Ρευστά ασπρόμαυρα σχέδια με αδρές μονοχρωματικές πινελιές. Εκτυπώσεις με την υφή του χειροποίητου. Γεωμετρικά μοτίβα και οργανικές μορφές σε δυναμική ισορροπία. Οικολογικά, φυσικά και γήινα. Τα έργα των metoo μετεγγράφουν τη λαϊκή τέχνη στο σήμερα, μπλέκοντας τη γραφιστική, το βιομηχανικό design και τη σύγχρονη τεχνολογία με τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής.
Με συνεργάτες έμπειρους τεχνίτες της καλλιτεχνικής μεταξοτυπίας και της ξυλουργικής, σχεδιάζουν και παράγουν σουβέρ, δίσκους, μαντίλια, φυλαχτά, μάσκες ύπνου, καπέλα φωτιστικών και βάσεις για tablet. «Μας ενδιαφέρει τα αντικείμενά μας να χρησιμοποιούνται εύκολα και καθημερινά και να αποτελούνται από φυσικά υλικά». Προς το παρόν, μπορεί κανείς να τα βρει στα πωλητήρια του Μουσείου Μπενάκη, ενώ σύντομα και σε άλλους επιλεγμένους χώρους εκθέσεων.
Οι metoo συστάθηκαν στην Αθήνα το 2005 από τη Δήμητρα Βασιλάκου και την Αλίκη Κακουλίδου, με μεταπτυχιακές σπουδές στην τυπογραφία (London College of Communication) και στις ψηφιακές μορφές τέχνης (Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών). Εχουν συνεργαστεί με μουσεία, γκαλερί, εκδοτικούς οίκους, ιδρύματα και καλλιτέχνες και έχουν λάβει σημαντικές διακρίσεις.
«Η πολύχρονη ενασχόλησή μας με τη γραφιστική, μας προσφέρει άνεση στον σχεδιασμό σε δύο διαστάσεις. Οταν αποφασίσαμε την εφαρμογή των μοτίβων μας σε αντικείμενα, είχαμε να ερευνήσουμε την επιλογή των υλικών, την οργάνωση και αναζήτηση μεθόδων παραγωγής, το ζήτημα της χρηστικότητας, αλλά και την τρίτη διάσταση. Θα θέλαμε πολύ να υπάρχει στην Ελλάδα μια οργανωμένη μονάδα παραγωγής και εκτύπωσης υφασμάτων για την εφαρμογή των μοτίβων μας και τη δυνατότητα πολλαπλών εφαρμογών τους. Δυστυχώς σήμερα είναι μάλλον ακατόρθωτο».
Τα κεντήματα
Ο χώρος εργασίας τους στην οδό Αβέρωφ αποτέλεσε τον πρώτο τόπο έκθεσης των πειραματισμών τους. «Μελετώντας παραδοσιακά κεντήματα σε βιβλία παρατηρήσαμε τα στοιχεία που τα συνθέτουν. Ο κάναβος της κεντητικής τέχνης συνδέθηκε με τα pixel του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μονόχρωμες φιγούρες “ξεπήδησαν” από τις πολύπλοκες εικόνες των κεντημάτων και εφαρμόστηκαν ως αυτοκόλλητα στον τοίχο».
Οι metoo δημιουργούν αντικείμενα διασκευάζοντας εικόνες της ελληνικής λαϊκής τέχνης. Δανείζονται στοιχεία από την παράδοση, μεταλλάσσοντας σε ύλη την κουλτούρα ενός τόπου. Χωρίς καμιά νοσταλγική διάθεση εθνικής ταυτότητας, χωρίς ίχνος γραφικότητας αλλά με σεβασμό του genius loci, υπερθεματίζουν την ιδιαιτερότητα της πολιτισμικής τοπικότητας. Τα αντικείμενα που σχεδιάζουν επαναπροσδιορίζουν εν μέρει και το ελληνικό σουβενίρ, χωρίς να απευθύνονται άμεσα σε τουρίστες.
«Η παρουσία της Ελλάδας μέσα από αντικείμενα που ξεφεύγουν της έννοιας του φολκλόρ και του μαζικού είναι και για εμάς εξαιρετικά σημαντική. Εντούτοις, ο άμεσος συμβολισμός του ελληνικού στοιχείου δεν αποτελεί για εμάς προτεραιότητα. Ερευνούμε ένα νέο τρόπο να αντιληφθεί κανείς κάτι οικείο που προέρχεται από μια αλλοτινή εποχή».
Στα έργα τους αποτυπώνονται γεωμετρικές συνθέσεις και διακοσμητικά μοτίβα που εμπνέονται από τις φορεσιές της νομαδικής φυλής των Σαρακατσάνων και της Κρήτης. «Η νομαδική κοινότητα των Σαρακατσάνων, που αποτέλεσε και την πρώτη ενότητα μιας πιο ολοκληρωμένης σειράς αντικειμένων –με τη σημαντική συμβολή της αρχιτέκτονος Στέλλας Σωτηροπούλου– μας κίνησε το ενδιαφέρον για τον ιδιαίτερο τρόπο συνδιαλλαγής τους με τη φύση και την ανάπτυξη ενός συμβολισμού με ”μαγικές” ιδιότητες».
Βράβευση στα φετινά ΕΒΓΕ 2017
Την περασμένη Δευτέρα, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση –στην τελετή απονομής των σημαντικότερων βραβείων για την οπτική επικοινωνία– διακρίθηκαν στην κατηγορία «Γραφικά Χώρου» των Ελληνικών Βραβείων Γραφιστικής και Εικονογράφησης (ΕΒΓΕ 2017) για ένα από τα πρόσφατα έργα τους: τη διαμόρφωση της βιτρίνας του πωλητηρίου της Πινακοθήκης Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη στο πλαίσιο των παρουσιάσεων «Η Βιτρίνα της Κριεζώτου. Ενας καλλιτέχνης προτείνει».
Ενας λαγός και ένα λουλούδι, κάδρα από τη φύση και όντα φανταστικά, μεγεθύνθηκαν και βάφτηκαν ασπρόμαυρα με πινελιές μπλε κοβαλτίου, μεταμορφώνοντας την όψη της Κριεζώτου, αντλώντας ιδέες από τις συλλογές λαϊκής τέχνης του μουσείου. Απαντώντας στη φράση «one dress – one detail», τα μοτίβα αποδόμησαν και ανασύνθεσαν στοιχεία από τον διάκοσμο ενός φορέματος της Κρήτης του 17ου αιώνα, όπου κυρίαρχο ρόλο είχε το παγώνι: αγαπημένο θέμα της λαϊκής κεντητικής, σύμβολο ομορφιάς και αιωνιότητας.
Πηγή έμπνευσής τους οι ανώνυμοι άνθρωποι που «κεντούσαν και ύφαιναν σε κάναβο, προσλαμβάνοντας εικόνες από τη φύση και την καθημερινή ζωή». Παράλληλα, θαυμάζουν «την ποιότητα των μοτίβων και τα χρώματα του φινλανδικού οίκου Marimekκo, τον τρόπο με τον οποίο εντάσσει την έννοια της παράδοσης στα σχέδιά της η Sanna Annukka, αλλά και εικαστικούς καλλιτέχνες με μια πιο άμεσα ακτιβιστική κατεύθυνση όπως η Andrea Bowers, τα Guerilla girls, ο Banksy».
Προσεγγίζουν βιωματικά, σχεδόν τελετουργικά τις συνθέσεις τους. Διενεργούν επιτόπια έρευνα, φωτογραφίζουν, μελετούν, περιπλανιούνται και τελικά παράγουν ιδιόμορφα σχέδια που αφηγούνται την ιστορία ενός τόπου, είτε πρόκειται για τη Βικτώρια είτε για την αναγεννησιακή Κρήτη.
«Η περιπλάνηση, είτε στους χώρους ενός μουσείου είτε στο κέντρο της Αθήνας, μας προσφέρει χρόνο να ξεχωρίσουμε τις εικόνες που θέλουμε να αναδείξουμε. Τα μοτίβα που σχεδιάζουμε αποτελούν συνθέσεις όλων των παραπάνω σημειώσεων και λεπτομερειών.
Προσωπικές αφηγήσεις». Το απρόβλεπτο και το τυχαίο είναι μέρος των έργων τους. Κάθε αντικείμενό τους είναι μοναδικό. «Μας αρέσει να καδράρουμε διαφορετικά σημεία από τα μοτίβα που σχεδιάζουμε και να εξάγουμε νέες εικόνες».
Η επόμενη περιοχή προς διερεύνηση σχετίζεται με έναν ιστορικό χώρο παραγωγής σταμπωτών μαντιλιών στην περιοχή του Μεταξουργείου. «Είναι για εμάς ένα project με ιδιαίτερη συναισθηματική και σχεδιαστική σημασία. Το δουλεύουμε σε συνεργασία με την εθνολόγο-λαογράφο Βιργινία Ματσέλη. Πιστεύουμε και επενδύουμε στην αλληλεπίδραση με ανθρώπους που έχουν εμπειρία και γνώση επάνω στο αντικείμενο μελέτης μας».
Περισσότερες πληροφορίες στο www.metoo.gr