Είναι γνωστό πια πως το Netflix και γενικότερα η διαδικτυακή τηλεόραση αλλάζει τις ψυχαγωγικές συνήθειες των ανθρώπων παγκοσμίως. Λάπτοπ, τάμπλετ, κινητά τηλέφωνα και «έξυπνες» τηλεοράσεις μάς συνδέουν με πλατφόρμες που προσφέρουν μια τεράστια γκάμα επιλογών από ταινίες και σειρές, σε βαθμό που είναι αδύνατον πλέον να παρακολουθήσει κανείς έστω και τα μισά όσων κυκλοφορούν. Κι εδώ έρχεται το ενδιαφέρον κομμάτι: έχοντας πια χτίσει –ίσως η ακριβέστερη διατύπωση θα ήταν «εκπαιδεύσει»– το παγκόσμιο κοινό του με εξαιρετικές αλλά λίγο-πολύ mainstream παραγωγές (π.χ. «House of Cards», «Οrange is the new black», «Narcos» κ.ο.κ.), το Netflix λανσάρει τώρα πρότζεκτ τουλάχιστον ασυνήθιστα ακόμα και για τα σύγχρονα τηλεοπτικά δεδομένα. Οπως το «The OA».
Σύντομη επισκόπηση: Μια νεαρή γυναίκα ονόματι Πρέρι Τζόνσον επιστρέφει ξαφνικά στο πατρικό σπίτι επτά χρόνια μετά την εξαφάνισή της. Δεν είναι όμως η ίδια. Προηγουμένως τυφλή, τώρα μπορεί και βλέπει κανονικά, η πλάτη της είναι χαραγμένη με μυστηριώδη σύμβολα κι ακόμα επιμένει πως το όνομά της είναι πλέον OA. Την ιστορία της αιχμαλωσίας της (περί αυτού πρόκειται), αντί για τους γονείς της, θα την εμπιστευτεί σε μια ετερόκλητη ομάδα μαθητών λυκείου και στην καλόκαρδη καθηγήτριά τους, με την ελπίδα εκείνοι να τη βοηθήσουν σε ένα κάπως ακαθόριστο σχέδιο. Και αυτά είναι όσα μπορούμε να πούμε για το «The OA». Από εκεί και πέρα ξεκινά ένας κύκλος χειρουργικά τοποθετημένων αποκαλύψεων, ο οποίος εκτείνεται σε 8 κεφάλαια και κάνει τα μυστικά του «Lost» να μοιάζουν με προχειροφτιαγμένες ιστοριούλες.
Ακόμα και ο τίτλος «φωνάζει» μυστήριο, για να μην πούμε ότι είναι σχεδόν αντιεμπορικός. Και όμως η σειρά, που εμφανίστηκε περίπου πριν από ένα μήνα στην πλατφόρμα, χωρίς μάλιστα ιδιαίτερες προαναγγελίες και το προμοτάρισμα που συνοδεύει τέτοιες περιπτώσεις, είναι από τις πιο ξεχωριστές που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Και αυτό γιατί, όπως συμβαίνει και με τις περισσότερες παραγωγές του, το Netflix δεν τις αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου· αντιθέτως, δίνει στέγη σε υποσχόμενες δημιουργίες εκείνων που πραγματικά γνωρίζουν το… σπορ.
Ο Ομηρος
Την Plan B Entertainment για παράδειγμα, εταιρεία παραγωγής του Μπρατ Πιτ, που έχει δώσει ταινίες όπως «Ο πληροφοριοδότης», «12 χρόνια σκλάβος» και «Το μεγάλο σορτάρισμα». Δικό της είναι το «The OA» και ταυτόχρονα έμπνευση του ιδιαίτερου σκηνοθέτη Ζαλ Μπατμανλί («Sound of my voice») και της μόνιμης πρωταγωνίστριας και συνεργάτιδός του Μπριτ Μάρλινγκ. Οι δυο τους δημιούργησαν μια ιστορία, η οποία έχει στον πυρήνα της την ίδια την τέχνη της αφήγησης ιστοριών – ένας από τους βασικούς χαρακτήρες άλλωστε έχει το όνομα του Ομήρου, του πρώτου σπουδαίου ιστοριοπλάστη. Εκτός αυτού, ωστόσο, η σειρά εξαπλώνεται με άνεση και σε άλλα επίπεδα, σχηματίζοντας ένα κοινωνικό πορτρέτο που ταυτόχρονα ακροβατεί στα όρια της επιστημονικής φαντασίας. Και αυτό βέβαια είναι κομμάτι της γοητείας της.
Είναι ώρες ώρες που ως τηλεθεατής του «The OA» νιώθεις ελαφρώς κορόιδο. Είναι εκεί για παράδειγμα όπου η κλασική ιστορία απαγωγής αρχίζει να μπλέκεται με κάτι που μοιάζει με ασκήσεις… γιόγκα. H ίδια η σειρά κατά κάποιο τρόπο αυτοκριτικάρεται – η ατάκα «I know it sounds crazy» επαναλαμβάνεται συχνά-πυκνά από τον χαρακτήρα της Μάρλινγκ. Και όμως αρκεί μία ακόμη στροφή της πλοκής για να μείνεις ξανά με το στόμα ανοιχτό. Το πράγμα εξάλλου φαίνεται από το πρώτο επεισόδιο: κλασική αμερικανική πολίχνη (όλα τα περίεργα εκεί συμβαίνουν), εισαγωγή των βασικών χαρακτήρων, ένα σχετικά υποσχόμενο στόρι· «δεν είμαι σίγουρος ότι θέλω να δω και το επόμενο, σήμερα κυκλοφόρησε και το νέο επεισόδιο του “Sherlock”», σκέφτεσαι. Και τότε, ύστερα από 55 ολόκληρα λεπτά, πέφτει η επιγραφή «Netflix presents», ενώ με ένα εντυπωσιακό πανοραμικό πλάνο μεταφερόμαστε στη χιονισμένη Μόσχα αρκετά χρόνια πριν, όταν η ηρωίδα μας ήταν ακόμη μικρό κοριτσάκι. Τελικά δεν βλέπεις «Sherlock». Στην πραγματικότητα είναι σχετικά δύσκολο να δεις οτιδήποτε άλλο προτού τελειώσεις και τα υπόλοιπα 7 διαθέσιμα επεισόδια.
Οπως αναφέραμε και στην αρχή, το «The OA» δεν είναι μια συνηθισμένη σειρά ούτε θα αρέσει σε όλους. Οι φιλοσοφικού τύπου αναζητήσεις περί θανάτου και νοήματος της ζωής (ασχολείται πολύ με το θέμα του ΝDE – Near Death Experience, αυτό που στα ελληνικά είναι γνωστό ως «μεταθανάτια εμπειρία»), καθώς και ο «περίεργος» τρόπος που γίνονται, ίσως ξενίσουν κάποιους που έχουν συνηθίσει την κλασική αμερικανική τηλεόραση. Καθώς όμως η ιστορία ολοκληρώνεται και οι διαφορετικές ψηφίδες της πλοκής τοποθετούνται στη θέση τους στο τελευταίο επεισόδιο, πολλά από τα μυστήρια –όχι όλα– ξεκαθαρίζουν και η συνολική κατασκευή έρχεται σε αρμονία. Το σημαντικότερο, όποιος φτάσει ώς εκεί μπορεί να καταλήξει να δει τους τίτλους τέλους ακόμα και με δάκρυα στα μάτια.
Πολλά κινηματογραφικά και τηλεοπτικά παράλληλα μπορεί να εντοπίσει κανείς παρακολουθώντας το «The OA». Τα μοτίβα της απαγωγής, της αιχμαλωσίας, το μεταίχμιο μεταξύ ζωής και θανάτου αλλά και οι «λέσχες των αποβλήτων» έχουν την τιμητική τους. Από το περυσινό οσκαρικό «The Room» ή το πιο ευφάνταστο «Mysterious Skin» του Γκρεγκ Αράκι κι, επιπλέον, τα φιλοσοφικά «The Leftovers» και «The Returned» μέχρι την πλειονότητα των αμερικανικών φιλμ ενηλικίωσης, είναι πολλά τα συστατικά που το δημιουργικό ζεύγος των Μπατμανλί και Μάρλινγκ ρίχνουν στο τσουκάλι τους. Το καλό είναι πως στο τέλος, αντί για τον αναμενόμενο αχταρμά, αυτό που απολαμβάνουμε είναι μάλλον μια γευστικότατη σούπα.