Η Βρετανία είναι έτοιμη να πάρει διαζύγιο από την Ε.Ε. (Brexit) και να αποχωρήσει από τη μεγαλύτερη αγορά στην οποία εξάγει τα προϊόντα της, με άγνωστες συνέπειες για την οικονομία. Η πρωθυπουργός της χώρας Τερέζα Μέι έλαβε το «πράσινο φως» από το Κοινοβούλιο για να ενεργοποιήσει τη διαπραγματευτική διαδικασία (άρθρο 50, Συνθήκη Λισσαβώνας) και να εξέλθει από την Ε.Ε. σε ορίζοντα διετίας. Κι όπως επισημαίνει ο αναλυτής του Guardian, Τζόναθαν Φρίντλαντ, «μια σχεδόν θεολογικού χαρακτήρα συζήτηση, η οποία διεξάγεται στο Ηνωμένο Βασίλειο τα τελευταία τριάντα χρόνια και αφορά τον ρόλο μας στην Ευρώπη, θα γίνει χειροπιαστή με προθεσμίες και θα δείξει το σκληρό της πρόσωπο».
Πιέσεις στη στερλίνα
Στο πεδίο της σκληρής πραγματικότητας των αγορών, η αξία της στερλίνας, από το δημοψήφισμα στις 23 Ιουνίου 2016, έχει υποχωρήσει 18%, ενώ ένας βασικός δείκτης στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, ο FTSE 100, σημείωσε άνοδο κατά 16%. Η Bank of America Μerrill Lynch απορρίπτει την άποψη ότι η αγορά έχει σε μεγάλο βαθμό προετοιμαστεί για την ενεργοποίηση του άρθρου 50, με αρκετή αρνητική δημοσιότητα για τις μελλοντικές εξελίξεις – κάτι το οποίο υιοθετεί η Morgan Stanley. «Η στερλίνα θα εξακολουθήσει να δέχεται καθοδικές πιέσεις, ειδικά εάν είναι επεισοδιακή η απαρχή των συνομιλιών», επισημαίνουν οι Καμάλ Σάρμα και Ρόμπερτ Γουντ, ειδικευμένοι στη στρατηγική χρηματαγορών της Bank of America. «Το καίριο ερώτημα έχει να κάνει με το εάν οι λαϊκιστές καθορίσουν το κλίμα στις συνομιλίες με τις Βρυξέλλες, τείνοντας σε ένα σκληρό Brexit, το οποίο θα προκαλέσει κραδασμούς και στις δύο πλευρές». Οι χρηματιστές θα επικεντρωθούν, πάντως, στον αντίκτυπο της διαδικασίας στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, που είναι σημαντικός μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. «Οι ενδείξεις ότι οι τράπεζες ή οι επενδυτικοί οίκοι αναζητούν βάση εκτός Λονδίνου θα επηρεάσουν αρνητικά τη στερλίνα», παρατηρεί ο Βίρατζ Πάτελ της ΙΝG Groep.
Είναι πολύ χαρακτηριστικό το ειλικρινές σχόλιο στο Twitter ενός από τους εμπνευστές της εκστρατείας για το Βrexit, του Ντ. Κάμινγκς: «Η έξοδος από την E.E. είναι το δυσκολότερο έργο για τη Βρετανία μετά τη νίκη της κατά των ναζί». Ωστόσο, μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση Μέι δεν δείχνει προετοιμασμένη για τη νέα ρευστή πραγματικότητα – οι υπέρμαχοι της εξόδου μοιάζουν να αδυνατούν να αναλάβουν την ευθύνη της νίκης τους, ενώ όσοι με νηφαλιότητα (όπως ο πρώην πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ) διατυπώνουν προβληματισμό για το ρίσκο που αναλαμβάνει η Βρετανία δέχονται προσωπικές επιθέσεις. Ο υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ, πάντως, στην παρουσίαση του προϋπολογισμού του, αναφέρθηκε ακροθιγώς στο Brexit. Περισσότερο καθησυχαστικός εμφανίστηκε ο καθ’ ύλην αρμόδιος για την έξοδο, υπουργός Ντέιβιντ Ντέιβις, ο οποίος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να ναυαγήσουν οι συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Ενωση χωρίς εμπορική συμφωνία, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση επεξεργάζεται όλα τα εναλλακτικά σενάρια, αλλά δεν δημοσιοποιεί τις κινήσεις της.
Ηράκλειο έργο
Το Brexit σημαίνει την ακύρωση διακανονισμών που διαμορφώθηκαν τα τελευταία 40 χρόνια και τη διαπραγμάτευση νέων. Η διμερής συμφωνία Ε.Ε. – Βρετανίας πρέπει να εγκριθεί από 27 χώρες και 38 επιμέρους εθνικά και περιφερειακά Κοινοβούλια. Η Τερέζα Μέι μέσα σε 18 μήνες χονδρικά οφείλει να ολοκληρώσει τη διαδικασία, χωρίς να διακινδυνεύσει νέο αποσχιστικό δημοψήφισμα στη Σκωτία. Επιπλέον, όπως επισημαίνει ο Τσαρλς Γκραντ, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης «Κέντρο Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης», ορισμένα διαπραγματευτικά χαρτιά στα χέρια της μπορεί να δημιουργήσουν και ένταση αλλά και να αποβούν ωφέλιμα. Εξ ου και το Λονδίνο, όπως συνιστά, δεν χρειάζεται να προσέλθει με αλαζονεία στο τραπέζι των συνομιλιών, ούτε να χρησιμοποιήσει την ισχύ του σε θέματα ευρωπαϊκής ασφάλειας, λόγου χάριν για να εξασφαλίσει μια επωφελή εμπορική συμφωνία. Ο Τζόναθαν Φρίντλαντ υπενθυμίζει ότι «η Ε.Ε., για λόγους δικής της επιβίωσης, θα ακολουθήσει τη στρατηγική τού “αποτρέπουμε τους υπόλοιπους να μιμηθούν τη Βρετανία – δηλαδή μετά το πέρας των διαπραγματεύσεων θα πρέπει η Βρετανία εκτός Ε.Ε. να βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από εκείνη όταν ήταν εντός».
Το Παρίσι, το Δουβλίνο, η Φρανκφούρτη και το Μιλάνο αναμένουν ότι θα επωφεληθούν. Ηδη το Λουξεμβούργο ανακοίνωσε πως θα φιλοξενήσει τoν αμερικανικό επενδυτικό οίκο Blackstone, ο οποίος θα μεταφέρει εκεί την ευρωπαϊκή έδρα του, όπως και ο ασφαλιστικός αμερικανικός όμιλος της ΑΙG. Tέλος, το Λουξεμβούργο φέρεται να επιλέγουν και άλλες εταιρείες του τραπεζικού και ασφαλιστικού κλάδου ως έδρα τους μετά το Brexit, ενώ ο κολοσσός ασφαλειών της Lloyds θα ανακοινώσει στα τέλη του μηνός τα σχέδιά του.
«Οχι» σε εκφοβισμούς
Χωρίς περιστροφές, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ενημέρωσε τη Βρετανία ότι δεν θα ανεχθεί απειλές, απευθύνοντας έκκληση παράλληλα στους «27» να παραμείνουν ενωμένοι. Αναφερόμενος στη ρήση της Τερέζα Μέι ότι προτιμά να μην υπάρξει καμία συμφωνία από μια κακή συμφωνία, διευκρίνισε ότι δεν θα γίνει δεκτός κανένας εκφοβισμός. «Μια μη συμφωνία βλάπτει τους πάντες και κυρίως τη Βρετανία, γιατί θα μείνουν πολλά θέματα εκκρεμή», είπε ο Ντόναλντ Τουσκ.
Ισχυρό το Λονδίνο
Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΜΜΕ και διαφήμισης Havas Group δεν πτοείται από το Brexit. Ανοίγει τα νέα γραφεία της εταιρείας του για την Ευρώπη στο Λονδίνο και δηλώνει: «Οι νέες προοπτικές δεν επηρεάζουν αυτή τη στιγμή αρνητικά την δραστηριότητα της Havas, αν και δεν μπορώ να κάνω μακροπρόθεσμη πρόβλεψη. Το Λονδίνο παραμένει διεθνής κόμβος για το επιχειρείν, οι πελάτες μας στη διαφήμιση δεν μειώνουν τις επενδύσεις τους και η οικονομία της Βρετανίας βρίσκεται σε καλή κατάσταση».
Θα υπάρξουν απώλειες
Κάθε άλλο παρά ψευδαισθήσεις θα ήθελε να έχει ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Βρετανικών Βιομηχανιών. «Εάν δεν κατορθώσουμε να συνάψουμε συμφωνία με την Ε.Ε., τότε απλώς θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας και θα υπάρξουν συνέπειες», τονίζει. «Στο 90% των εξαγωγών βρετανικών αγαθών προς την Ευρώπη θα επιβληθούν δασμοί και θα θεσπιστούν νέοι όροι, οι οποίοι θα δυσχεράνουν τις συναλλαγές. Μη λησμονήσουμε πως αυτοί θα προξενήσουν βλάβη ένθεν και ένθεν της Μάγχης».