Κλείσιμο χωματερών, επεξεργασία λυμάτων και επικίνδυνων αποβλήτων, δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος για τις προστατευόμενες περιοχές. Είναι από τις κυριότερες εκκρεμότητες της Ελλάδας αναφορικά με το περιβάλλον, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πλην των μεγάλων χρόνιων προβλημάτων, η Ε.Ε. υποδεικνύει την ελάχιστη σημασία που έχει δώσει η χώρα μας στην «οικοκαινοτομία» και στη δημιουργία κινήτρων για επενδύσεις που προωθούν τα οφέλη των περιοχών Natura.
«Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Αυτό αποδεικνύεται από τον μεγάλο αριθμό υποθέσεων επί παραβάσει που εκκρεμούν κατά της χώρας, πολύ συχνά σε προχωρημένο στάδιο», αναφέρει η επισκόπηση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Επιτροπής, που δημοσιοποιήθηκε χθες. Το σημαντικότερο ζήτημα εντοπίζεται στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων, το οποίο η Επιτροπή χαρακτηρίζει «μείζον διαρθρωτικό πρόβλημα». Το μεγαλύτερο μέρος των αστικών αποβλήτων της Ελλάδας καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής (81% έναντι 31% κατά μέσον όρο για την Ε.Ε.), ενώ μόλις το 16% ανακυκλώνεται (έναντι 27% στην Ε.Ε.) και το 4% κομποστοποιείται (έναντι 15% στην Ε.Ε.). Αξιοσημείωτο είναι ότι, σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα κατέγραψε μείωση της ανακύκλωσης των απορριμμάτων συσκευασίας (από 58,6% το 2012 σε 52,4% το 2013) και συνεπώς «δεν εκπληρώνει πλέον τον στόχο που έχει οριστεί στο 55%».
Παράλληλα, όσο δεν λύνεται το πρόβλημα των χωματερών, «είναι δύσκολο να αποδώσουν οικονομικά οι νόμιμες επιχειρήσεις διαχείρισης αποβλήτων και να πραγματωθούν οι δυνατότητες απασχόλησης στον τομέα». Η Επιτροπή προτείνει την επιβολή και σταδιακή αύξηση του «τέλους ταφής» των απορριμμάτων, με χρήση των εσόδων αποκλειστικά για τη στήριξη της χωριστής αποκομιδής και εναλλακτικών υποδομών (ειδικά στα πρώτα στάδια της διαδικασίας, όπως η διαλογή στην πηγή) και την αποφυγή κατασκευής υποδομών υπερβολικά μεγάλης δυναμικότητας για την επεξεργασία των υπολειμματικών αποβλήτων.
Οσον αφορά τη διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου, η Επιτροπή παρατηρεί ότι το δίκτυο των περιοχών Natura είναι επαρκές στη ξηρά αλλά εξαιρετικά ελλιπές στη θάλασσα. Ως προς τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, σημειώνεται ότι η προθεσμία για τη θέσπιση στόχων και μέτρων έχει παρέλθει για 239 τόπους κοινοτικής σημασίας. Ο νόμος και η στρατηγική για τη βιοποικιλότητα δεν εφαρμόζονται επαρκώς, ενώ τα σχέδια διαχείρισης που πραγματοποιούνται κυρίως με χρηματοδότηση από το LIFE δεν υλοποιούνται με σταθερό και συντονισμένο τρόπο. «Ενα μείζον εμπόδιο είναι η έλλειψη ενός εθνικού συστήματος για την ολοκληρωμένη διοίκηση και λειτουργία των προστατευόμενων περιοχών», αναφέρει η έκθεση.
«Πράσινες» επενδύσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι η έκθεση δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα και στην αδυναμία της Ελλάδας να προσελκύσει «πράσινες» επενδύσεις. «Υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης σχετικά με τα οφέλη των Natura και απουσία κινήτρων για επενδύσεις που να προωθούν αυτά τα οφέλη», αναφέρει, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι ελάχιστα έχουν γίνει σε αυτό τον τομέα. Παράλληλα, η Ελλάδα κατατάσσεται έβδομη… από το τέλος στην κατάταξη των «οικοκαινοτόμων» χωρών της Ε.Ε. «Η Ελλάδα στερείται ακόμα ενός ξεκάθαρου και συνεκτικού πλαισίου για την υποστήριξη της οικοκαινοτομίας και των οικολογικών βιομηχανιών. Η παρατεταμένη επιδείνωση της οικονομίας καταδικάζει σε αποτυχία οποιαδήποτε προσπάθεια συστηματικής χρηματοδότησης της οικοκαινοτομίας», αναφέρει.
Ενδιαφέρον, τέλος, είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει επικυρώσει μία σειρά από πρωτόκολλα και διεθνείς συμφωνίες για το περιβάλλον, γεγονός που όπως επισημαίνεται «υπονομεύει την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας ακόμα και εντός της Ενωσης».