Συστάσεις για τη βελτίωση των οικονομικών ανισορροπιών σε 12 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης διατυπώνει η Κομισιόν στην εξαμηνιαία έκθεσή της, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρότερων οικονομιών της Ευρωζώνης. Εξαιρουμένης της Φινλανδίας, που επιβραβεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Κύπρο και στην Πορτογαλία. Εκτός Ευρωζώνης, η Σουηδία, η Βουλγαρία και η Κροατία πρέπει, επίσης, να λάβουν μέτρα για να εξομαλύνουν τις ανισορροπίες στις οικονομίες τους.
Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι οι ισχυρότεροι παίκτες της Ευρωζώνης δέχονται παρατηρήσεις από τις Βρυξέλλες για τα ευάλωτα σημεία των οικονομιών τους, τα οποία έχουν παίξει καίριο ρόλο στην ενίσχυση του λαϊκισμού τα τελευταία χρόνια. Η εξασθένηση της ανταγωνιστικότητας στη Γαλλία έχει αποδυναμώσει την οικονομία και έχει προκαλέσει την αντίδραση της εργατικής τάξης, ο μεγάλος όγκος του ιδιωτικού χρέους στην Πορτογαλία και την Ισπανία εμποδίζει τη μείωση της ανεργίας και ενισχύει τον ευρωσκεπτικισμό, ενώ το υψηλό δημόσιο χρέος και η καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων στην Ιταλία αποτελούν τροχοπέδη στην επιτάχυνση της ανάπτυξης.
Αναλυτικότερα, η Κομισιόν δείχνει «κόκκινη κάρτα» στη Βουλγαρία, τη Γαλλία, την Κροατία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Κύπρο για υπερβολικές ανισορροπίες στις οικονομίες τους. Ηπιότερα είναι τα ευάλωτα σημεία στη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Ολλανδία και τη Σουηδία.
Τα πιο κοινά σημεία που πρέπει να «διορθώσουν» οι προαναφερόμενες οικονομίες είναι το υψηλό δημόσιο ή ιδιωτικό χρέος ή και τα δύο μαζί, η υψηλή ανεργία και η χαμηλή παραγωγικότητα. Εξαίρεση αποτελεί η Γερμανία, που πρέπει να διορθώσει άλλες οικονομικές ανισορροπίες. Στην περίπτωση της Γερμανίας, το μακροχρόνιο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών ασκεί αρνητική επίδραση σε άλλες χώρες. Το πλεόνασμα αυτό αντανακλά, επίσης, τις υψηλές αποταμιεύσεις και τις υποτονικές επενδύσεις στην εγχώρια οικονομία, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. «Το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε περαιτέρω το 2015 και το 2016 και αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα», επισημαίνει η Κομισιόν, τονίζοντας πως το πρόβλημα αυτό εμμένει παρά το χαμηλό κόστος δανεισμού.
Ομως η γαλλική οικονομία πάσχει από μεγαλύτερες ανισορροπίες. Η χαμηλή παραγωγικότητα, το υψηλό δημόσιο χρέος (96,1% επί του ΑΕΠ) και η εξασθένιση της ανταγωνιστικότητας εγκυμονούν κινδύνους για το μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο, επισημαίνει πως έχει σημειωθεί πρόοδος στο μέτωπο της ανταγωνιστικότητας, όπως αντανακλάται από τις εξαγωγές της χώρας. Ωστόσο, η απογοητευτική αύξηση της παραγωγικότητας εμποδίζει την ταχύτερη ανάπτυξη της οικονομίας εις βάρος της ανταγωνιστικότητάς της.
Την ίδια μοίρα –αυτήν των υπερβολικών ανισορροπιών– μοιράζονται η Ιταλία και η Κύπρος. Το υψηλό δημόσιο χρέος και η χαμηλή παραγωγικότητα για παρατεταμένη περίοδο μπορεί να αποσταθεροποιήσουν την ιταλική οικονομία, που ήδη πάσχει από υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια και ανεργία. Παρ’ όλα αυτά, το δημόσιο χρέος στο 133% του ΑΕΠ σταθεροποιείται αλλά δεν μειώνεται.
Στην Κύπρο, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος εξακολουθεί να επιβαρύνεται από το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων. «Ενας μεγάλος όγκος ιδιωτικού, δημόσιου και εξωτερικού χρέους επισκιάζει την προοπτική της οικονομίας», παρατηρεί η Κομισιόν. Παρά τη μεγάλη αναδιάρθρωση των τραπεζών και τη βελτίωση των κεφαλαιακών θέσεών τους, ο όγκος των «κόκκινων» δανείων μειώνεται με αργούς ρυθμούς και παραμένει μεγάλος. Η πρόσφατη δημοσιονομική χαλάρωση επιβραδύνει την αναγκαία προσαρμογή του δημόσιου χρέους (109% επί του ΑΕΠ) σε χαμηλότερα επίπεδα.
Στο «κόκκινο» βρίσκεται και η Βουλγαρία. Τα ευάλωτα σημεία στον χρηματοπιστωτικό κλάδο της συνδέονται με τα υψηλά χρέη των επιχειρήσεων. Δεν έχουν ακόμα επιλυθεί μακροχρόνια ζητήματα σε ό,τι αφορά τη διακυβέρνηση και την εποπτεία του τραπεζικού κλάδου, όπως και το νομοθετικό πλαίσιο για τη φερεγγυότητα. Στην αγορά εργασίας αφενός έχει υπάρξει πρόοδος, αφετέρου τα επίπεδα απασχόλησης παραμένουν χαμηλά και η μακροχρόνια ανεργία είναι υψηλή.