Οταν το μεσημέρι της Πέμπτης έφτασαν στον Αρειο Πάγο, ήταν εμφανές πως και οι οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί ήταν ιδιαίτερα αγχωμένοι. «Το καλό πράγμα αργεί να γίνει», τους είχε πει η μεταφράστριά τους λίγες ημέρες νωρίτερα, προσπαθώντας να τους δώσει κουράγιο και να τους καθησυχάσει σχετικά με την αναβολή που είχε πάρει η έκδοση των αποφάσεων που τους αφορούσαν. «Προσπαθούμε να είμαστε ψύχραιμοι, αλλά δεν καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει», της είχε απαντήσει τότε ένας από τους οκτώ. Η πρόεδρος μιας από τις συνθέσεις που έκρινε την υπόθεση κάλεσε τους πρώτους τέσσερις στην έδρα για να ακούσουν την απόφαση. «Να μην εκδοθούν», κατέληξε. Εκείνοι επέστρεψαν στις θέσεις τους σιωπηλοί. Μόνο αφού βγήκαν και οι οκτώ αποφάσεις (όλες θετικές) κοιτάχτηκαν ανακουφισμένοι.
To ιστορικό
Η δικαστική τους περιπέτεια ξεκίνησε στις 5 Αυγούστου, όταν η Γενική Εισαγγελία Κωνσταντινούπολης απέστειλε στο υπουργείο Δικαιοσύνης αίτημα έκδοσης «των πραξικοπηματιών», όπως τους αποκαλούσε. Ο φάκελος όμως που είχαν λάβει οι ελληνικές αρχές δεν είχε αρκετά στοιχεία. Οι εισαγγελείς έστειλαν στις 25 και στις 26 Αυγούστου επίσημα αιτήματα στην Τουρκία για περισσότερες διευκρινίσεις σχετικά με την ενοχή τους, αλλά ουδέποτε έλαβαν απαντήσεις.
Η πρώτη δικάσιμος για το θέμα της έκδοσης είχε οριστεί για τέλη Νοεμβρίου. Εκεί, δύο αξιωματικοί βρέθηκαν χωρίς συνήγορο και ζήτησαν νομική βοήθεια από το κράτος. Ετσι μπήκε στην υπόθεση ο ένας εκ των δύο δικηγόρων, ο 33χρονος Ομηρος Ζέλιος. Ζήτησε περισσότερο χρόνο για να μελετήσει τη δικογραφία, αλλά πήρε μόνο μερικές ώρες παράταση. Μέσα στον ογκώδη φάκελο βρήκε ένα υπόμνημα που είχε προετοιμάσει και καταθέσει (ερήμην των οκτώ) ο κ. Χρήστος Μυλωνόπουλος, καθηγητής Νομικής με εξειδίκευση στο διεθνές δίκαιο. Ο Ζέλιος επικοινώνησε μαζί του και εκείνος δέχθηκε να βοηθήσει χωρίς οικονομική ανταμοιβή.
Σε εκείνες τις τρεις πρώτες δίκες έγινε το εξής παράδοξο: μετά το πρώτο δικαστήριο –το μοναδικό που έβγαλε θετικό αποτέλεσμα για μη έκδοση–, ο προϊστάμενος εισαγγελέας Εφετών ζήτησε έφεση. Οχι ύστερα από κάποιο αίτημα της Τουρκίας –τουλάχιστον όχι κάποιο επίσημο– αλλά επειδή έκρινε πως «γνωμοδότησαν κατ’ εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων κατά της έκδοσης». Τα δύο επόμενα δικαστήρια αποφάσισαν πως, εκ των οκτώ, οι πέντε αξιωματικοί θα έπρεπε να εκδοθούν. Και αυτό, παρά το γεγονός πως και οι οκτώ κατηγορούνταν από την Τουρκία για τις ίδιες πράξεις και είχαν τα ίδια επιχειρήματα για τη μη έκδοσή τους. Ετσι βρέθηκαν και οι οκτώ στον Αρειο Πάγο. Το προηγούμενο πρωί ένας ράφτης πήγε στα κελιά και τους πήρε μέτρα. Μία ώρα αργότερα, μέλη της πρωτοβουλίας στήριξής τους τούς αγόρασαν κοστούμια, πουκάμισα και γραβάτες για το δικαστήριο. Η βοήθειά τους ήταν πολύτιμη καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Οχι μόνο στο επικοινωνιακό κομμάτι αλλά και ουσιαστικά, σε πρακτικά θέματα.
Φεύγοντας το επόμενο πρωί από το κρατητήριο, στάθηκαν και οι οκτώ στην είσοδο και έσπασαν ένα ρόδι. Τους είχαν πει για το έθιμο της Πρωτοχρονιάς, αλλά εκείνοι προτίμησαν να το φυλάξουν για το πρωινό της πρώτης τους δίκης στον Αρειο Πάγο.
Από τις καταθέσεις τους ήταν σαφές πως οι άνθρωποι αυτοί βρέθηκαν στο λάθος σημείο τη λάθος στιγμή. Πιλότοι έρευνας και διάσωσης κλήθηκαν το βράδυ της 15ης Ιουλίου στην υπηρεσία τους με εντολές να παραλάβουν τραυματίες από ένα συγκεκριμένο σημείο.
Μπήκαν στα ελικόπτερα (που δεν ήταν οπλισμένα και μπορούσαν μόνο να μεταφέρουν τραυματίες), ενώ και οι ίδιοι ήταν άοπλοι (τα μόνα αντικείμενα που βρέθηκαν πάνω τους ήταν τα κινητά τους και δύο συσκευές kindle – ταμπλέτες που χρησιμοποιούν για να διαβάσουν λογοτεχνικά βιβλία στα διαλείμματα της βάρδιας). Το μοναδικό ενοχοποιητικό στοιχείο ήταν πως εκείνο το βράδυ κάλεσαν επανειλημμένα τον διοικητή τους. «Φτάσαμε στο σημείο που μας είχαν υποδείξει και δεχθήκαμε πυροβολισμούς. Τηλεφωνούσαμε, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι συμβαίνει και να πάρουμε οδηγίες», εξήγησαν στο δικαστήριο. Οταν κατάφεραν να φτάσουν σε ένα μέρος ασφαλές, είδαν στα κινητά τους βίντεο από το τι συνέβαινε. Κατάλαβαν πως πλέον κινδύνευαν και πήραν την απόφαση να εγκαταλείψουν τη χώρα τους.
Οι δικηγόροι τους ζήτησαν άδεια ώστε να δείξουν στους Αρεοπαγίτες αυτά τα βίντεο. Εκείνοι αποδέχθηκαν το πρωτότυπο αίτημα και μια μεγάλη οθόνη υπολογιστή μπήκε στην αίθουσα. Πήρε ρεύμα από μια μικρή γεννήτρια και η προβολή ξεκίνησε. Αγριες σκηνές όχι μόνο από το βράδυ της απόπειρας πραξικοπήματος, όπου σκότωναν και πετούσαν από τη γέφυρα του Βοσπόρου στρατιώτες, αλλά και τους μήνες που ακολούθησαν. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν συλληφθεί τους τελευταίους μήνες στην Τουρκία. «Πώς είναι δυνατόν όλοι αυτοί οι άνθρωποι να γνώριζαν για το πραξικόπημα;», αναρωτήθηκαν οι δικηγόροι στην αγόρευσή τους.
Παρασκηνιακές κινήσεις
Και οι δύο δικηγόροι είχαν προετοιμαστεί για κάθε ενδεχόμενο. Ο κ. Μυλωνόπουλος είχε ήδη επικοινωνήσει με το αρμόδιο τμήμα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και, σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες της «Κ», εκείνο με τη σειρά του είχε αποστείλει στην κυβέρνηση επιστολή με την οποία προειδοποιούσε πως σε περίπτωση απόφασης για έκδοση, δεν θα έπρεπε να προβούν σε καμία ενέργεια (δηλαδή να μη στείλουν τους οκτώ στην Τουρκία έως ότου συζητηθεί η υπόθεση στο Στρασβούργο). Τέλικά η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ήταν ένα «όπλο» που δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουν οι δικηγόροι.
Οι οκτώ Τούρκοι βγήκαν από την αίθουσα του Αρείου Πάγου μουδιασμένοι. «Μάλλον δεν το έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει», εξήγησαν κάποιοι χαμογελώντας διστακτικά. Λίγα λεπτά αργότερα, έμαθαν πως η είδηση είχε δημοσιευθεί σε διάφορα τουρκικά μέσα και πως στα σχόλια των αναγνωστών είχαν γραφτεί εκδικητικά σχόλια για τους ίδιους αλλά και τις οικογένειές τους που έχουν μείνει πίσω.
Μέσα σε λίγη ώρα βγήκε και η ανακοίνωση της Αγκυρας, που απειλούσε με πλήρη επανεξέταση των διμερών σχέσεων Ελλάδος – Τουρκίας. «Ο εφιάλτης δεν τελειώνει», σχολίασε ένας από τους οκτώ. «Ολα θα πάνε καλά, κερδίσαμε την πρώτη μάχη», προσπάθησαν να τον καθησυχάσουν οι υπόλοιποι…