Σε ένα σαλόνι με μια μεγάλη βιβλιοθήκη, που θα συμβολίζει τις εσωτερικές αναζητήσεις και συγκρούσεις του αριστερού διανοούμενου Μάνου Σιμωνίδη, θα μετατραπεί η σκηνή του Θεάτρου Τέχνης για τη «Λέσχη» του Στρατή Τσίρκα, που ξεκινάει στις 17 Μαρτίου. Ιδανικό θεωρεί τον ζεστό χώρο του Υπογείου η σκηνοθέτις Εφη Θεοδώρου για να συμβολίζει την πανσιόν της Φράου Φέλντμαν στα Ιεροσόλυμα όπου εκτυλίσσεται η δράση του μυθιστορήματος. Το καλοκαίρι του 1942 συγκεντρώθηκαν εκεί «τόσοι άνθρωποι, ναυάγια της καταιγίδας που σαρώνει τον κόσμο», όπως λέει ο συγγραφέας, πρόσφυγες που ζούσαν στην Αίγυπτο από όλη την Ευρώπη, ενώ μαίνονταν οι συγκρούσεις που θα έκριναν την τύχη της Βόρειας Αφρικής. «Να ζήσεις, να μάχεσαι ή να καταγράψεις τη ζωή σου, είναι το βασικό δίλημμα του κεντρικού ήρωα αλλά και η ανησυχία του Τσίρκα. Τον βλέπουμε σε έναν ηθικό και ιδεολογικό διχασμό», λέει στην «Κ» η σκηνοθέτις Εφη Θεοδώρου που έκανε και τη διασκευή του έργου.
Η ίδια μελετά τη «Λέσχη» δραματουργικά από το 2009 και εκτιμά ότι το έργο μπορεί να συνομιλήσει με τη σύγχρονη εποχή που, αν μη τι άλλο, η αβεβαιότητα είναι κύριο χαρακτηριστικό της. «Δεν βλέπω το έργο μακριά από την καθημερινότητά μας. Εχουμε πρόσφυγες, ανθρώπους που είναι σε μετακίνηση, με αβέβαιο μέλλον και κλονισμένες πεποιθήσεις, με τις ιδεολογίες σε ανάσχεση. Βλέπουμε ανθρώπους μετέωρους σε καταστάσεις που δεν ελέγχουν και αυτό δημιουργεί μια χαώδη κατάσταση. Κάθε πολιτεία τώρα μοιάζει με μια αλλοπρόσαλλη Ιερουσαλήμ», σημειώνει. Στην παράσταση οι ηθοποιοί είναι ταυτόχρονα δρώντα πρόσωπα και αφηγητές και οι εσωτερικοί μονόλογοι των προσώπων αποδίδονται από όλους τους ηθοποιούς. Οι πολυπρόσωπες αφηγηματικές τεχνικές του Τσίρκα, που ήταν καινοτόμες για την εποχή, αλλά και η δομή του μυθιστορήματος, διατηρούνται ατόφιες στην παράσταση. «Τα πρόσωπα του έργου φωτίζονται από διαφορετικές φωνές σαν να κυκλώνουμε τον πυρήνα του έργου. Το σχήμα του κύκλου, η λέσχη, είναι το μοτίβο της παράστασης. Η δύναμη αυτού του έργου είναι φυγόκεντρη. Η Ιστορία υπάρχει σε δεύτερο πλάνο και εμφανίζεται μέσα από το πώς επηρεάζει τις ζωές των ανθρώπων», σημειώνει η κ. Θεοδώρου.
Μέσα από το κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος, τον Μάνο Σιμωνίδη, που θα ενσαρκώσει ο ηθοποιός Δημήτρης Πασσάς, ο συγγραφέας άσκησε την αιχμηρή κριτική του στις σταλινικές πρακτικές του ΚΚΕ της εποχής. Ο Τσίρκας άρχισε να γράφει τη «Λέσχη» 14 χρόνια μετά το κίνημα του Απριλίου το 1944 και η έκδοση του βιβλίου κόστισε στον Στρατή Τσίρκα τη διαγραφή του από το ΚΚΕ το 1960. Η παράσταση φωτίζει επίσης την περιπέτεια της συγγραφής με αποσπάσματα από την αλληλογραφία του Τσίρκα και τα «Ημερολόγιά» του.
Η σκηνοθέτις είχε προτείνει στο Εθνικό τη θεατρική διασκευή της «Λέσχης» και ο Στάθης Λιβαθινός πήρε την πρωτοβουλία να διευρύνει την ιδέα και να γίνει κομμάτι μιας πρώτης ιστορικής συμπαραγωγής του Εθνικού Θεάτρου με το Θέατρο Τέχνης, για την πρώτη θεατρική μεταφορά των «Ακυβέρνητων Πολιτειών» την περίοδο 2017-18.
Ο Γιάννης Λεοντάρης θα σκηνοθετήσει την «Αριάγνη» στο Εθνικό Θέατρο και ο Αρης Τρουπάκης τη «Νυχτερίδα», με την ίδια ομάδα ηθοποιών, ενώ εξετάζεται η περίπτωση να παρουσιαστούν και οι τρεις διασκευές σε μία παράσταση τον Φεβρουάριο του 2018.
Θέατρο Τέχνης, Υπόγειο Πεσμαζόγλου, Παρασκευή 17 Μαρτίου, 9.15 μ.μ.