Η Ελλάδα και το Ισραήλ συνεργάζονται στενά σε πνεύμα εμπιστοσύνης και κατανοούν ότι αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις, μεταξύ άλλων και την τρομοκρατική απειλή, τονίζει σε συνέντευξή της στην «Κ» η πρώην υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Τζίπι Λίβνι, η οποία τάσσεται υπέρ της περαιτέρω εμβάθυνσης των διμερών σχέσεων σε ένα ευρύ φάσμα δράσεων, ενώ μιλάει για την ανάγκη αντίδρασης στον αντισημιτισμό και χαρακτηρίζει τη Χρυσή Αυγή πολύ σοβαρό φαινόμενο. Το κορυφαίο στέλεχος της αντιπολίτευσης, που διετέλεσε και αναπληρώτρια πρωθυπουργός, συμμετείχε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
– Σε ποιο σημείο βρίσκονται σήμερα οι σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ;
– Οι ελληνοϊσραηλινές σχέσεις είναι πολύ καλές αυτή την περίοδο και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και για τις δύο χώρες. Ελπίζω ότι θα εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας σε πολλούς τομείς, όπως στην ενέργεια, την οικονομία κ.λπ. Η σχέση μας αντανακλά μια νέα εταιρική σχέση στην περιοχή μας.
– Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις συνεργάζονται πολύ στενά με το Ισραήλ. Είναι πλέον κάτι μόνιμο;
– Ναι, το πιστεύω. Και το λέω αυτό διότι ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει και αυτές είναι εποχές όπου χώρες και οργανισμοί αντιλαμβάνονται τις μεγάλες προκλήσεις και την αναγκαιότητα να εργαστούμε από κοινού για την αντιμετώπισή τους. Είμαστε γείτονες. Από την πλευρά μου, θέλω να αναγνωρίσω και να εκφράσω την απόλυτη στήριξή μου στη σχέση αυτή.
– Πώς εξελίσσεται η αμυντική συνεργασία;
– Είναι κάποιοι τομείς για τους οποίους θα προτιμούσα να μη μιλήσω. Θα έλεγα μόνο ότι αυτή είναι μέρος της αντιμετώπισης των προκλήσεων που όλοι αντιλαμβανόμαστε ποιοι και πόσο σοβαροί είναι, και χρειάζεται να συνεργαστούμε. Υπάρχει εμπιστοσύνη.
– Ποια είναι η υπεραξία της Ελλάδας για το Ισραήλ, και αντίστροφα;
– Ως πρώην υπ. Εξωτερικών θέλω να σας πω ότι στις σχέσεις μεταξύ κρατών δεν δίνεις κάτι για να πάρεις κάτι πίσω. Αυτό που έχει σημασία είναι η αίσθηση ότι είμαστε όλοι μέρος μιας ομάδας χωρών που κατανοούν με ρεαλισμό τους κινδύνους και τις προκλήσεις και επιλέγουν να συνεργαστούν γιατί όσο περισσότερες συμμαχίες αυτού του είδους έχουμε τόσο πιο αποτελεσματικοί θα είμαστε. Σε αυτή την άκρη της Μεσογείου όπου βρίσκονται η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ, επικρατούν όλες οι συνθήκες που επιβάλλουν να εργαστούμε από κοινού. Δεν είμαστε στην αρχή μιας φιλίας, γιατί υπήρχε αυτή από παλαιότερα, αλλά διανύουμε μια περίοδο όπου οι σχέσεις μας γίνονται πολύ πιο βαθιές.
– Πόσο σημαντική είναι η ενεργειακή διάσταση;
– Πρόκειται για κάτι νέο για το Ισραήλ. Για πολλά χρόνια δεν είχαμε δικές μας πηγές ενέργειας. Τώρα ανακαλύψαμε αέριο και συζητάμε με τους γείτονές μας για να καταλήξουμε στον καλύτερο τρόπο να το αξιοποιήσουμε. Είναι μέρος των συζητήσεων που κάνει η ισραηλινή κυβέρνηση.
– Ελλάδα και Κύπρος έχουν τριμερείς συνεργασίες και με την Αίγυπτο.
– Με την Αίγυπτο είχαμε και καλές και κακές περιόδους. Εχουμε ειρήνη με την Αίγυπτο, όπως και με την Ιορδανία, αλλά δυστυχώς το Παλαιστινιακό επηρεάζει την κοινή γνώμη σε αυτές τις χώρες. Συνεργαζόμαστε γιατί αντιλαμβανόμαστε –το Ισραήλ και τα αραβικά κράτη– ότι αντιμετωπίζουμε τον ίδιο κίνδυνο από σιίτες και σουνίτες εξτρεμιστές που μας απειλούν όλους. Σέβομαι πολύ τον τρόπο με τον οποίο ο πρόεδρος Αλ Σίσι αντιμετωπίζει την κατάσταση και παίρνει αποφάσεις.
– Και η Τουρκία του κ. Ερντογάν;
– Τώρα το παζλ γίνεται πιο περίπλοκο. Είχαμε στο παρελθόν πολύ καλές σχέσεις με την Τουρκία, αλλά μετά το περιστατικό με το «Μαβί Μαρμαρά» είχαμε μια σύγκρουση. Πριν από μερικούς μήνες αποφασίστηκε η επαναπροσέγγιση και τώρα η σχέση είναι καλή, αλλά επηρεάζεται από την έμφαση στο Παλαιστινιακό. Η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση. Χρησιμοποιούν τρόμο και βία. Δεν μπορείς να λύσεις το πρόβλημα συζητώντας μαζί τους. Και από τη δική μας οπτική η υποστήριξη προς τη Χαμάς είναι κάτι απαράδεκτο. Οσο μεγαλύτερη έμφαση δίνουμε στην οικονομική και την ενεργειακή συνεργασία, αυτό θα ενισχύσει τους πραγματιστές στην περιοχή. Εχουμε διαφορές και τις ξέρουμε. Εχω συναντήσει τον κ. Ερντογάν ως υπουργός. Βλέπουμε διαφορετικά τον ρόλο της Χαμάς.
– Πώς βλέπετε το Ιράν, αλλά και το ISIS;
– Το Ιράν και το ISIS εκφράζουν μια θρησκευτική σύγκρουση. Οι μεν είναι σιίτες, οι δε σουνίτες. Διαφορετικές πλευρές του ισλαμικού κόσμου, αλλά για μένα αυτό δεν έχει σημασία από τη στιγμή που χρησιμοποιούν την τρομοκρατία για να προωθήσουν τους στόχους τους. Δυστυχώς, η συμφωνία με το Ιράν επικεντρώθηκε μόνο στην πυρηνική διάσταση. Η διεθνής κοινότητα κατέβασε υπερβολικά τον πήχυ. Είπαν ότι μας αρκεί πως δεν θα αποκτήσετε πυρηνικά όπλα. Κι όμως, υποστηρίζουν την τρομοκρατία, όπως τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Δεν είναι δυνατόν η διεθνής κοινότητα να νομιμοποιεί ένα κράτος που όλοι γνωρίζουμε πως υποστηρίζει την τρομοκρατία. Οι αραβικές χώρες ανησυχούν από τη λεγόμενη «εξαγωγή της επανάστασης» εκ μέρους του Ιράν. Το ISIS είναι μια άλλη έκφανση της ισλαμικής τρομοκρατίας. Απειλεί τις αξίες μας καθώς πολλά μέλη του προέρχονται από τη Δύση. Μας αλλάζουν τον τρόπο που λειτουργούμε. Οι κοινωνίες φοβούνται και δυστυχώς αναπτύσσεται ξενοφοβία, αντισημιτισμός, μίσος κατά μεταναστών. Το βλέπετε αυτό και από την αναρρίχηση στην εξουσία λαϊκιστών ηγετών που απαντούν σε αυτό που πιστεύουν ότι νιώθουν οι κοινωνίες τους, το μίσος κατά των ξένων.
Πολύ ανησυχητικό φαινόμενο η Χρυσή Αυγή
– Σας ανησυχεί η Χρυσή Αυγή;
– Για μένα είναι ένα πολύ σοβαρό και ανησυχητικό φαινόμενο. Συνήθως ακούω την εξήγηση ότι το κόμμα αυτό είναι προϊόν της κρίσης και δεν αντανακλά απαραίτητα μια αύξηση της ξενοφοβίας στην Ελλάδα. Κι, όμως, αυτό ακριβώς συμβαίνει. Εκμεταλλεύονται την κατάσταση για να αυξήσουν την υποστήριξή τους. Και να ξέρετε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ εναντίον μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας. Είναι γενικά εναντίον των ξένων. Αυτών που δεν είναι σαν εμάς, των «άλλων».
– Επιτίθενται στον μαύρο μικροπωλητή που έχει τη δουλειά ενός Ελληνα.
– Οχι. Δεν τον χτυπούν γιατί πήρε τη δουλειά. Τον χτυπούν γιατί είναι μαύρος. Αυτό συνέβαινε και με τους Εβραίους στο Ολοκαύτωμα. Και τότε κάποιοι έλεγαν ότι είναι λόγω της ανεργίας. Είναι μίσος, ξεκάθαρο μίσος.
– Πώς αντιμετωπίζεται;
– Είναι ευθύνη των ηγετών να οδηγήσουν τις κοινωνίες. Δεν θέλω τα παιδιά μου, ακόμη και αν δεν είναι αποδέκτες μίσους, να μεγαλώσουν μισώντας κάποιους άλλους. Δεν είναι αυτός ο δρόμος για να εκπαιδευτούν τα παιδιά μας. Δεν είναι πρόβλημα για τους Εβραίους, τους μουσουλμάνους, τους μαύρους. Είναι δικό μας πρόβλημα. Ολων των κοινωνιών. Χρειάζεται να συνεργασθούμε, να πάρουμε μέτρα, να περάσουμε νόμους, να διδάξουμε τη συνύπαρξη.