Mέσα από τις σελίδες της «Καθημερινής» εξελίχθηκε μια «άτυπη» συζήτηση για τη φορολογία στην Ελλάδα. Ολα ξεκίνησαν όταν ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Δημήτρης Παπαδημητρίου δήλωσε (τον Δεκέμβριο του 2016) στην εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) ότι η υψηλή φορολογία δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Ο υπουργός επανήλθε με άρθρο του στην «Καθημερινή» (24.12.2016), γράφοντας ότι η μείωση του φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων δεν σημαίνει αυτόματα αύξηση των επενδύσεων. Απαντώντας, η κ. Ντόρα Μπακογιάννη, και πάλι μέσω της «Καθημερινής» (31.12.2016), επιχειρηματολόγησε ότι υπάρχει αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στην αύξηση των εταιρικών φορολογικών συντελεστών και στα επίπεδα απασχόλησης και αμοιβών των εργαζομένων.
Για να κριθούν οι παραπάνω (και σε μεγάλο βαθμό) αντικρουόμενες απόψεις εξετάζω τις χρονολογικές σειρές της ελληνικής οικονομίας. Στο παρακάτω γράφημα, παρουσιάζω τον φορολογικό συντελεστή των ελληνικών επιχειρήσεων μαζί με τις μεταβολές της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας αλλά και τον φορολογικό συντελεστή στον ΟΟΣΑ. Σημειώνω ότι οι μεταβολές της ανταγωνιστικότητας λαμβάνουν υπ’ όψιν το μισθολογικό μας κόστος σε σχέση με το μισθολογικό κόστος 49 άλλων κρατών. Πιο συγκεκριμένα, η μείωση του δείκτη καταγράφει βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Από το γράφημα βλέπουμε ότι η μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων επιδρά θετικά στην ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας. Καταλήγω λοιπόν στο συμπέρασμα ότι οι (αρχικές στην ΕΕΔΕ) δηλώσεις του κ. υπουργού (μάλλον) δεν απηχούν τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας.
Από το γράφημα μαθαίνουμε και άλλα εξίσου ενδιαφέροντα:
Πρώτον, ο συντελεστής φορολογίας στις ελληνικές επιχειρήσεις ανέρχεται σήμερα στο 29%, σε σχέση με το 24,39% που είναι ο μέσος όρος σε 34 χώρες του ΟΟΣΑ. Δεύτερον, ο φορολογικός συντελεστής των ελληνικών επιχειρήσεων υπερβαίνει (από το 1996 μέχρι σήμερα) μάλλον συστηματικά εκείνον του συνόλου του ΟΟΣΑ, κάτι το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις υπερφορολογούνται σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Τρίτον, και σε διεθνές περιβάλλον τώρα, η φορολογία των επιχειρήσεων μειώνεται με μικρά αλλά σταθερά βήματα, ενώ στην Ελλάδα ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων μειώνεται και (ως επί το πλείστον) αυξάνεται με τέτοιο απρόβλεπτο τρόπο έτσι ώστε κανείς σώφρονας επενδυτής να μην διακινδυνεύει τα χρήματά του στην ασταθή (και) για επενδύσεις Ελλάδα.
Οικονομετρικές εκτιμήσεις του γράφοντος συμπεραίνουν ότι μια εξομοίωση του ελληνικού φορολογικού συντελεστή επιχειρήσεων με τον αντίστοιχο του ΟΟΣΑ αυξάνει τις επενδύσεις μας μόνο κατά μία ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ (από το 9,5% του ΑΕΠ σήμερα στο 10,5% του ΑΕΠ το 2017). Αυτό δεν (πρέπει να) εκπλήσσει. Και τούτο διότι η μεγάλη αύξηση των επενδύσεων θα προέλθει, κατά βάση, από τη βελτίωση του επενδυτικού/πολιτικού ρίσκου (βλέπε spread). Η κατάρρευση του spread θα προέλθει από την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων (την οποία αναφέρει στο άρθρο της η κ. Μπακογιάννη) αλλά και των διαρθρωτικών αλλαγών.
Για ποιες διαρθρωτικές αλλαγές, όμως, πρέπει να μιλήσουμε; Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων της World Bank, και επί συνόλου 215 κρατών, η Ελλάδα κατατάσσεται, σε θέματα ποιότητας θεσμών και κανονισμών (τα οποία καταγράφουν την ικανότητα του κράτους να δημιουργεί/εφαρμόζει πολιτικές οι οποίες παροτρύνουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα), στο εξηκοστό έκτο εκατοστιαίο σημείο. Μας ξεπερνάνε όλες οι λοιπές χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία).
Καλό θα ήταν λοιπόν, τόσο ο κ. Παπαδημητρίου, όσο και η κ. Μπακογιάννη, να καθήσουν στο ίδιο τραπέζι και να ανταλλάξουν τέτοιου είδους ιδέες μήπως και προσελκύσουμε ιδιωτικές επενδύσεις έτσι ώστε να επιστρέψουμε, το συντομότερο δυνατόν, στην πολυπόθητη ανάπτυξη.
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής και πρόεδρος του Ερευνητικού Τομέα στο Τμήμα Οικονομικών, Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, University of Liverpool.