Η παταγώδης διάψευση του αναπτυξιακού σεναρίου του πρωθυπουργού, την περασμένη Δευτέρα, θα είχε αποφευχθεί αν κάποιος είχε φροντίσει να πει στον κ. Τσίπρα να περιμένει καθώς η ΕΛΣΤΑΤ θα ανακοίνωνε λίγη ώρα μετά τα στοιχεία για το ΑΕΠ του δ΄ τριμήνου του 2016.
Σε καμία περίπτωση, όμως, ο πρωθυπουργός, ο υπουργός Οικονομικών όπως και οποιοσδήποτε άλλος, δεν επιτρεπόταν να γνωρίζει τα ίδια τα στοιχεία για το ΑΕΠ πριν από την ώρα ανακοίνωσής τους. Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία της ΕΛΣΤΑΤ ως ανεξάρτητης αρχής προβλέπει την ισότιμη πρόσβαση στη στατιστική πληροφορία όλων, από τον πρωθυπουργό μέχρι τον τελευταίο πολίτη.
Η πρωθυπουργική γκάφα επιβεβαίωσε ότι η ανεξαρτησία αυτή λειτουργεί στην πράξη. Ετσι, ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ Θάνος Θανόπουλος κέρδισε πόντους με το περιστατικό –τουλάχιστον έναντι των «δύσπιστων», όπως το ΔΝΤ, που εξακολουθεί να θέτει ερωτήματα για την αξιοπιστία των στοιχείων της.
Δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα. Πριν από το 2010, η Στατιστική Υπηρεσία αποτελούσε γενική γραμματεία του υπουργείου Οικονομικών και οι δίαυλοι επικοινωνίας της με την κυβέρνηση ήταν ανοιχτοί, αν δεν υπαγορεύονταν ενίοτε τα στοιχεία της από τις κυβερνητικές ανάγκες. Ηταν η εποχή των «Greek Statistics», αλλά και των ανεκδιήγητων περιστατικών, όπως η αναθεώρηση του ΑΕΠ, με την προσθήκη των εσόδων από την πορνεία.
Με τον νόμο 3832 του 2010 η ΕΛΣΤΑΤ έγινε ανεξάρτητη αρχή, ενώ στη συνέχεια η νομοθεσία ενσωμάτωσε τον Κώδικα Ορθής Πρακτικής των Ευρωπαϊκών Στατιστικών, η οποία προβλέπει την ισότιμη πρόσβαση στα στατιστικά στοιχεία.
Ο πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης ΕΛΣΤΑΤ Ανδρέας Γεωργίου είχε αποκτήσει φήμη για την αυστηρή εφαρμογή της αρχής αυτής. Χαρακτηριστικά, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου περιγράφει στο βιβλίo του «Game Over» περιστατικό, σύμφωνα με το οποίο ζήτησε από τον κ. Γεωργίου την παραμονή της ανακοίνωσης κάποιων στοιχείων για το ΑΕΠ, να τον ενημερώσει σχετικά και ο τότε επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ του αρνήθηκε, εκτός αν ήθελε να βάλει σχετική υποσημείωση στην ανακοίνωση, την επόμενη μέρα. Ο πρώην υπουργός προτίμησε να περιμένει και να μάθει τα νέα μαζί με τους υπόλοιπους Ελληνες πολίτες.