Αν ρωτήσετε έναν οδηγό ταξί σε μία από τις μεγάλες πόλεις του κόσμου να χαρακτηρίσει τις ανταγωνιστικές υπηρεσίες της Uber, ίσως χρησιμοποιήσει το επίθετο «άναρχες». Επαγγελματίας οδηγός σε αθηναϊκή εταιρεία ραδιοταξί περιέγραψε την Uber ως εξής: «Αν έχετε διαθέσιμες δύο ώρες μετά τη δουλειά σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ιδιωτικό σας αυτοκίνητο και να κάνετε τη δουλειά μου, εξυπηρετώντας επιβάτες και παίρνοντας το μερίδιό σας ανά κούρσα μέσω κάρτας, αφού η εταιρεία λάβει την προμήθειά της». Το θέμα, ωστόσο, της «αναρχίας» (ή της μη ρυθμισμένης εργασίας) επανέρχεται όταν στη συζήτηση μπαίνουν οι τρόποι παρακίνησης των οδηγών για να επιτευχθούν οι στόχοι στις επιχειρήσεις της οικονομίας διαμοιρασμού, όπως η Uber ή η ανταγωνιστική της Lyft στις ΗΠΑ, αλλά και η Amazon Mechanical Turk. Σύμφωνα με έρευνα των New York Times, αυτές οι εταιρείες χρησιμοποιούν με νέους τρόπους τα δεδομένα της επιστήμης της ψυχολογίας στην παροχή κινήτρων και όχι μόνο. Βέβαια, για δεκαετίες, τα εργαλεία ψυχολογικής διαχείρισης χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην προσέλκυση, τη διατήρηση και την αύξηση πελατών. Σήμερα αποκτούν άλλο νόημα στην οικονομία του διαμοιρασμού.
Οι συμβατικές επιχειρήσεις έχουν μεγαλύτερη επιρροή στους εργαζομένους τους σε σύγκριση με τους πελάτες τους και οφείλουν να τους προστατεύσουν ακόμη και περισσότερο. Η Uber δεν έχει εργαζομένους, αλλά ελεύθερους επαγγελματίες, άρα εν πολλοίς δεν υπάγεται σε κάποιο προστατευτικό ρυθμιστικό πλαίσιο και σε υποχρεώσεις τύπου καταβολή ελάχιστου ωρομίσθιου και πληρωμή υπερωριών. Επιπλέον, διαθέτει έναν εξωφρενικά τεράστιο όγκο δεδομένων για τους ανθρώπους της – πόσα δρομολόγια έκαναν, πόσα χρήματα έβγαλαν, πόση ώρα ήταν συνδεδεμένοι στην εφαρμογή της εταιρείας και τι αξιολογήσεις πήραν.
Οπως αναφέρεται στους ΝΥΤ, η Uber με το να χρησιμοποιεί ψυχολογικές μεθόδους ίσως ωθεί την οικονομία σε παλαιότερες εποχές στις ΗΠΑ, πριν από το Νιου Ντιλ – τότε οι επιχειρήσεις ασκούσαν ασφυκτικό έλεγχο επί των εργαζόμενων, χωρίς να υπόκεινται σε περιορισμούς. Ενα ψυχολογικό τρικ, λόγου χάριν, προέρχεται από τα βιντεοπαιχνίδια και το πώς «επιβραβεύουν» με εικονική κονκάρδα τους παίκτες από την επίτευξη του ενός στόχου στον επόμενο. «Μοιάζει με βιντεοπαιχνίδι», λέει ο Ελι Σόλομον, έμπειρος οδηγός της Uber και της Lyft στο Σικάγο. «Μερικές φορές πρέπει να πιέσω τον εαυτό μου να μη δουλέψει ακόμη περισσότερο», λέει. Για παράδειγμα, ένα από τα πολλά μηνύματα που μπορεί να λάβει είναι το εξής: «Σου λείπουν 6 δολάρια για να βγάλεις 40 δολάρια καθαρά. Είσαι σίγουρος ότι θες να σταματήσεις;». O Σκοτ Γουέμπερ, οδηγός στην περιοχή Τάμπα της Φλόριντας, δουλεύει πλήρες ωράριο κάθε μέρα για την Uber και τη Lyft, έχει «κονκάρδες» άριστης συμπεριφοράς, αλλά δεν τα βγάζει πέρα οικονομικά.
Κατά τον Ράιαν Κάλο, καθηγητή Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον, «έχουμε να κάνουμε με χειραγώγηση που επηρεάζει το εισόδημα των ανθρώπων και η Uber χρησιμοποιεί όλα τα δεδομένα των οδηγών της, ώστε να τους κατευθύνει προς την επιθυμητή κατεύθυνση». Ωστόσο, η ίδια επικαλείται την ελεύθερη βούληση. Ο εκπρόσωπος της Uber Μάικλ Αμόντεο λέει: «Δείχνουμε τις περιοχές υψηλής ζήτησης στους οδηγούς ή τους παροτρύνουμε να οδηγήσουν πιο πολλές ώρες, αλλά ο καθένας τους μπορεί να πατήσει ένα κουμπί και να βγει από την εφαρμογή της Uber. Η απόφαση είναι 100% δική του». Οπως αναφέρουν οι ΝΥΤ, η εταιρεία διαπίστωσε ότι πολλοί οδηγοί της εγκατέλειπαν την προσπάθεια πριν φθάσουν στις 25 διαδρομές, οπότε δικαιούνταν μπόνους. Το 25 δεν επιλέχθηκε τυχαία από τους ψυχολόγους και τους αναλυτές δεδομένων της Uber. Διαπιστώσανε ότι μετά τον αριθμό αυτό μειωνόταν η διαρροή. Τέλος, η ανταγωνιστική Lyft το 2013 πειραματίστηκε. Το ένα πείραμα ήταν να δείξει σε άπειρους οδηγούς πώς θα κερδίσουν 15 δολάρια την ώρα περισσότερα, αν, αντί να κάνουν βάρδια την Τρίτη το πρωί, μετακινηθούν την Παρασκευή το βράδυ. Το άλλο ήταν να δείξει πόσα χάνει κάποιος, αν προσκολληθεί στις κούρσες της Τρίτης. Με το σκεπτικό αυτό στην Uber, λίγο προτού λήξει το ένα δρομολόγιο, προβάλλουν στην οθόνη το επόμενο.