Από το βλέμμα του αγάλματος του Κολοκοτρώνη στο κέντρο της πόλης, επί της Σταδίου, ένας υπάλληλος του Δήμου Αθηναίων τσάπιζε το φρέσκο χώμα. Είχε ήδη φυτέψει την πρώτη σειρά από καλέντουλες –το τυχερό λουλούδι της Μεσογείου που αν το δεις στον ύπνο σου, λένε, θα έχεις επιτυχίες– και κάννες –φυτό με πλούσιο φύλλωμα και εντυπωσιακή ανθοφορία– και συνέχιζε με αγριόσκορδα, υπέροχα όταν ανθίζουν, σαν κρινάκια. Οι περαστικοί επιβράδυναν το βήμα τους, μπαίνοντας με μεγάλη προθυμία σε ανοιξιάτικη διάθεση.
«Μαρούλια φυτεύετε;» ρώτησε μια κοπέλα, για να εισπράξει ένα κοφτό –και λίγο ειρωνικό– «όχι». Προφανώς η σχέση της με τα λαχανικά αρχίζει και τελειώνει στο σούπερ μάρκετ όταν παίρνει από το ράφι κάτι… πράσινο μέσα σε διαφανές σακουλάκι με μια τιμή κολλημένη πάνω του. Αλλά αυτή η ερώτηση μ’ έκανε να σκεφτώ: Πώς θα ήταν η Αθήνα ως ένας μεγάλος λαχανόκηπος; Σε πάρκα –στο παρατημένο Πεδίον του Αρεως–, σε πλατείες, στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου, στις αμέτρητες νησίδες, σε ταράτσες πολυκατοικιών σε εγκιβωτισμένα παρτέρια, σε εγκαταλελειμμένα οικόπεδα. Με μαρούλια και λάχανα τον χειμώνα, κολοκύθια, ντομάτες και μελιτζάνες το καλοκαίρι.
Οι αστικοί λαχανόκηποι είναι κάτι πολύ παλιό. Ξεκίνησαν στα μέσα του 19ου αιώνα από τη Δανία και τη Γερμανία, επανήλθαν δυναμικά στη μεγάλη οικονομική ύφεση στα τέλη του 1929. Αλλά και κατά τη διάρκεια των δύο Παγκοσμίων Πολέμων σε πολλές αστικές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γερμανίας, της Μεγάλης Βρετανίας, δημιουργήθηκαν οι «Κήποι της Νίκης» (Victory Gardens) προσφέροντας τα στοιχειώδη. Δύο από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα πόλεων με παράδοση στην αστική γεωργία είναι το Μπουένος Αϊρες και η Κούβα. Οι κάτοικοι και των δύο πόλεων ωφελήθηκαν σημαντικά. Η πρωτεύουσα της Αργεντινής συνεχίζει να επενδύει στους αστικούς δημοτικούς λαχανόκηπους, καθώς μέχρι σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες.
Στην Ελλάδα εμφανίστηκαν δειλά-δειλά μέσα στην κρίση είτε με πρωτοβουλία διαφόρων δήμων είτε αυτοδιαχειριζόμενοι. Παρόλο που θα μπορούσαν να έχουν επεκταθεί σημαντικά, αυτό δεν έχει γίνει – ο κάτοικος της Αθήνας έχει απολέσει τη σχέση του με το φυσικό περιβάλλον… Προφανώς και η σημασία της αστικής γεωργίας δεν αποτιμάται μόνο στη συγκομιδή.
Σε μια πόλη ταλαιπωρημένη, σκοτεινή και παρατημένη, με κατοίκους δύσθυμους και απογοητευμένους, οποιαδήποτε έστω και μικρή παρέμβαση αναβάθμισης στον αστικό ιστό λειτουργεί πολλαπλασιαστικά. Στην Αθήνα υπάρχουν πολλά κενά, πολλές γκρίζες ζώνες. Αυτός είναι ένας ωραίος τρόπος να γεμίσουν.