Ενα διαδραστικό σύστημα επικοινωνίας ανάμεσα σε ηλεκτρονικό υπολογιστή και ανθρώπινο εγκέφαλο κατασκευάστηκε από Ελβετούς ερευνητές που ευελπιστούν ότι θα ξαναχαρίσουν το δώρο της επικοινωνίας σε άτομα που το έχουν χάσει. Η μέτρηση των επιπέδων οξυγόνου στον εγκέφαλο κατέστησε εφικτή αυτή την επικοινωνία, στην πραγματικότητα αποκρυπτογραφώντας τις σκέψεις ανθρώπων που είναι πλήρως παράλυτοι και είναι «εγκλωβισμένοι» στον εαυτό τους, καθώς αδυνατούν να επικοινωνήσουν με το περιβάλλον.
Κατά την πρώτη τους κλινική δοκιμή, το σύστημα εφαρμόστηκε σε τέσσερις πάσχοντες από αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση, μία νευρολογική νόσο που καταλήγει στην παράλυση όλων των μυών με αποτέλεσμα ο άρρωστος να χάνει την ικανότητα επικοινωνίας με το περιβάλλον του. Οι ασθενείς, αξίζει να σημειωθεί, δεν είχαν καν την ικανότητα να κουνήσουν τα μάτια τους, αλλά μετά την αποκρυπτογράφηση των εγκεφαλικών τους κυμάτων κατάφεραν να απαντήσουν με «ναι» ή «όχι» σε κάποιες ερωτήσεις.
Οι ερευνητές που συντόνισαν τη μελέτη επισημαίνουν ότι το διαδραστικό σύστημα επικοινωνίας εγκεφάλου – ηλεκτρονικού υπολογιστή μπορεί να αλλάξει ριζικά την καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων και να τους επιτρέψει να εκφράζουν τα συναισθήματά τους αλλά και τις απόψεις τους προς τα προσφιλή τους πρόσωπα και τους ανθρώπους που τους φροντίζουν. Παραδόξως, οι περισσότεροι ασθενείς, παρά τα μεγάλα προβλήματα υγείας που είχαν, δήλωσαν «ευτυχισμένοι».
«Τα συνταρακτικά αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής ανατρέπουν τη θεωρία ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στην πραγματικότητα “εγκλωβισμένοι” στον εαυτό τους είναι ανίκανοι να επικοινωνήσουν», επισημαίνει ο Νιλς Μπιρμπόμερ, νευρολόγος του Κέντρου Νευρομηχανικής και Εμβιομηχανικής Γους στην Ελβετία, ο οποίος συνυπογράφει την έρευνα.
Στην κλινική δοκιμή, τα συμπεράσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση PLOS Biology, συμμετείχαν τέσσερα άτομα με αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση, μία νευρολογική νόσο κατά την οποία καταστρέφονται οι κινητικοί μύες. Οι ερευνητές έθεσαν στους ασθενείς κάποια προσωπικά ερωτήματα με γνωστές απαντήσεις όπως «Το όνομα του συζύγου σου είναι Ιωακείμ;» αλλά και ανοικτά ερωτήματα όπως «είσαι ευτυχισμένος;».
Η νέα τεχνική χρησιμοποιεί τεχνολογίες όπως υπέρυθρη φασματογραφία αλλά και το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα προκειμένου να μετρηθούν η οξυγόνωση του αίματος αλλά και η ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο. «Η συσκευή καταγράφει τη ροή του αίματος και υπολογίζει πόσο αυτή διαφέρει ανάμεσα σε ένα “ναι “ και σε ένα “όχι” και στη συνέχεια ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δημιουργεί ένα πρότυπο», εξηγεί ο Μπιρμπόμερ. «Επειτα από λίγο γνωρίζουμε τι ακριβώς σκέπτεται ο ασθενής, πότε δηλαδή θα ήθελε να απαντήσει καταφατικά και πότε όχι και από εκεί μπορούμε να υπολογίσουμε την απάντησή του». Οι «γνωστές» ερωτήσεις απαντήθηκαν με ακρίβεια επτά στις δέκα φορές, ενώ στο ερώτημα «είσαι ευτυχισμένος;» η απάντηση ήταν καταφατική και από τους τέσσερις αρρώστους. Η ίδια απάντηση ελήφθη επανειλημμένως κατά τη διάρκεια του πειράματος που διήρκεσε αρκετές εβδομάδες.
Ενα πρώτο βήμα
Ο Τζον Ντόναχιου, επικεφαλής του κέντρου Γους, επισημαίνει ότι η μελέτη είναι ένα πρώτο αλλά πολύ σημαντικό βήμα «στη μεγάλη πρόκληση να ανακτήσουν τη δυνατότητα επικοινωνίας οι άνθρωποι που παραμένουν εγκλωβισμένοι στον εαυτό τους». Επίσης, επισήμανε ότι μαζί με την ομάδα του θα αποπειραθεί να οικοδομήσει πάνω στα συμπεράσματα που εξήγαγαν από τη μελέτη αλλά και να αναπτύξουν περαιτέρω την τεχνολογία έτσι ώστε στο άμεσο μέλλον να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευρέως προκειμένου να βοηθήσει άτομα που πάσχουν από παράλυση, αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση, εγκεφαλικό ή και κάποιους σοβαρούς τραυματισμούς του νωτιαίου μυελού.