Ο Σεργκέι Ραχμάνινοφ έγραψε το Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 3 το 1909 στο εξοχικό του και από τότε η σύνθεση προκαλεί σεβασμό αλλά και φόβο στους πιανίστες λόγω της μεγάλης τεχνικής του δυσκολίας. Το περίφημο κοντσέρτο άκουγε μανιωδώς, όπως λέει στην «Κ», ο ζωγράφος Μίλτος Γκολέμας όσο έχτιζε τη νέα ενότητα έργων του που παρουσιάζει η Γκαλερί Ζουμπουλάκη. Η ανέγερση μιας οικοδομής κοντά στο παλιό του εργαστήρι, η γεωμετρία του ξυλότυπου και το παιχνίδι των σκιών, οι εργασίες των οικοδόμων και των μαραγκών, τα «εντόσθια» της κατασκευής προτού πάρει την τελική της μορφή αποτελούν το θέμα της τελευταίας του δουλειάς «Υπό κατασκευήν».
«Πάντα με συγκινούν ο ανθρώπινος μόχθος και τα πράγματα που κατασκευάζει ο άνθρωπος με τα χέρια του, οι μεγάλες κατασκευές, τα εργοτάξια, οι βιωμένοι χώροι», σημειώνει ο κ. Γκολέμας. Μιλάει χαμηλόφωνα σε όλη μας τη συνάντηση, όχι από κάποιο στυλ που έχει υιοθετήσει, αλλά εκ φύσεως, απ’ ό,τι καταλαβαίνω. «Δεν είμαι καλός με τα λόγια», θα μου πει αρκετές φορές και, όταν θέλει να περιγράψει κάτι στα παιδιά του, προτιμά να το ζωγραφίζει. Μέσα από την τελευταία του δουλειά, όμως, αποτυπώνει εύγλωττα, μεταξύ άλλων, τη δημιουργικότητα και την κρίση, με τους πίνακές του να εναλλάσσονται μεταξύ χρωματικού πλούτου και ασπρόμαυρης λιτότητας. «Ηθελα να αποδώσω την κατάσταση της κρίσης που ζούμε χρησιμοποιώντας το ελάχιστο χρώμα, μόνο με το μαύρο και το λευκό του χαρτιού.
Ο σκελετός της οικοδομής εκπέμπει επίσης μια κατάσταση ερειπίου. Την ίδια ώρα που μπορεί να συμβολίζει την ανοικοδόμηση, ίσως να σημαίνει και ότι το έργο σταμάτησε και εγκαταλείφθηκε», τονίζει και συμπληρώνει ότι ως ζωγράφος στην Ελλάδα του 2017 νιώθει σαν Δον Κιχώτης: «Ο κόσμος δεν έχει πια διάθεση να δει ζωγραφική, όχι μόνο να αγοράσει, και αυτό είναι το χειρότερο. Βλέπεις ανθρώπους που είναι πιεσμένοι, θυμωμένοι, μια χώρα σε απόγνωση».
Το θέμα της χειρωνακτικής εργασίας βρίσκεται στο επίκεντρο της ζωγραφικής του, όπως έχει δείξει και στο παρελθόν με τις σειρές «Κάτω από τον ουρανό», με τα απλωμένα χωράφια και τις αγροτικές εργασίες της υπαίθρου, και «Πλωτές δεξαμενές», με τους καραβομαραγκούς της Ελευσίνας, χωρίς ωστόσο να προσθέτει ο ίδιος πολιτικό χρώμα στα έργα του. «Η πολιτική δεν είναι ο σκοπός μου. Αντικειμενικά ασχολούμαι με μια τάξη ανθρώπων, αλλά δεν προσπαθώ να κάνω σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Θέλω να δώσω μια άλλη διάσταση στην όλη κατασκευή, να προσεγγίσω το θέμα από διαφορετική σκοπιά», τονίζει και επισημαίνει ότι και ο ζωγράφος είναι ένας χειρώνακτας με εργαλεία το πινέλο, τις σπάτουλες και τα χρώματα.
Η συζήτησή μας περνά στην ιστορία της οικογένειάς του και το γεγονός πως γεννήθηκε ενώ οι γονείς του είχαν φυλακιστεί για τον αντιδικτατορικό τους αγώνα. «Δεν είμαι ακόμη το παιδί που μεγάλωσε στη φυλακή», λέει στην «Κ» και προτιμά να τον κρίνουν για τη δουλειά του και όχι υπό το πρίσμα των προσωπικών του βιωμάτων. «Είναι μια ιστορία που δεν αλλάζει, αλλά δεν μπορώ να υπάρχω μέσα από αυτήν. Δεν θέλω να είναι το καθοριστικό σημείο της πορείας μου στη ζωή», επισημαίνει.
Μαθήτευσε δίπλα στον Παναγιώτη Τέτση στην ΑΣΚΤ και θυμάται την οικειότητα του μεγάλου ζωγράφου με τους μαθητές του, ο οποίος, όπως τονίζει, ποτέ δεν επεδίωξε να είναι μέσα στα έργα των φοιτητών του. «Μου είχε πει ότι η ζωγραφική είναι μια διαρκής άσκηση. Ηταν σαν προπονητής, ήθελε να σε κάνει καλύτερο σε αυτό που ήδη έκανες», λέει. Το χτίσιμο της «Υπό κατασκευήν» διήρκεσε περίπου 1,5 χρόνο και σε αυτό το διάστημα ο κ. Γκολέμας τερμάτισε στον Μαραθώνιο της Αθήνας.
Στα 50 του χρόνια ανακάλυψε ξανά την παλιά του αγάπη για το τρέξιμο και όσο καλύπτει τα χιλιόμετρα σκέφτεται τα ερωτήματα της ζωγραφικής. «Κάθε πινελιά είναι η απάντηση σε ένα ερώτημα, αλλά κάθε φορά γεννάει νέα ερωτήματα».
Γκαλερί Ζουμπουλάκη, πλ. Κολωνακίου, έως τις 4 Μαρτίου.