Την πολιτική διάσταση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) προβάλλει έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας, τονίζοντας ότι η Ευρωτράπεζα χρησιμοποίησε διάφορα νομισματικά εργαλεία, όπως ο Μηχανισμός Εκτακτης Ρευστότητας (ΕLA) και το πρόγραμμα ΟΜΤ, ως μοχλούς πίεσης, ώστε να συναινέσουν τα κράτη-μέλη στους όρους που έθετε η τρόικα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται μεταξύ άλλων στις πιέσεις που άσκησε η ΕΚΤ στην Ελλάδα στη διάρκεια διαπραγματεύσεων με την τρόικα, με την απόφασή της να μη δέχεται ως ενέχυρα τα ομόλογα της χώρας, αναγκάζοντας τις τράπεζες να προσφύγουν στον Μηχανισμό Εκτακτης Ρευστότητας. «Το γεγονός ότι αφενός η ΕΚΤ είναι μέρος της τρόικας, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αφετέρου είναι υπεύθυνη για τη νομισματική πολιτική στην Ελλάδα, ενισχύει την πολιτική διάσταση που έχουν αυτές οι αρμοδιότητες τεχνικής φύσεως».
Η Διεθνής Διαφάνεια αναφέρεται στις ιδιωτικές επιστολές που απέστειλε η ΕΚΤ στους πρωθυπουργούς της Ισπανίας και της Ιταλίας, θέτοντας ως όρο την εφαρμογή συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να ενσωματωθούν στο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων. Ανάλογη επιστολή απηύθυνε το 2011 στον υπουργό Οικονομικών της Ιρλανδίας, απειλώντας με τον τερματισμό του ELA –για την τροφοδότηση των τραπεζών με αναγκαία ρευστότητα ώστε να συνεχίσουν να λειτουργούν–, αν το Δουβλίνο δεν συμφωνούσε σε ένα δανειοδοτικό πρόγραμμα. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι σχολίασε θετικά τις συστάσεις της Διεθνούς Διαφάνειας, αλλά επισήμανε πως δεν είναι καθήκον της ΕΚΤ να τις εφαρμόσει, καθώς κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από το καταστατικό της, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times.
Στην εκτενή έκθεση, η οποία επικεντρώνεται στις αρμοδιότητες που ορίζει το καταστατικό της ΕΚΤ και τις υπερβάσεις των μελών του διοικητικού συμβουλίου, η Διεθνής Διαφάνεια καταλήγει ότι η ευρωτράπεζα προέβη λανθασμένα σε διάφορες πολιτικές ενέργειες στη διάρκεια της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. Συμπεραίνει ότι η ΕΚΤ δεν πρέπει να συμμετέχει σε καμία τρόικα και να λαμβάνει μέρος στην επιτήρηση των προγραμμάτων διάσωσης κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Οπως επισημαίνεται και από τον Μιχρίν Καν, αρθρογράφο των Financial Times, η Διεθνής Διαφάνεια προειδοποίησε ότι το «απαράβατο» της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ δημιούργησε τα περιθώρια για να μπορεί να λαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη σ’ ό,τι αφορά την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα το 2010, και μετά την Ισπανία και την Κύπρο.
Προτεραιότητα της Ευρωτράπεζας, σύμφωνα με το καταστατικό της, είναι η διαφύλαξη της σταθερότητας των τιμών. Αν εκτελεί επιτυχώς αυτήν την αποστολή έχει, επίσης, τη δυνατότητα να «στηρίξει την ευρύτερη οικονομική πολιτική της νομισματικής ένωσης», διευκρινίζει η Διεθνής Διαφάνεια. Με την ίδρυση του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού το 2014, στα καθήκοντα της ΕΚΤ προστέθηκε η συνεισφορά της στη φερεγγυότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων και στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. «Η ανεξαρτησία της ΕΚΤ είναι μια όψη του νομίσματος και η άλλη όψη είναι το καταστατικό της, που θέτει κάποιους περιορισμούς στη λειτουργία της», αναφέρεται στην έκθεση. Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός που διατηρεί την έδρα του στο Βερολίνο συστήνει τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, ώστε να μην υπάρχουν συγκρούσεις συμφερόντων. Γίνεται μνεία στο ότι πολλά μέλη του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ έχουν δεχθεί θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό χρηματοπιστωτικό κλάδο, ακόμα και αν δεν διαθέτουν την κατάλληλη εμπειρία.