Κώστας Ε. Τσιρόπουλος (1930-2017), ένας από τους τελευταίους homo universalis του ελληνολατινικού κόσμου

Κώστας Ε. Τσιρόπουλος (1930-2017), ένας από τους τελευταίους homo universalis του ελληνολατινικού κόσμου

3' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κορυφαία μορφή της πνευματικής ζωής του τόπου, ο Κώστας Ε. Τσιρόπουλος υπήρξε ένας «αναγεννησιακός» λόγιος και ένας άνθρωπος «εκτός εποχής». Η πρόσφατη εκδημία του καθιστά την προσφορά του επίκαιρη κατά ένα τρόπο οξύμωρο, καθώς το στίγμα του, η θεώρηση του κόσμου που πρέσβευε και το σώμα του έργου του συνυπάρχουν συστηματικά σε αντιδιαμετρικό πόλο από τον τρέχοντα δημόσιο διάλογο. Υπήρξε «λαμπρός συνεχιστής του πνεύματος της γενιάς του ’30 αλλά με μια αισθητική ιδιοτυπία που τον έκανε να ξεχωρίζει στον μεταπολεμικό κόσμο, καθώς αφομοίωσε με τον πιο πνευματικό τρόπο τις δραματικές εμπειρίες και τις οδυνηρές συνέπειες του πολέμου», σχολιάζει στην «Κ», ο συγγραφέας Κώστας Χατζηαντωνίου. «Ο Κώστας Ε. Τσιρόπουλος αναδείχθηκε σε κορυφαίο δοκιμιογράφο αλλά και σημείο αναφοράς για τα ελληνικά γράμματα».

Πεζογράφος, δοκιμιογράφος, βραβευμένος με πλήθος διακρίσεων, με ουμανιστικό κοσμοπολιτισμό και ευρύχωρη ελληνικότητα, ο Κώστας Ε. Τσιρόπουλος γεννήθηκε στη Λάρισα το 1930. Γιός του Ευάγγελου Τσιρόπουλου, διευθυντή της εφημερίδας «Ελευθερία», σπούδασε Νομικά στη Θεσσαλονίκη και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία της Τέχνης στο Παρίσι και στη Βαρκελώνη. Η παιδεία του ήταν πολύπλευρη, ουμανιστική και βαθιά ευρωπαϊκή. «Προερχόμενος από δημοσιογραφική οικογένεια, με βενιζελικό πατέρα, υπήρξε πάνω απ’ όλα ένας ακέραιος άνθρωπος αρχών, που υποστήριζε πάντοτε με τόλμη τη γνώμη του, χωρίς να υπολογίζει παρεξηγήσεις ή συγκρούσεις», λέει στην «Κ», ο Δημήτρης Αγγελής, ποιητής και εκδότης του περιοδικού «Φρέαρ». Από τις εκδόσεις του περιοδικού κυκλοφόρησε τον περασμένο Δεκέμβριο, ο συλλογικός τόμος «Χαιρετισμός στον Κώστα Ε. Τσιρόπουλο», σε επιμέλεια Δημήτρη Αγγελή, Virginia López Recio και Κώστα Θ. Ριζάκη.

Ο Κώστας Ε. Τσιρόπουλος συνδέθηκε με το περιοδικό «Ευθύνη» και τις «Εκδόσεις των Φίλων». Διηύθυνε την «Ευθύνη» (περιοδικό Ελευθερίας και Γλώσσας) τις περιόδους 1961-1966 και 1972-2009. Το 2015, το περιοδικό «Ευθύνη» εξέδωσε τον συλλογικό τόμο «Εκφραση τιμής στον Κώστα Ε. Τσιρόπουλο για την προσφορά του στο έθνος και τον πολιτισμό» με πρόλογο του εκδότη Γιώργου Γκέλμπεση. «Συντηρητικών αρχών αλλά αντιμοναρχικός», λέει ο Δημήτρης Αγγελής, «αντιτάχθηκε στη δικτατορία και υποστήριξε με σθένος την φιλοευρωπαϊκή πορεία της χώρας όταν οι περισσότεροι διανοούμενοι της εποχής του υποστήριζαν σε διάφορες παραλλαγές το σύνθημα “ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο”».

Είχε «ύφος προσωπικό, κατανυκτικό και γραφή που με ειλικρίνεια και ευγένεια μιλούσε για τα καίρια της ζωής», συμπληρώνει ο Κώστας Χατζηαντωνίου. «Ο Κώστας Ε. Τσιρόπουλος κατέδειξε πως η ψαύση και η γεύση του κόσμου έχουν για κάθε έντιμο άνθρωπο χαρακτήρα πένθους. Συγχρόνως όμως φανέρωσε με το έργο του πώς ο λόγος μπορεί να θερμαίνει την εστία του χρόνου, που είναι μια εστία θανάτου, με την απέθαντη εμπειρία της ομορφιάς».

Ο Κώστας Ε. Τσιρόπουλος συνεργάστηκε για πολλά χρόνια με την κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση και την περίοδο 1962-1967 υπήρξε επιφυλλιδογράφος της «Καθημερινής». «Ηταν κληρονόμος της αστικής παράδοσης της Γενιάς του ’30», λέει ο Δημήτρης Αγγελής, «με τους περισσότερους πεζογράφους της οποίας υπήρξε στενός φίλος και συνεργάτης. Υπηρέτησε με φιλοπατρία από διάφορες θέσεις ευθύνης τον πολιτισμό, γεγονός που του κόστισε πολλές προσωπικές επιθέσεις και τον περιθωριοποίησε εν μέρει, τη δεκαετία του ’80, από τη δημόσια ζωή. Εγραψε δοκίμια εξαιρετικής γλωσσικής ευαισθησίας και πνευματικότητας (τα σημαντικότερα περιλαμβάνονται στον τόμο “Κανονισμός Βίου”), ποιήματα στα οποία απογυμνώνεται ο χαρακτήρας του, πεζογραφία (ξεχωρίζει ανάμεσά τους το αυτοβιογραφικό, υβριδικό μυθιστόρημα “Σκύλλα και Χάρυβδις”) και στα νεανικά του χρόνια θεατρικά έργα. Ιδρυσε ένα από τα μακροβιότερα περιοδικά λόγου και στοχασμού (και μάλιστα μηνιαίο), την «Ευθύνη» (1961-1966, 1972-2009), απ’ τις σελίδες του οποίου πέρασαν ορισμένα από τα σημαντικότερα ονόματα της ελληνικής λογοτεχνικής ζωής, προβλήθηκαν λόγω της γενναιοδωρίας του νέοι συγγραφείς και μεταφράστηκαν πολλοί ξένοι πεζογράφοι και ποιητές – ξεχωριστή μνεία αξίζουν η προβολή της ισπανόφωνης λογοτεχνίας από τις σελίδες του και οι παράλληλες εκδόσεις της “Ευθύνης” που ξεπέρασαν τους 170 τόμους. Για όλους εμάς που τον ζήσαμε, στάθηκε ένα πρότυπο δυναμικού, έντιμου και ανιδιοτελούς ανθρώπου, που ήξερε στη ζωή του να υπερασπίζεται την αξιοπρέπειά του και να λέει τα μεγάλα όχι».

Η συγκίνηση με την οποία μιλάει ο Δημήτρης Αγγελής για τον «δάσκαλό» του είναι κοινή σε όσους είχαν την τύχη να γνωρίσουν και να συναναστραφούν τον Κώστα Ε. Τσιρόπουλο. Ο Κώστας Χατζηαντωνίου εύστοχα τον χαρακτήρισε ως «έναν από τους τελευταίους homo universalis του ελληνολατινικού κόσμου». Του προσδίδει, μάλιστα, την ευγενή ιδιότητα του «ανιδιοτελούς δωρητή». «Υπήρξε δάσκαλος και καθοδηγητής για πολλούς νεώτερους ενώ η αδιαχώριστα ελληνική και ευρωπαϊκή του συνείδηση συνιστά μια ιδανική και επίκαιρη μέθοδο για να αντικρίζουμε και σήμερα τον κόσμο».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή