ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Κατά 20 χλμ. διευρύνθηκε τους τελευταίους δύο μήνες το ρήγμα στην παγοκρηπίδα Λάρσεν C της Ανταρκτικής, για να φθάσει τα 160 χλμ. σε μήκος και τα 3,2 χλμ. σε πλάτος, στα ευρύτερα σημεία του. Η κορυφή του ρήγματος απέχει πλέον μόλις 20 χλμ. από το άκρο της Λάρσεν. Μόλις το ρήγμα αποκόψει τη Λάρσεν από την υπόλοιπη ήπειρο, θα δημιουργηθεί ένα από τα μεγαλύτερα παγόβουνα που έχουν ποτέ καταγραφεί, σύμφωνα με το Project Midas, την ερευνητική ομάδα μελέτης του ρήγματος. Η μεγάλη πίεση που ασκεί το ρήγμα στα εναπομείναντα περίπου 30 χλμ. ανέπαφου πάγου κάνει την επιστημονική ομάδα να εκτιμάει ότι η αποκόλληση θα γίνει πολύ σύντομα.
«Το παγόβουνο θα αποκολληθεί εντός των προσεχών μηνών. Η ακμή του ρήγματος μετακινήθηκε από περιοχή σχετικά μαλακού πάγου σε κάποια άλλη, όπου ο πάγος είναι πιο συμπαγής. Ετσι εξηγείται η σταδιακή φύση του φαινομένου», λέει ο Εϊντριαν Λάκμαν από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας στο Σουάνσι, επικεφαλής του Project Midas.
Οι παγοκρηπίδες, που δημιουργούνται από την τήξη πάγου στους παγετώνες, επιπλέουν στο νερό και προσφέρουν δομική σταθερότητα στους παγετώνες, οι οποίοι στηρίζονται στο έδαφος της Ανταρκτικής. Η κατάρρευση μιας παγοκρηπίδας μπορεί να επιτρέψει στον παγετώνα της να γλιστρήσει προς τον ωκεανό. Την ίδια ώρα, η αύξηση των θερμοκρασιών στην περιοχή ενισχύει, με τη σειρά της, την υποχώρηση της παγοκρηπίδας. «Η αποκόλληση της παγοκρηπίδας θα προκαλέσει αλυσιδωτή αντίδραση στον παγετώνα, καθώς αυτός θα χάσει την αντιστήριξη που διαθέτει αυτήν τη στιγμή. Θα μπορέσει έτσι να συνεχίσει ανενόχλητος την πορεία του προς τη θάλασσα», λέει ο Ερικ Ρίνιο, ειδικός των παγετώνων στο Jet Propulsion Laboratory της NASA.
Σύμφωνα με τον δρα Ρίνιο, η Λάρσεν θα χάσει τις δύο κρίσιμες «άγκυρες» που διαθέτει σε κάθε της πλευρά: «Η Λάρσεν θα χάσει την επαφή της με τους παγοκίονές της». Οι παγοκίονες είναι σημεία της παγοκρηπίδας με μεγαλύτερο υψόμετρο, ικανά να στηρίζουν το βάρος της παγοκρηπίδας. Οι επιστήμονες δεν έχουν καταγράψει ακόμη με ακρίβεια την υποχώρηση του πάγου στους παγοκίονες Μπάουντεν και Γκιπς, αν και ο δρ Ρίνιο υπογραμμίζει ότι ο παγοκίονας Μπάουντεν είναι ο ασθενέστερος από τους δύο.
«Δεν μπορούμε να καταλάβουμε πώς αντέχει ακόμη. Αν, όμως, βγάλεις τον Μπάουντεν από την εξίσωση, όλη η παγοκρηπίδα θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα στατικότητας», λέει ο δρ Ρίνιο.
Παρότι ενδεχόμενη κατάρρευση της Λάρσεν δεν θα συνέβαλε σημαντικά στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών, η κατάρρευση άλλων ευάλωτων παγοκρηπίδων θα επηρεάσει τις θάλασσες σε όλο τον κόσμο.
Οι παγοκρηπίδες Λάσρεν Α και Β αποσυντέθηκαν το 1995 και το 2002 αντίστοιχα. Και οι δύο, όμως, ήταν πολύ μικρότερες από τη Λάρσεν C. Καμία δεν επηρέασε σημαντικά τη στάθμη των θαλασσών, καθώς επέπλεαν ήδη πάνω από την επιφάνεια, ενώ οι παγετώνες πίσω τους δεν περιείχαν σημαντικούς όγκους νερού. Σύμφωνα με τον δρα Ρίνιο, η κατάρρευση της Λάρσεν C θα προσθέσει μικρό όγκο νερού στην παγκόσμια στάθμη των ωκεανών. Μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί στους επιστήμονες η «συμπεριφορά» των παγετώνων πίσω από τις παγοκρηπίδες, που διατηρούν τεράστιους όγκους νερού.