Στα χρόνια της κρίσης, όταν οι έρευνες για οικονομικά σκάνδαλα και τους καταχραστές του δημοσίου χρήματος πήραν διαστάσεις κοινωνικής απαίτησης, η νομοθεσία που θα έδινε τη δυνατότητα στο Δημόσιο να εισπράξει από τα καταχρασθέντα σε βάρος του συζητήθηκε πολύ. Τελικώς ψηφίστηκε ειδικός νόμος το 2014, που έδινε κάποια κίνητρα να επιστρέφουν στα δημόσια ταμεία χρήματα κατηγορούμενοι σε υποθέσεις διασπάθισης δημοσίου χρήματος, έναντι ανταλλάγματος που είχε να κάνει με την ευνοϊκή τους ποινική μεταχείριση.
Σε αυτή τη νομοθεσία, που εφαρμόζεται τρία χρόνια, επενδύθηκαν πολλά και από πλευράς πολιτικών υποσχέσεων για χρήματα που θα εισέρρεαν στα ταμεία του Δημοσίου και θα κάλυπταν κοινωνικές και άλλες ανάγκες. Στην πράξη όμως το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει «δεν περπάτησε». Απόδειξη, πως ενώ δεκάδες υποθέσεις μεγάλων οικονομικών σκανδάλων βρέθηκαν, κατά καιρούς, στο στόχαστρο της δικαιοσύνης, τα ποσά που συγκεντρώθηκαν στο δημόσιο ταμείο ήταν 35 εκατ. ευρώ και αυτά στις αρχές της εφαρμογής του νόμου.
Μόνο πρόσφατα, το υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε πως τον Ιανουάριο 4,3 εκατ. κατατέθηκαν από εμπλεκόμενο σε υποθέσεις εξοπλιστικών προγραμμάτων, ενώ ανάλογα ποσά κατατέθηκαν στο δημόσιο ταμείο και το 2016. Από τα χρήματα αυτά πολλά διατέθηκαν ήδη για κάλυψη κάποιων οικονομικών αναγκών.
Η αρχική αισιοδοξία όμως όλων, πως θα μπορούσε ο νόμος αυτός –δημοσιογραφικά αποδόθηκε με τη φράση «νόμος για τα κλεμμένα»– να αποδώσει σημαντικά έσοδα για το Δημόσιο, δεν κράτησε πολύ. Η αιτία, όπως εκτιμούν αρμόδιες δικαστικές πηγές, εντοπίζεται στο γεγονός ότι τα κίνητρα που δόθηκαν σε εμπλεκόμενους σε υποθέσεις οικονομικών σκανδάλων να επιστρέφουν οικειοθελώς χρήματα στα δημόσια ταμεία, ήταν τελικώς ατελή και πάντως έτσι δομημένα που ουσιαστικά απέτρεπαν ή δεν ενθάρρυναν έναν κατηγορούμενο να… πάει να πληρώσει.
Αλλωστε και οι λίγοι που πλήρωσαν, δεν είχαν ουσιαστική ποινική μεταχείριση. Η δικαστική τους εμπλοκή συνεχίστηκε και απομένει πλέον στο δικαστήριο –όταν θα τους δικάσει– να τους αναγνωρίσει κάποιο ελαφρυντικό. Πέρα όμως από τα κίνητρα, ο νόμος είχε και άλλες ατέλειες. Στη δίκη για τις εταιρείες Εnerga και Hellas Power, όπου ο νόμος αυτός δοκιμάστηκε στην πράξη, φάνηκε πως είχε και άλλα προβλήματα. Το δικαστήριο ακόμα δεν κατέληξε στο πώς πρέπει να εισπραχθούν 103 εκατ. που έχουν δεσμευθεί σε λογαριασμούς εμπλεκομένων, καθώς ο νόμος δεν ξεκαθαρίζει ποιος δικαιούται να εισπράξει και πόσα όταν οι φορείς του Δημοσίου είναι πολλοί. Ετσι σε αυτή τη δίκη, το Δημόσιο ζητάει τα χρήματα, ζητούν όμως λαμβάνειν και οι φορείς ΛΑΓΗΕ και ΑΔΜΗΕ και τελικώς η απόφαση θα εκδοθεί στις 7 Μαρτίου. Η εφαρμογή στην πράξη του νόμου για την επιστροφή των καταχρασθέντων από το Δημόσιο, που έχει αποδειχθεί προβληματική, κινητοποίησε, με αφορμή αυτή τη δίκη, τον υπουργό Δικαιοσύνης Σταύρο Κοντονή, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες, αποφάσισε να επανεξετασθεί το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.