«Θα μας κατηγορήσουν για πολιτισμικό ιμπεριαλισμό»! Την απάντηση αυτή πληροφορούμαι πως έδωσε υψηλόβαθμο στέλεχος της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας επί ΣΥΡΙΖΑ σε πρύτανη πανεπιστημίου της Βορείου Ελλάδος, όταν ο τελευταίος του πρότεινε τα ελληνικά ΑΕΙ να οργανώσουν παραρτήματα σε βαλκανικές χώρες. Κρίνοντας από τη χρονική στιγμή –ήταν μέσα στο 2015– ο αξιωματούχος του υπουργείου στο Μαρούσι (δίπλα σε μεγάλο εμπορικό κέντρο, όπου ο οικονομικός ιμπεριαλισμός έχει επικρατήσει), μάλλον θα πίστευε ότι είναι προπέτασμα, δικαιολογία ότι τα ελληνικά ΑΕΙ ζητούν να οργανώσουν παραρτήματα στα Βαλκάνια για να αυξήσουν τους πόρους τους και να αντιμετωπίσουν τα λειτουργικά τους έξοδα. Λεφτά υπήρχαν και η πρόταση δεν είναι παρά ένας «σύγχρονος Δούρειος Ιππος» των Ελλήνων πανεπιστημιακών.
Η άσκηση πρακτικών «πολιτισμικού ιμπεριαλισμού» από την Ελλάδα στις βαλκανικές χώρες και μόνο ως ιδέα μπορεί να ηχεί παράδοξα στα αυτιά πολλών, ωστόσο μία άλλη όψη των ίδιων πρακτικών θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η πρόταση για οργάνωση στην αγγλική γλώσσα προπτυχιακού προγράμματος με τίτλο «Σπουδές στην Αρχαία Ελληνική Λογοτεχνία, Ιστορία και Αρχαιολογία». Στόχος είναι η προσέλκυση φοιτητών από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, και κυρίως Κινέζους φοιτητές. Αλλωστε, το ίδρυμα και η κινεζική πρεσβεία είχαν έλθει σε συνεννόηση για το πρόγραμμα, στη βάση των πολύπλευρων σχέσεων που έχει αναπτύξει η Κίνα με την Ελλάδα.
Η Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών πρότεινε το εν λόγω πρόγραμμα στον νυν υπουργό Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου, αλλά εκείνος χρησιμοποίησε νομικά επιχειρήματα για να δικαιολογήσει την αρνητική του απάντηση στους υπευθύνους της σχολής. Μάλλον επειδή ο κ. Γαβρόγλου έχει αίσθηση του χιούμορ (το απέδειξε «αντιγράφοντας» τον Τουρνεσόλ στο άρθρο του στην «Κ» την περασμένη Κυριακή) και δεν θα μπορούσε ποτέ να εκστομίσει έναν μπακαλιάρο περί «πολιτισμικού ιμπεριαλισμού». Την ίδια στιγμή, μια φωνή μέσα του θα σχολίαζε… «πλάκα μας κάνεις».
Οντως, η οργάνωση προγραμμάτων των ελληνικών ΑΕΙ στα Βαλκάνια –μια περιοχή στην οποία η Ελλάδα εκ των πραγμάτων έχει μακραίωνες σχέσεις– εκτός από τα όποια οικονομικά οφέλη για τα ιδρύματα, θα μπορούσε να βοηθήσει την προσέγγιση των λαών, ιδιαίτερα μέσω της επιστήμης και της καινοτομίας.
«Πρέσβεις» της Ελλάδας στο εξωτερικό θα μπορούσε να δημιουργήσει και πρόγραμμα της Φιλοσοφικής Αθηνών (για Κινέζους και όχι μόνο). Παρενθέτως, τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία στη Μέση Ανατολή, στηρίζει, ενισχύει και η αναστήλωση και αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου από διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ, έπειτα από πρόταση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων.
Οι εικόνες των Ελλήνων επιστημόνων από τα Ιεροσόλυμα έκαναν τον γύρο του κόσμου, και η… διεθνής του ιμπεριαλισμού στην κυριολεξία, εξεμάνη.