Δεν θα έχει νόημα να κλείσει μια καλή συμφωνία σε πέντε μήνες, πρέπει να κλείσει μία έστω λίγο χειρότερη συμφωνία τώρα – είπε ο υπουργός αναπληρωτής Οικονομικών, Γ. Χουλιαράκης, μιλώντας στο London School of Economics, την Πέμπτη. Αν φτάσουμε στον Μάιο ή Ιούνιο χωρίς συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση, η χώρα θα έχει επανεγκλωβιστεί σε έναν τυπικό κύκλο αβεβαιότητας, το τρέχον πρόγραμμα, το γ΄ μνημόνιο, θα είναι νεκρό και η δημόσια συζήτηση θα περιστρέφεται εάν θα υπάρξει δ΄ μνημόνιο – είπε.
Η τοποθέτηση Χουλιαράκη ξεχωρίζει για τον ρεαλισμό και την αίσθηση του κατεπείγοντος που εκπέμπει, εν μέσω κουρνιαχτού δηλώσεων που δείχνουν ότι το πολιτικό σύστημα ζει σε κάποιον άλλο παράλληλο πλανήτη. Εχω υπόψη τους χαλαρούς υπουργούς που χαρωπά καθησυχάζουν «μη χάνεσαι, η ζωή συνεχίζεται και πέραν της ποσοτικής χαλάρωσης, πέραν του Μαρτίου, πέραν του ευρώ…» (το δυστύχημα είναι ότι αυτοί περιφέρονται στο Μαξίμου και… συμβουλεύουν τον πρωθυπουργό!) μέχρι κορυφαίους της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που μεγαλοφώνως εύχονται να μην ολοκληρωθεί η αξιολόγηση ώστε να πέσει η κυβέρνηση – ήτοι, γαία πυρί μιχθήτω, αρκεί να έχουν την ευκαιρία να… ξανασώσουν τη χώρα.
Αν δεν κλείσει τώρα η συμφωνία, το πρόγραμμα θα καταστεί κλινικά νεκρό. Γιατί χωρίς συμφωνία δεν θα μπούμε στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, δεν θα αρχίσουμε να βγαίνουμε στις αγορές τους επόμενους μήνες, το αίσθημα εμπιστοσύνης (μέσα και έξω…) θα πέσει στα τάρταρα και, κατά συνέπεια, η προβλεπόμενη οικονομική μεγέθυνση θα μείνει μια ωραία ιδέα. Η αποτυχία (και) του γ΄ μνημονίου θα καταστεί ασφαλής πρόβλεψη από σήμερα – δεν θα χρειάζεται να περιμένει κάποιος τον Ιούνιο του 2018 για να δει το αποτέλεσμα. Αν δεν υπάρξει συμφωνία τώρα, αν το Grexit μείνει στο τραπέζι, οσονούπω όλοι θα γνωρίζουμε ότι το τρέχον πρόγραμμα πέθανε. Και ουδείς θα περιμένει να αναρτηθεί η ληξιαρχική πράξη θανάτου – όλοι θα σπεύσουν να πάρουν θέσεις.
Η επίτευξη συμφωνίας τώρα είναι μια στοιχειώδης προϋπόθεση, είναι αναγκαία συνθήκη για να προχωρήσουμε. Αλλά δεν είναι και ικανή.
Η χώρα έχει δημιουργήσει ένα οξύ πρόβλημα εις βάρος της, το τεράστιο έλλειμμα αξιοπιστίας. Το πρόβλημα, βεβαίως, δεν είναι τωρινό, είναι χρόνιο – συνοδεύει τη χώρα, με ελάχιστες φωτεινές, βραχείας διάρκειας εξαιρέσεις. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, το πρόβλημα έχει παροξυνθεί τόσο, ώστε διαβρώνει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και την ίδια τη θέση της στον πυρήνα της Ευρώπης, την Ευρωζώνη. Αποτέλεσμα: Σχεδόν πανταχόθεν αμφισβητείται η ικανότητα της χώρας να μείνει στην Ευρωζώνη.
Κατ’ ουσία, διεθνώς διατυπώνονται δύο απόψεις για το θέμα: Η μία υποστηρίζει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ανήκει στην Ευρωζώνη και ότι, για το καλό της και για το καλό όλων, πρέπει να αποχωρήσει από αυτήν. Η άλλη συμφωνεί στη βασική εκτίμηση με την πρώτη, αλλά διαφωνεί στο «διά ταύτα»: Η Ελλάδα –λένε– δεν μπορεί να ανήκει στην Ευρωζώνη αλλά ούτε πρέπει να φύγει από αυτήν, πρέπει να επιδιωχθεί η παραμονή της, για το καλό του ευρώ και του ελληνικού λαού – που, διαφορετικά, υποφέρει πολύ σκληρά.
Τη δεύτερη άποψη, ότι δεν μπορούμε μεν αλλά ούτε πρέπει να φύγουμε δε, συμμερίζονται τόσο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όσο και η πλευρά Σόιμπλε. Το ΔΝΤ είναι πεισμένο ότι για πολλούς λόγους δεν μπορούμε να πιάσουμε τους στόχους που μας θέτει η ευρωπαϊκή πλευρά. Ο πήχυς των ευρωπαϊκών απαιτήσεων είναι ψηλά, χαμηλώστε τον ώστε να μπορέσει να τον περάσει η Ελλάδα – λέει. Η πλευρά Σόιμπλε είναι πεισμένη πως μόνο αν η Ελλάδα τελεί υπό συνεχή πίεση θα κάνει όσα πρέπει για να γίνει ανταγωνιστική. Κρατήστε τον πήχυ ψηλά και υποχρεώστε την Ελλάδα να κάνει ό,τι πρέπει για να τον ξεπεράσει – λέει.
Λοιπόν, το πρόβλημα της χώρας είναι βαθύ, βαθύτατο. Υπερβαίνει κατά πολύ τον στόχο απλώς να υλοποιούμε όσα συμφωνούμε με τους δανειστές: Οφείλουμε να ανατρέψουμε τη διεθνώς διάχυτη πεποίθηση ότι δεν κάνουμε για την Ευρωζώνη, δεν ταιριάζουμε σε αυτήν. Να αποδείξουμε (σε εαυτούς και αλλήλους) ότι μπορούμε να ανήκουμε στην Ευρωζώνη με το σπαθί μας – όχι ως κάποια παραχώρηση που μας κάνουν. Αν αυτό δεν το πετύχουμε, τότε το Grexit θα εμφανίζεται σε κάθε δυσκολία, με κάθε αφορμή – ακόμα και δευτερεύουσα. Και θα δηλητηριάζει το συμφέρον της χώρας.
Γι’ αυτό, το ελάχιστο είναι να κλείσουμε τώρα συμφωνία και να μπει φραγμός στους τζάμπα μάγκες που με δηλώσεις και πελατειακές πρακτικές διαβρώνουν περαιτέρω την αξιοπιστία της χώρας – γιατί κάθε ανοησία είναι σταγόνα σε ένα υπερχειλισμένο ποτήρι. Αφού αυτά τηρηθούν έρχονται τα δύσκολα. Αυτά, δηλαδή, που θα μπουν στο τραπέζι μετά τη συμφωνία για την αξιολόγηση.