ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Αρτι αφιχθείς στη Νέα Υόρκη μετά τη βράβευσή του στην Κοπεγχάγη, ο Λεωνίδας Καβάκος συνάντησε επί σκηνής την κινεζικής καταγωγής Καναδή πιανίστα Yuja Wang, η οποία επίσης ανακηρύχθηκε πρόσφατα «Καλλιτέχνης του 2017» από το Musical America. Ο Ελληνας σολίστας έχει τα τελευταία χρόνια μια σταθερή συνεργασία με τη Wang, και στο στούντιο, μιας και έχουν ηχογραφήσει τις σονάτες του Μπραμς για την εταιρεία DECCA, και είναι εμφανές ότι έχουν μια εξαιρετική καλλιτεχνική σχέση.
Η συναυλία διοργανώθηκε από τη σειρά «Great Performers» του Lincoln Center for the Performing Arts στην έδρα του και με τη συνεργασία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νέας Υόρκης, της οποίας ο Καβάκος είναι φέτος ο Artist in Residence. Το πρόγραμμα περιελάμβανε τις σονάτες των Janacek (1914-15, 1921), Debussy (Tρίτη, 1916-17), Bartok (Αρ. 1, 1921) καθώς και τη Φαντασία του Σούμπερτ (σε Ντο μείζονα, D. 934, 1827).
H Wang διαθέτει εξαιρετική τεχνική, όμορφο άγγιγμα, τονίζει τις δυναμικές γραμμές με καθαρό ήχο και στιλιστική ωριμότητα, και ήταν έξοχη σε όλα τα έργα, με ζωντάνια, εξωστρέφεια και αυτοπεποίθηση, ιδιαίτερα σε αυτά από τον εικοστό αιώνα, στα οποία δείχνει ότι είναι στο στοιχείο της. Είχε διακριθεί ιδιαίτερα άλλωστε πέρυσι, στην ίδια αίθουσα και στο πιανιστικό μέρος της Συμφωνίας-Turangalîla του Olivier Messiaen (1908–92) στη σύμπραξή της με τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης υπό τον Esa-Pekka Salonen.
Σε ορισμένα μόνο σημεία, όπως στη Φαντασία του Σούμπερτ, το κοντράστ με την ωριμότητα και το ερμηνευτικό βάθος του Καβάκου σχεδόν «αδικεί» την εξαιρετική νεαρή ερμηνεύτρια. Ισως πάντως να ήταν επιλογή της να είναι ένα τόνο πιο λιτή και συγκρατημένη από άλλους ερμηνευτές του Σούμπερτ του παρελθόντος, με κάποια σημεία πάντως της Φαντασίας να είναι επίσης ξεχωριστά.
Ο Ελληνας σολίστας από την πλευρά του ήταν καθηλωτικός, χωρίς αυτή τη φορά το άγχος της παρθενικής εμφάνισης ως αρχιμουσικός, όπως λίγους μήνες πριν στην ίδια αίθουσα. Με απαράμιλλη τεχνική έκανε και τα πιο δύσκολα δεξιοτεχνικά περάσματα στις υψηλές ταχύτητες, που είχε επιλέξει να φαίνονται σαν κάτι φυσιολογικό ή εύκολο. Είχε την απόλυτη μουσική αλλά και διανοητική εποπτεία των έργων, ξόρκισε κάθε υποψία ρουτίνας όντας απόλυτα αφοσιωμένος, σε ορισμένα σημεία μάλιστα, όπως στο Allegro Vivace της Φαντασίας του Σούμπερτ, σχεδόν χόρευε επάνω στη σκηνή!
Η στυλιστική διαφοροποίηση ήταν επίσης δεδομένη, με την στα όρια της σιωπής χαμηλή ένταση της έναρξης του έργου του Σούμπερτ και το ονειρικό Andantino να αποτελούν, κατά τη γνώμη μας, μαζί με τη σε μοντερνιστικό ιδίωμα παθιασμένη, όπως άλλωστε το θέλει και ο συνθέτης (Allegro Appassionato), αρχή της σονάτας του Μπάρτοκ και τη μυσταγωγία του Adagio, ιδιαίτερα στο κομμάτι όπου το πιάνο σιγεί, τις κορυφαίες στιγμές της βραδιάς.
Το κοινό στο κατάμεστο David Geffen Hall του Lincoln Center αποθέωσε τους δύο σολίστες, ενώ κάποιος στο κοινό αναφώνησε «Happy Birthday», αναφερόμενος στα 30ά γενέθλια της Wang την επομένη της συναυλίας, στις 10 Φεβρουαρίου, και αποχώρησε από μια εξόχως μεθεκτική εμπειρία, αποτελούμενη όμως από άκρως απαιτητικά έργα.
Αλλά είπαμε, ο Καβάκος δεν λαϊκίζει, ούτε καν στο ανκόρ!
Ορθόδοξοι ύμνοι στο Carnegie Hall
Αντίστοιχα ασυμβίβαστη και η επιλογή των αριστουργηματικών ύμνων της ορθόδοξης παράδοσης από τον Παναγιώτη Νεοχωρίτη, πρωτοψάλτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, λίγες ημέρες νωρίτερα στο Carnegie Hall. Το Ορθόδοξο Βυζαντινό Φωνητικό Σύνολο του επιστημονικού συλλόγου «Ρωμανός ο Μελωδός», του οποίου ηγείται ο Νεοχωρίτης, συμμετείχε στην εναρκτήρια συναυλία του μεγάλου αφιερώματος στη «Γαληνοτάτη»: «La Porta d’ Oriente», η οποία ήταν αφιερωμένη στις σχέσεις της Βενετίας με την Ανατολή, με ύμνους από όλες τις εποχές της πορείας της, αρχίζοντας από το 828.
Με σχετικά αργή ρυθμική αγωγή και χαμηλή ένταση, το σύνολο εντυπωσίασε το κοινό της Νέας Υόρκης, το οποίο προφανώς δεν είχε στην πλειονότητά του κάποια αντίστοιχη εμπειρία, και δημιούργησε, εκτός από το μουσικό, και ένα είδος ιστορικού-φιλοσοφικού κοντράστ με τα έργα της δυτικής μουσικής αλλά και των άλλων παραδόσεων που παρουσιάστηκαν, διαφορές άλλωστε που είχε τονίσει το προηγούμενο βράδυ ο υπεύθυνος για το μουσικό μέρος των εκδηλώσεων και για την πρώτη συναυλία, Jordi Savall, στην ομιλία του στην Ιταλική Ακαδημία του Πανεπιστημίου Columbia.
Ομως οι ελληνικές μουσικές παρουσίες στη Νέα Υόρκη θα έχουν και συνέχεια:
• Μεθαύριο, στις 21 Φεβρουαρίου, στην αίθουσα Weil Recital Hall του Carnegie Hall της Νέας Υόρκης την τιμητική του θα έχει ο διακεκριμένος Ελληνας συνθέτης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα, Ντίνος Κωνσταντινίδης.
• Επίσης, στις 25 Φεβρουαρίου στο Merkin Hall της αμερικανικής μεγαλούπολης θα απονεμηθεί το πρώτο βραβείο του σολιστικού τμήματος του διεθνούς διαγωνισμού Camerata Artists International Competition στη νεαρή Ελληνίδα πιανίστα Ελεονώρα Αποστολίδη.
• Τέλος, στις αρχές Μαρτίου (1-3), ο Λεωνίδας Καβάκος θα συμπράξει και πάλι με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης υπό τον Αλαν Γκίλμπερτ, στην παγκόσμια πρεμιέρα του Τέταρτου Κοντσέρτου για Βιολί και Ορχήστρα της ρωσικής καταγωγής συνθέτιδος Lera Auerbach με τον τίτλο NYx: Fractured Dreams.
• Την παραμονή της πρώτης συναυλίας, στις 28 Φεβρουαρίου, ο Λεωνίδας Καβάκος θα συζητήσει για το έργο με τη συνθέτιδα στο κοντινό David Rubenstein Atrium, με συντονιστή τον υπεύθυνο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και αντιπρόεδρο της ορχήστρας Theodore Wiprud.