Πάντοτε πίστευα πως η ευγένεια, η αξιοπρέπεια και το ήθος πρέπει να χαρακτηρίζουν πρωτίστως τους επικεφαλής των πολιτιστικών φορέων, ιδίως δε όταν παραδίδουν το τιμόνι. Οπως όλοι γνωρίζουν, τήρησα αυτές τις αρχές και κατά την πρόσφατη υποδοχή του διαδόχου μου. Επειδή, όμως, πολλές φορές, οι αρχές αυτές εκλαμβάνονται ως ηττοπάθεια ή φόβος, σπεύδω σήμερα να επανορθώσω διαστρεβλώσεις της πραγματικότητας που επικοινωνήθηκαν κατά την πρόσφατη συνέντευξη Τύπου (20/2/17) του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ. Δυστυχώς αδίκως προκλήθηκα, δικαίως όμως οφείλω να απαντήσω.
Σύμφωνα με το τελευταίο επίσημο μηνιαίο δελτίο μηνός Ιανουαρίου (οικονομική κατάσταση του οργανισμού στις 31/1/17) που υπέβαλε η Εθνική Λυρική Σκηνή προς το υπουργείο Πολιτισμού στις 17/2/17, η αλήθεια έχει ως εξής:
Οι εκκρεμείς υποχρεώσεις της ΕΛΣ προς όλους α) δεν συνιστούν έλλειμμα και β) δεν είναι 3.115.287 ευρώ αλλά 2.715.288 ευρώ. Εξ αυτού του ποσού, ληξιπρόθεσμες οφειλές, αυτές δηλαδή που έχουν καθυστέρηση 90 και άνω ημερών από την ημερομηνία υποχρέωσης εξόφλησης, είναι οι 980.773 ευρώ. Στα έσοδα μηνός Ιανουαρίου, όμως, δεν έχει συμπεριληφθεί η αναλογούσα μηνιαία δόση Ιανουαρίου (εμβάσθηκε με καθυστέρηση, στις 15/2/17 προς την ΕΛΣ) της τακτικής επιχορήγησης του 2017, ήτοι το ποσό του 1.041.666 ευρώ. Αν συμπεριληφθεί αυτή η πρώτη μηνιαία δόση στα έσοδα, τότε οι εκκρεμείς υποχρεώσεις προς όλους κατέρχονται σε 1.673.622 ευρώ. Αν, επιπροσθέτως, αντιπαραβληθούν με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των 980.773 ευρώ, δημιουργείται πλεονασματική θέση 60.893 ευρώ.
Επιπροσθέτως, η απελθούσα καλλιτεχνική διεύθυνση έχει ξεκινήσει τη διαδικασία επιστροφής ΦΠΑ ύψους 1.499.958,3 ευρώ για τις διαχειριστικές περιόδους 2011, 2012, 2013 και 2014. Είναι σαφές πως, αν η ελληνική Πολιτεία ήταν συνεπής στις υποχρεώσεις της απέναντι στην ΕΛΣ, όπως η ίδια, με μεγάλους κόπους, υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια συνεπής προς την Πολιτεία, τότε οι συνολικές εκκρεμείς υποχρεώσεις της ΕΛΣ (προς όλους, ληξιπρόθεσμες και μη) θα ήταν 173.663,6 ευρώ στις 31/1/2017. Οπως στοιχειωδώς οφείλει να γνωρίζει ο καθένας, τα στοιχεία αυτά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας οικονομικής διαχείρισης.
Για να προέλθει το ανακοινωθέν νούμερο των 3.115.287 ευρώ ως εκκρεμείς υποχρεώσεις της ΕΛΣ, συμπεριλήφθηκε και το κόστος μελλοντικής (!) υποχρέωσης της ΕΛΣ, ήτοι περί τις 400.000 ευρώ, δηλαδή το ήμισυ της μηνιαίας μισθοδοσίας, το οποίο η ΕΛΣ θα όφειλε να καταβάλει προς το προσωπικό της στις 9/2/17.
Ολοι οι καλλιτεχνικοί προϋπολογισμοί που υπέβαλε και εντός των οποίων κινήθηκε η καλλιτεχνική διεύθυνση, εγκρίθηκαν πάντοτε, μετ’ επαίνων και έως το τελευταίο ευρώ από το παρόν διοικητικό συμβούλιο της ΕΛΣ. Οσον αφορά το συνολικό λειτουργικό κόστος, την ευθύνη του οποίου έχει καθολικά η διοίκηση της ΕΛΣ, θλιβερή εντύπωση μου προκάλεσε η σιωπηρή –για ευνόητους λόγους– στάση του προέδρου του Δ.Σ. στο άκουσμα αυτών των διαστρεβλώσεων και των λανθασμένων εντυπώσεων που προκλήθηκαν κατά την πρόσφατη συνέντευξη Τύπου, τη στιγμή μάλιστα που ο ίδιος έχει επανειλημμένως και δημοσίως τονίσει την άριστη οικονομική διαχείριση του οργανισμού.
Σχετικά με την αποπληρωμή του χρέους των 17 εκατομμυρίων ευρώ που αναλάβαμε στις 3/2/11: Ολοι οι φορείς έλαβαν και λαμβάνουν έκτακτες επιχορηγήσεις. Η ΕΛΣ, πριν από το 2011, είχε δημιουργήσει μεγάλα ελλείμματα, παρά τη λήψη έκτακτων επιχορηγήσεων.
Αδημονώ…
Το πρόβλημα που αντιμετώπισε από το 2015 σε πληρωμές εξωτερικών συνεργατών και προμηθευτών προήλθε από την ξαφνική μείωση της τακτικής επιχορήγησης από 13.300.000 ευρώ το 2013, σε 10.000.000 το 2014. Παρά ταύτα, η απελθούσα καλλιτεχνική διεύθυνση εξασφάλισε για τα έτη 2015 και 2016 έκτακτες επιχορηγήσεις όχι λόγω καλών δημόσιων σχέσεών της αλλά πείθοντας τους πολιτικούς προϊσταμένους για την αναγκαιότητα διασφάλισης των θέσεων εργασίας σε ένα φορέα όπου μόνο η ετήσια τακτική μισθοδοσία έφτανε τα 10.800.000 ευρώ. Αδημονώ για την έλευση του νέου οικονομικού διευθυντή στην ΕΛΣ, ο οποίος θα εξηγήσει στον κ. Κουμεντάκη ότι η απομείωση του τεράστιου χρέους της ΕΛΣ και ο μηδενισμός του στις 28/2/14 δεν οφείλεται απλά σε… έκτακτες επιχορηγήσεις αλλά σε συνετή διαχείριση, με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες περιστολής των δαπανών και, κυρίως, χωρίς απολύσεις προσωπικού μέσα σε συνθήκες πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης. Απόλυτος γνώστης αυτών είναι ολόκληρο το Δ.Σ. της ΕΛΣ, το οποίο με τιμητική του ανακοίνωση στις 4/1/17 επαίνεσε δημοσίως την απελθούσα καλλιτεχνική διεύθυνση για τα οικονομικά επιτεύγματα.
Mην αποκοπεί
Δυο λόγια για τις αιχμές του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή περί αμφιβόλου αισθητικής παραγωγών και συνεργασιών με περιφερειακά θέατρα: η ΕΛΣ κατά τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει ένα δίκτυο συνεργασιών με μεγάλα –και όχι περιφερειακά– λυρικά θέατρα όπως η Βασιλική Οπερα του Λονδίνου, η Κρατική Οπερα της Βιέννης, η Αρένα ντι Βερόνα, το Τεάτρο λα Φενίτσε. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνεχίσει στην τροχιά αυτή και όχι να εξελιχθεί η ίδια σε ένα αποκομμένο και αυτιστικό περιφερειακό θέατρο. Ο κ. Κουμεντάκης, μετά την ολοκλήρωση της σύνθεσης της «Φόνισσας» (από το 2011 έως το 2014, ως φιλοξενούμενος συνθέτης της ΕΛΣ) και την ανάληψη των καθηκόντων του, τον Ιανουάριο του 2015, ως υπεύθυνος Εναλλακτικής Σκηνής και των προϋπολογισμών της, ήταν πάντοτε στον ολιγομελή επιτελικό τομέα σχεδιασμού της ΕΛΣ, ως στενότατος συνεργάτης μου, και δεν εξέφερε ποτέ, ενώπιον της ομάδας σχεδιασμού, τέτοιες σοβαρές ενστάσεις περί αμφιβόλου αισθητικής παραγωγών του λυρικού θεάτρου μας.
Αναμένω απάντηση
Καλώ τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου της ΕΛΣ να με διαψεύσει άμεσα, αν καταγράφω την παραμικρή ανακρίβεια σε σχέση με τα οικονομικά στοιχεία που καταθέτω. Κάτι τέτοιο θα είναι μάλλον δύσκολο, διότι αυτά υπογράφονται από τον καλλιτεχνικό διευθυντή και αποστέλλονται επίσημα στο υπουργείο Πολιτισμού.
Επίσης, αναμένω την απάντηση του Δ.Σ. για εκτύπωση του Απολογισμού Καλλιτεχνικού Εργου της ΕΛΣ, δηλαδή του έργου μας, για την περίοδο 2011-2017, που υπέβαλα στις 2/2/17. Από εκεί θα αναδειχθούν και πολλά άλλα στοιχεία, όπως το πλήθος και εύρος των πολλών πρωτότυπων και υλοποιηθεισών καλλιτεχνικών προτάσεων αλλά και οι πρότερες εξασφαλίσεις χορηγιών από τον όμιλο Μυτιληναίου, τα Ελληνικά Πετρέλαια και μεγάλα πιστωτικά ιδρύματα για παραγωγές της επόμενης καλλιτεχνικής περιόδου.
Ολοκληρώνω, αναφέροντας πως δεν ανέμενα κάποια ευχαριστία για την προετοιμασία, εδώ και δύο χρόνια, όπως σωστά ανέφερε ο νέος διευθυντής της Εναλλακτικής Σκηνής, του προγραμματισμού της, ο οποίος ήταν έτοιμος ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο.
Ανέμενα, όμως, μια στοιχειώδη εφαρμογή στην πράξη της πρόσφατης δήλωσης του κ. Κουμεντάκη ότι «σέβεται και τιμά το έργο του προκατόχου του» («Επένδυση», 7/1/17), ενός έργου που όλοι μαζί επιτελέσαμε και αγκαλιάστηκε από την κοινωνία, μακριά από προφανείς και μη σκοπιμότητες ή πρωθύστερες δικαιολογίες.
*Ο κ. Μύρων Μιχαηλίδης διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.