Οποιοδήποτε κράτος-μέλος της Ευρωζώνης θελήσει να εγκαταλείψει το ευρώ, προηγουμένως θα πρέπει να τακτοποιήσει τις εκκρεμότητες που έχει στο Ευρωσύστημα, προειδοποίησε ο κεντρικός τραπεζίτης της Ευρωζώνης Μάριο Ντράγκι.
Η προειδοποίηση έρχεται εν μέσω ανόδου ευρωσκεπτικιστικών και λαϊκιστικών κομμάτων σε πολλές χώρες της Ευρώπης, από την Ιταλία και τη Γαλλία μέχρι και την ίδια τη Γερμανία.
Σπανιότατα αναφέρεται ο κ. Ντράγκι στο ενδεχόμενο ένα κράτος-μέλος να αποχωρήσει από το ευρώ, ενδεχόμενο που θα προκαλούσε σοβαρές αμφιβολίες για το μέλλον του κοινού νομίσματος. Κατά ειρωνεία της τύχης, το σχόλιο του κ. Ντράγκι περιλαμβάνεται στην απάντηση που έδωσε σε δύο Ιταλούς ευρωβουλευτές. «Αν επιθυμεί μια χώρα να εγκαταλείψει το Ευρωσύστημα, θα πρέπει προηγουμένως να έχουν εκκαθαριστεί πλήρως οι απαιτήσεις ή οι οφειλές της κεντρικής του τράπεζας προς την ΕΚΤ», ανέφερε ο κ. Ντράγκι στην απαντητική του επιστολή, που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 20 Ιανουαρίου.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΚΤ, οι οφειλές της ιταλικής κεντρικής τράπεζας προς την ΕΚΤ και άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης (σύμφωνα με το ισοζύγιο του διατραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης Target 2) είχαν ανέλθει στα τέλη Νοεμβρίου στα 358,6 δισ. ευρώ. Η Ιταλία είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες οφειλές προς το Ευρωσύστημα, ενώ ακολουθούν η Ισπανία, με περίπου 330 δισ. ευρώ, και η Πορτογαλία και η Ελλάδα με οφειλές 72,3 δισ. και 71,8 δισ. ευρώ, αντίστοιχα. Η απειλή αθέτησης διασυνοριακών υποχρεώσεων αναφέρεται συχνά ως ένα στοιχείο που διατήρησε ενωμένη την Ευρωζώνη στα χρόνια της κρίσης δημόσιου χρέους. Η εκκαθάριση των συναλλαγών, μέσω του συστήματος πληρωμών Target 2, μπορεί να διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα τελευταία χρόνια, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα (την περίοδο 2010-2011 και η Ιρλανδία) έχουν συσσωρεύσει τεράστιες οφειλές, ουσιαστικά, προς άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες.
Η συσσώρευση οφειλών έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες, ενώ ο κ. Κένεθ Ρογκόφ, καθηγητής Οικονομικών στο Χάρβαρντ, έχει προειδοποιήσει για φυγή κεφαλαίων από την Ιταλία.
Ωστόσο ο κ. Ντράγκι στην επιστολή του αναφέρει ότι οι ανισορροπίες που έχουν υπάρξει στο Target 2 οφείλονται στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, δηλαδή ότι πολλοί πωλητές ομολόγων είναι ξένοι επενδυτές με λογαριασμούς στη Γερμανία και ότι το σύστημα θα επιστρέψει σε ισοζύγιο. Οι κεντρικές τράπεζες με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις από το Ευρωσύστημα είναι της Γερμανίας, με απαιτήσεις ύψους 754,1 δισ. ευρώ, του Λουξεμβούργου με απαιτήσεις 166,8 δισ. ευρώ, της Ολλανδίας με απαιτήσεις 99,6 δισ. ευρώ και της Φινλανδίας με απαιτήσεις 53,7 δισ. ευρώ.
Το «διατραπεζικό σύστημα πληρωμών Target 2» είναι μακράν το πιο σημαντικό σύστημα πληρωμών της Ευρώπης και ανήκει στο Ευρωσύστημα (δηλαδή στην ΕΚΤ και τις 19 εθνικές κεντρικές τράπεζας). Επιτρέπει την εκτέλεση συναλλαγών μεταξύ των εθνικών κεντρικών τραπεζών και των εμπορικών τραπεζών των κρατών-μελών του ευρώ. «Η ΕΚΤ ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να διασφαλίσει ότι συστήματα πληρωμών και άλλες υποδομές των αγορών λειτουργούν ομαλά και αποδοτικά, ώστε να διατηρήσει τη σταθερότητα τιμών στην Ευρωζώνη.
Αυτό καθιστά το Target 2 ακρογωνιαίο λίθο για τη χρηματοπιστωτική ενοποίηση της Ε.Ε. Επιτρέπει την ελεύθερη ροή χρημάτων πέρα από τα σύνορα και υποστηρίζει την εφαρμογή της κοινής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ», αναφέρει η κεντρική τράπεζα στην ιστοσελίδα της.
Ενδεικτικό της σημασίας του συστήματος πληρωμών Target 2 είναι το γεγονός πως το 2015 είχε γίνει μέσω του συστήματος το 91% των συναλλαγών σε ευρώ. Η μέση ημερήσια αξία των συναλλαγών που είχαν διεκπεραιωθεί το 2015 ήταν 1,8 τρισ. ευρώ. Η αξία των συναλλαγών που διενεργούνται σε πέντε ημέρες ισούται με το ΑΕΠ ολόκληρης της Ευρωζώνης, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ.