Η ώρα της αποκατάστασης μιας αδικίας, που ήθελε την ιστορία της ελληνικής χλωρίδας «κλειδωμένη» σε αρχεία στα οποία το ελληνικό κοινό δεν είχε πρόσβαση, έφθασε σήμερα με την εκ νέου έκδοση της «Flora Graeca». Το επιστημονικό εγχειρίδιο βοτανικής αποτελούνταν από δέκα τόμους, γραμμένους στα λατινικά, που εκδόθηκαν μετά τον θάνατο του συγγραφέα, πανεπιστημιακού στο Cambridge, John Sibthorp, από το 1806 έως το 1840. Καθώς, όμως, το κόστος τους ήταν δυσθεώρητο, βγήκαν μόνον 60 αντίτυπα, τα οποία κοσμούν επιλεγμένες βιβλιοθήκες συλλεκτών και βοτανολόγων. Μέχρι πρότινος, λοιπόν, κανείς στην Ελλάδα δεν είχε την ευκαιρία να «περιηγηθεί» στο φυσικό τοπίο του 18ου αιώνα και τα φυτά της εποχής, πολλά από τα οποία ενδημούν ακόμη. Την εν λόγω αδικία δεν ήθελε να αποδεχθεί ο 69χρονος φιλέλληνας Rainer Scheppelmann, πρώην εκπαιδευτικός και όψιμος λάτρης της βοτανικής.
Οι παροικούντες τη Μαγνησία δεν θα εκπλαγούν. Ο Γερμανός συνταξιούχος από το Αμβούργο, που περνάει δύο μήνες τον χρόνο μαζί με την Ελληνίδα σύζυγό του στο Πήλιο, έχει αποδείξει πολλάκις ότι η αγάπη του για την Ελλάδα πάει πολύ πέρα από τα λόγια. Οταν διαπίστωσε ότι η τουριστική κίνηση στην αγαπημένη του Νταμούχαρη, την παραλία των γυρισμάτων του «Mama Mia», είχε περιοριστεί, δημιούργησε τον ιστότοπο www.damouchari.info. Εν συνεχεία, συνέγραψε με τον Γιώργο Γιαννάκαρο έναν οδηγό για τα χωριά του Πηλίου, τα μονοπάτια και τη χλωρίδα. «Ηταν καιρός πια να ξυπνήσουμε τη “Flora Graeca”, που βρισκόταν σε χειμερία νάρκη για δύο αιώνες», λέει με νόημα στην «Κ» ο 69χρονος Γερμανός, που έχει συστήσει με ιδίους πόρους έναν εκδοτικό οίκο. «Εργαζόμουν τέσσερις με πέντε ώρες καθημερινά για πάνω από ενάμιση χρόνο», περιγράφει ο ίδιος, που ανέλαβε να εκλαϊκεύσει το επιστημονικό πόνημα. Η διαδικασία τον οδήγησε σε ένα συναρπαστικό «ταξίδι» στην Ιστορία.
Πάνω από 1.000 δείγματα
«Στα τέλη του 18ου αιώνα, ο Βρετανός βοτανολόγος John Sibthorp και ο Αυστριακός εικονογράφος Ferdinand Bauer πραγματοποίησαν μια αποστολή στον ελλαδικό χώρο και την Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο να καταγράψουν λεπτομερώς τα φυτά της περιοχής». Πηγή έμπνευσης στάθηκε το χειρόγραφο του Διοσκουρίδη, ο οποίος περί το 60 π.Χ. είχε περιγράψει τα φαρμακευτικά φυτά της Μεσογείου. «Υπεδείκνυε ένα ένα τα σχέδια του Διοσκουρίδη στους ντόπιους, οι οποίοι τον οδηγούσαν κατόπιν στα αντίστοιχα φυτά», περιγράφει ο κ. Scheppelmann, «ο εικονογράφος σκίτσαρε τα φυτά και αργότερα χρωμάτιζε τις υδατογραφίες». Ο Βρετανός βοτανολόγος συνέλεξε πάνω από 1.000 δείγματα, κάτι που σήμερα θεωρείται «βιοπειρατεία». Ωστόσο, χάρη σε αυτή την τακτική, εκπονήθηκε ένα από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία της βοτανικής. Η σημερινή έκδοση, τρίγλωσση (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά) και προσιτή (24,80 ευρώ από την Diavlos) περιλαμβάνει 250 γκραβούρες με φυτά, που μας είναι και σήμερα γνωστά.
Στην εύλογη απορία γιατί καταπιάστηκε με τη «Flora Graeca», ο 69χρονος Γερμανός απαντάει με στίχους του Μπρεχτ: «Μα τι καιροί λοιπόν ετούτοι, που είν’ έγκλημα σχεδόν όταν μιλάς για δέντρα». «Ζούμε και τώρα δύσκολους καιρούς, στην Ευρώπη και όλο τον κόσμο», επισημαίνει. «Στον αντίποδα αυτών των προκλήσεων, εγώ θέλω να σας δείξω την ομορφιά της φύσης», καταλήγει ο κ. Scheppelmann.