθηκαν και στην πορεία χάθηκαν ή κινδυνεύουν να χαθούν». Μαζί με τα χρόνια που περνούν.

Αν και ο ίδιος, σε πρόσφατη τοποθέτησή του –που τη διάβασα πριν τον συναντήσω– είχε πει κάτι εντυπωσιακά αισιόδοξο. Οτι, δηλαδή, «το 2017 θα μπορούσε να είναι το έτος επιστροφής της οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης και μάλιστα κοντά στο 2,5%»!

Φυσικά και το θυμάται, καθώς αμέσως συμπληρώνει ότι «είχα αναφερθεί, όμως, και σε τρεις προϋποθέσεις για την επίτευξη αυτού του ρυθμού». Και τις υπενθυμίζει:

«Η πρώτη προϋπόθεση είναι, βεβαίως, η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης το συντομότερο δυνατόν. Οπως έχουμε μάθει τα τελευταία χρόνια, η καθυστέρηση έχει μεγαλύτερο κόστος από το όφελος που επιδιώκουμε κάθε φορά, παρατείνοντας τη διαβούλευση με τους εταίρους. Η δεύτερη προϋπόθεση της ανάπτυξης πρέπει να αποτυπώνεται στο μείγμα της οικονομικής πολιτικής. Η μετατόπισή του σε μια πιο αναπτυξιακή κατεύθυνση είναι πλέον απαραίτητη έστω και αν αυτή συνεπάγεται μια φαινομενικά μικρότερη στήριξη ορισμένων κοινωνικών ομάδων. Ο βασικός στόχος θα πρέπει να είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα για τους νέους. Η τρίτη προϋπόθεση επιστροφής σε ανάπτυξη αφορά το τραπεζικό σύστημα. Οι ελληνικές τράπεζες σηκώνουν το βάρος ενός δυσβάσταχτου αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων που κληροδότησε η κρίση. Εχουμε δεσμευθεί έναντι των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών για συγκεκριμένους στόχους μείωσης αυτού του αποθέματος».

Το θέμα είναι να υπάρχει και η βούληση για να γίνουν όλα αυτά, προσθέτουμε εμείς. «Πιστέψτε με, οι τράπεζες έχουν τη βούληση, τα κεφάλαια και το ανθρώπινο δυναμικό για να πετύχουν τους στόχους, ξεκινώντας από το 2017, κατά τη διάρκεια του οποίου θα πρέπει, σε συνεργασία με τους πελάτες μας, να μειώσουμε τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) κατά περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες, από τις συνολικά 40 που έχουν προβλεφθεί και είναι ο στόχος έως το τέλος του 2019. Στη Eurobank, δεσμευόμαστε ότι θα πετύχουμε τον στόχο αυτό», τονίζει με τον πιο κατηγορηματικό τόνο στη φωνή του, από την ώρα που ξεκίνησε η κουβέντα.

Γι’ αυτό και επιμένουμε ότι στην αγορά υπάρχει η αντίληψη ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει καθυστερήσει. «Ισως να υπάρχει μια δόση αλήθειας σε αυτή την παρατήρηση και το τραπεζικό σύστημα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί. Ωστόσο, μαγικές ή οριζόντιες λύσεις για τα ”κόκκινα” δάνεια δεν υπάρχουν. Οφείλουμε να κινηθούμε με σαφή σχεδιασμό, εφαρμόζοντας μία σειρά από διαφορετικές λύσεις ανά περίπτωση».

«Με αναδιαρθρώσεις;», ρωτάμε. «Και με αναδιαρθρώσεις, αλλά και ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων, κατά προτίμηση με συναινετικό τρόπο, μερική άφεση χρέους, όπου είναι απαραίτητη και δικαιολογείται, αλλά και πωλήσεις χαρτοφυλακίων σε τρίτους».

Σοβαρές ανακατατάξεις στον επιχειρηματικό τομέα

Μικρή διακοπή για να παραγγείλουμε και πιάνουμε τη συζήτηση από εκεί που την αφήσαμε: τα δάνεια. Ρωτάμε τι θα γίνει με τα επιχειρηματικά, από την αναδιάρθρωση των οποίων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και ο μεγάλος στόχος της επιστροφής στην πραγματική ανάπτυξη. Οσο δεν προχωρά αυτή η διαδικασία, τόσο θα βαλτώνει η πραγματική οικονομία.

Ο κ. Φωκίων Καραβίας θεωρεί ότι για τα επιχειρηματικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια οι συνθήκες έχουν ωριμάσει. Τι εννοεί; Οτι η διαδικασία της αναδιάρθρωσής τους ξεκίνησε –και αναφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα– καθώς, όπως λέει: α) Πολλές επιχειρήσεις είναι σε οριακή πλέον κατάσταση. β) Οι τράπεζες έχουν ήδη αναπτύξει τις εσωτερικές τους υποδομές αλλά και εξωτερικές συνεργασίες, για να κάνουν τις αναδιαρθρώσεις. γ) Το θεσμικό πλαίσιο έχει βελτιωθεί και εμπλουτιστεί. δ) Υπάρχει έντονη η πίεση της στοχοθεσίας για την οποία έχουν δεσμευθεί στις εποπτικές αρχές.

«Υπάρχουν όμως ανοικτά κρίσιμα θέματα ακόμα», παρεμβαίνουμε. «Πράγματι», απαντά και αναφέρει μόνος του τα σημαντικότερα: «Παροχή νομικής κάλυψης σε στελέχη τραπεζών που έχουν την ευθύνη αναδιαρθρώσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενεργοποίηση εξωδικαστικού συμβιβασμού, κ.λπ.». Ωστόσο, επιμένει, «το σύστημα πλέον κινείται».

Και προσθέτει με νόημα: «Με βάση τα παραπάνω, το 2017 μπορεί να είναι ένα έτος ισχυρού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας. Θα υπάρξουν σοβαρές ανακατατάξεις στον επιχειρηματικό τομέα, τις οποίες έχουμε ήδη δει να συμβαίνουν σε ορισμένους κλάδους και να εκτυλίσσονται σε άλλους, όπως, για παράδειγμα, στα ΜΜΕ, στον τουρισμό, στα τρόφιμα, στην εμπορία αυτοκινήτων κ.λπ. Αυτή η εκτεταμένη αναδιάρθρωση θα επεκταθεί στο σύνολο της οικονομίας, καθώς θα ξεκαθαρίζει σταδιακά το τοπίο και θα φαίνεται ποιες επιχειρήσεις μπορούν να ξεπεράσουν την κρίση και να παραμείνουν ανταγωνιστικές στο νέο περιβάλλον».

Η φιλοσοφία του είναι ξεκάθαρη: «Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν ισχυρότερες, μεγαλύτερες και πιο δυναμικές επιχειρήσεις, όχι μόνον από οικονομικής, αλλά και από κοινωνικής απόψεως. Μόνον τέτοιες επιχειρήσεις μπορούν να επενδύουν σε έρευνα και ανάπτυξη, να διαμορφώνουν τις προοπτικές εξωστρεφούς ανάπτυξης στις διεθνείς αγορές, άρα και να δημιουργούν ποιοτικές θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα για νέους ανθρώπους με προσόντα, που θα κρατήσουν Ελληνες επιστήμονες στη χώρα».

Κι αυτό δείχνει να είναι το μεγάλο στοίχημα για τον CEO της Eurobank. «Μα εκεί βρίσκεται το κλειδί για να επιστρέψουμε στην κανονικότητα», θα πει. «Δεν το βλέπετε;».

Οι τράπεζες μπορούν να είναι ο καταλύτης στην οικονομική επιτάχυνση

Η συζήτηση προχωράει ένα βήμα παραπέρα. Στο κύμα μετανάστευσης φωτισμένων μυαλών, που φουντώνει. Τον ρωτάμε τι θα γίνει με αυτούς που έφυγαν ήδη αλλά και –μια και το έφερε η κουβέντα– αν ο ίδιος το σκέφτηκε να φύγει κάποια στιγμή, όταν είδε ότι το κεφάλαιο «κρίση και Ελλάδα» θα έχει μεγάλο βάθος. «Κοιτάξτε», μας λέει ο κ. Καραβίας: «Η δική μου επιστροφή στην Ελλάδα, το 1993, συνέπεσε με την έναρξη ανάπτυξης του χρηματοπιστωτικού τομέα. Βέβαια, η ανάπτυξη αυτή, η εντυπωσιακή επέκταση στην ΝΑ Ευρώπη, ανεκόπη από την έλευση της παγκόσμιας κρίσης του 2008 και μια αντίστροφη πορεία συρρίκνωσης ξεκίνησε με την ελληνική κρίση του 2010. Η αλήθεια είναι ότι δεν έλειψαν οι ευκαιρίες για σταδιοδρομία εκτός Ελλάδος».

Εκ του αποτελέσματος, ωστόσο, αντιλαμβανόμαστε ότι μάλλον δεν ήταν η προτεραιότητά του. Συμφωνεί και εξηγεί: «Οταν γύρισα από τις ΗΠΑ ήταν μια απόφαση ζωής – προσωπικής και επαγγελματικής. Σας το ξανάπα, ήρθα στην Ελλάδα την εποχή των ευκαιριών και δεν θα έφευγα τη δύσκολη ώρα. Εδώ δουλεύω, εδώ θα δουλεύω όσο μου δίνεται η δυνατότητα. Παρά τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε, πιστεύω ιδιαίτερα στις προοπτικές, στη δυναμική και στους ανθρώπους του Οργανισμού, της Eurobank, στον οποίο έχω περάσει το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας. Επίσης, πιστεύω στα σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας μας, στη δυνατότητά της να ξεπεράσει τη σημερινή κρίση. Θέλω να συμβάλω όσο μπορώ, ώστε τα παιδιά μου και όλα τα νέα παιδιά να έχουν την επιλογή να ζήσουν και να δημιουργήσουν στην πατρίδα τους, εφόσον το επιθυμούν».

Οι νέοι οικονομολόγοι

Τον ρωτάμε τι θα πρότεινε σε έναν νέο οικονομολόγο, σήμερα. Να αναζητήσει μια επαγγελματική καριέρα στο εξωτερικό, αν μπορεί, ή να μείνει στην Ελλάδα και να ξεκινήσει από εδώ; «Εχοντας κάνει μια πορεία εκτός συνόρων, θα ήμουν ο τελευταίος που θα συμβούλευα σε ένα νέο παιδί να μην “την ψάξει” και εκτός συνόρων. Και μόνο οι εμπειρίες που θα αποκομίσει, θα είναι σημαντικές για τη ζωή του. Ομως, αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς, είναι να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνθήκες, ώστε όταν το αποφασίσει, να μπορεί να επιστρέψει στην πατρίδα για να δουλέψει εδώ, έχοντας βρει τις κατάλληλες ευκαιρίες και έτσι να συνεχίσει τη ζωή του» λέει. «Αυτό πρέπει να είναι το μέλημά μας».

Κι αυτό θα γίνει με μεταρρυθμίσεις. Για να επιστρέψουν όσοι έφυγαν, ο κ. Καραβίας είναι ξεκάθαρος: «Απαιτείται να φτιάξουμε ένα περιβάλλον αξιοκρατίας, που να συνδέει την επιστήμη με την επιχειρηματικότητα, που να επιβραβεύει την καινοτομία και την παραγωγή πλούτου. Επιβάλλεται να δώσουμε προτεραιότητα στην απασχόληση των νέων, με κινήσεις δημιουργίας θέσεων νεανικής απασχόλησης, ιδιαίτερα για την είσοδό τους στην αγορά εργασίας ή την εκκίνηση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας».

Και κάπως έτσι, η συζήτηση καταλήγει εκεί απ’ όπου ξεκίνησε. Στον ρόλο που θα μπορούσαν να παίξουν οι τράπεζες σε αυτή την προσπάθεια. Ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank θεωρεί ότι «οι τράπεζες μπορούν να είναι καταλύτης και επιταχυντής αυτής της διαδικασίας αναδιάρθρωσης της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας στη χώρα στη σωστή κατεύθυνση».

Το ζητούμενο είναι πώς, τον ρωτάμε. «Μπορούν να εγγυηθούν τη διαφάνεια και μπορούν να χρηματοδοτήσουν το εγχείρημα» λέει, «γνωρίζουν τις επιχειρήσεις και τις δυνατότητές τους, επομένως μπορούν να κατευθύνουν με ορθή ιεράρχηση τους πόρους».

Το πρόβλημα είναι, όμως, ότι θα πρέπει πρώτα να λύσουν οι ίδιες τις δικές τους εκκρεμότητες, τον διακόπτουμε. «Κοιτάξτε», λέει, «παρά το γεγονός ότι σε ορισμένες τράπεζες παραμένουν διοικητικές εκκρεμότητες, συνολικά η διακυβέρνηση του τραπεζικού συστήματος έχει έρθει πιο κοντά σε ευρωπαϊκά πρότυπα, γεγονός που θα διευκολύνει την παραπάνω διαδικασία».

Επιμένει δε, ότι το καθεστώς που διέπει σήμερα τις τράπεζες διαφέρει πάρα πολύ σε σχέση ακόμα και με το πρόσφατο παρελθόν. Θυμίζει: «Σήμερα, μετοχικά δεν υπάρχει τράπεζα που κάποιος ιδιώτης να έχει σημαίνουσα συμμετοχή, οι διοικήσεις έχουν διακριτό ρόλο από τους μετόχους, ενώ η οποιαδήποτε κυβερνητική παρέμβαση έχει περιοριστεί στο ελάχιστο συγκρινόμενη με το παρελθόν».

Και καταλήγει: «Με αυτή την έννοια, η τραπεζική στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια δεν είναι μια υπόθεση αριθμητικής. Είναι συνυφασμένη με τις κοινωνικές και αναπτυξιακές προτεραιότητες, τελικά μπορεί να έχει καθοριστική συνεισφορά στην έξοδο από την κρίση». Και κάπου εκεί η συζήτηση ολοκληρώνεται…

Η συνάντηση

Συναντηθήκαμε στο εστιατόριο του ξενοδοχείου «New Hotel», στο κέντρο της Αθήνας, κοντά στο κτίριο διοίκησης της τράπεζας. Εκείνη την ώρα – ήταν νωρίς για τα ελληνικά δεδομένα– στην αίθουσα υπήρχε ακόμη μία παρέα, στην οποία προστέθηκε άλλη μία πριν φύγουμε. Φάγαμε φιλέτο γλώσσας, μια σαλάτα, ήπιαμε εμφιαλωμένο νερό και κλείσαμε με δύο εσπρέσο. Ο λογαριασμός ήταν 46 ευρώ.

Oι σταθμοί του

1987

Αποφοίτηση από το ΕΜΠ με δίπλωμα Χημικού Μηχανικού.

1991

Διδακτορικό (Χημικού Μηχανικού) από το University of Pennsylvania. Προσλαμβάνεται στην JPMorgan στη Νέα Υόρκη.

1993

Επιστροφή στην Ελλάδα, θητεία στο Πολεμικό Ναυτικό.

1994

Προσλαμβάνεται στη Citibank Ελλάδος.

1997

Μετακίνηση στη Eurobank ως επικεφαλής διαπραγμάτευσης ομολόγων.

2000

Treasurer στην Telesis Investment Bank.

2001

Απορρόφηση της Telesis από τη Eurobank, Treasurer της Eurobank.

2015

Ανάληψη της θέσης του διευθύνοντος συμβούλου της Eurobank.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή