Στην πλατεία Βικτωρίας «Ενας προς Εναν», μαζί

Στην πλατεία Βικτωρίας «Ενας προς Εναν», μαζί

5' 5" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το μεσημέρι της περασμένης Τρίτης, στον πεζόδρομο της οδού Ελπίδος, η άνοιξη δεν κρυβόταν. Μια γυναίκα που περπατούσε βιαστικά προς την πλατεία Βικτωρίας, κοντοστάθηκε, σήκωσε το χέρι και έκοψε ένα κλαράκι από μια νεραντζιά σκορπώντας ανθάκια στο πλακόστρωτο. Από το ουζερί του Λάκη ακούγονταν μαχαιροπίρουνα, ενώ πιο δίπλα ο Ρικ με τον Μάριο έπαιζαν τόμπολα σε ένα τραπεζάκι που είχαν στήσει στη σκιά. Ο Ρικ από το Χιούστον του Τέξας και ο Μάριος από τα Τίρανα δεν μπορούν να ανταλλάξουν ούτε δύο λέξεις, κανείς δεν μιλάει τη γλώσσα του άλλου, αλλά από τα γέλια που έκαναν μια χαρά φαινόταν να συνεννοούνται. «Πες του σε παρακαλώ ότι έχασε» μου λέει ο Μάριος, 49 ετών, που ζει στην οδό Ελπίδος από το 1990 όταν πρωτοήρθε στη χώρα μας με το πρώτο κύμα των οικονομικών μεταναστών. «Πω, πω με έχει διαλύσει» λέει ο Ρικ.

Εδώ και λίγο καιρό, είναι γείτονες. Ο Ρικ Λο (Rick Lowe) έχει εγκαταστήσει το εργαστήριό του σε ένα ισόγειο του πεζοδρόμου, όπου και θα παραμείνει για περίπου ένα χρόνο. Οσο δηλαδή θα διαρκέσει το πρότζεκτ «Πλατεία Βικτωρίας» με το οποίο συμμετέχει στη διεθνή έκθεση τέχνης documenta 14. Πρόκειται για ένα υπό εξελίξει «κοινωνικό γλυπτό», ο ιδιαίτερος τρόπος έκφρασης του 56χρονου καλλιτέχνη που τον έχει κάνει γνωστό παγκοσμίως. Αντί για μάρμαρα «σμιλεύει» κοινότητες, ενεργοποιώντας τους πολίτες.

Γιατί η πλατεία Βικτωρίας; «Οταν πρωτοήρθα στην Αθήνα με αφορμή την προσφυγική κρίση, περπατούσα παντού» λέει στην «Κ» συνεχίζοντας το παιχνίδι. «Κάποια στιγμή πήγα να βρω τη “Μέλισσα” (σ.σ. δίκτυο μεταναστριών) που βρίσκεται στην πλατεία Βικτωρίας. Αμέσως είπα ότι εδώ έχει νόημα να μείνω, όλα που αφορούν το θέμα συμβαίνουν εδώ».

Από τη δεκαετία του ’90 μέχρι σήμερα, η πλατεία Βικτωρίας αποτελεί σταυροδρόμι ανθρώπων από κάθε γωνιά του κόσμου που είτε ήρθαν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα είτε περνούν από εδώ. Ενα χωνευτήρι φυλών, ενίοτε άτυπο hotspot, όπως την άνοιξη του 2016, αλλά τον περισσότερο καιρό ένα πανηγύρι πολιτισμών. Τον Ρικ Λο συνεπήρε η ατμόσφαιρα μιας πλατείας που στη βορειοδυτική της γωνία άνοιξε πρόσφατα ένα κουρδοϊρακινό εστιατόριο και στην άλλη πλευρά οι θαμώνες του Café des Poètes λένε ιστορίες για τις ταινίες που γυρίστηκαν στην πάλαι ποτέ αριστοκρατική γειτονιά.

Στο πλαίσιο του πρότζεκτ χαρτογραφήθηκαν οι επιχειρήσεις, οι φορείς και οι οργανώσεις που βρίσκονται πέριξ της πλατείας, ενώ συντάσσεται και κυκλοφορεί το έντυπο «Ενας προς Εναν» που φιλοξενεί μίνι συνεντεύξεις από ανθρώπους πίσω από δύο τοπικές επιχειρήσεις, Ελλήνων και μεταναστών. Απώτερος σκοπός είναι η δικτύωση των «ενοίκων» της πλατείας, η διαμόρφωση μιας ενιαίας ταυτότητας. Στο πρότζεκτ έχουν δηλώσει συμμετοχή πάνω από 50 επιχειρήσεις της περιοχής.

«Μου έκανε εντύπωση ότι κάποιοι από τους Ελληνες, ενώ θέλουν να συμμετέχουν στην προσπάθεια, δεν θέλησαν να εμφανιστούν στο έντυπο “Ενας προς Εναν”. Ισως γιατί σκέφτηκαν τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει στους πελάτες τους, ποιος ξέρει.

Πάντως, από την αρχή ήξερα ότι ο καλύτερος τρόπος να προσεγγίσεις το θέμα είναι μέσα από τους ντόπιους. Το θέμα για μένα είναι το πώς οι Ελληνες αντιμετωπίζουν την κατάσταση. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό να είναι μέρος της συζήτησης, ότι δεν πρέπει να μιλάμε μόνο με πρόσφυγες και μετανάστες, γιατί έτσι αισθάνονται αποκλεισμένοι». Οπως λέει ο ίδιος, στόχος είναι οι συναντήσεις «Ενας προς Εναν» να μην αφορούν μονάδες. «Στόχος είναι ο ”ένας” να είναι για παράδειγμα όλη η επιχειρηματική κοινότητα της Βικτώριας και ο άλλος “ένας” ο δήμος, με τον οποίο θα συνομιλήσουν για τις προοπτικές και τις προκλήσεις της περιοχής. Να αντιληφθούν δηλαδή ότι είναι μία ενιαία κοινότητα που εργάζεται σκληρά να έρθει κοντά».

Στο «γλυπτό» που αρχίζει ήδη να διαμορφώνεται όλοι θα βάλουν το λιθαράκι τους. Από το βιβλιοπωλείο «Ελλη» της 3ης Σεπτεμβρίου και τη γκαλερί Ηώς της Χέυδεν μέχρι το νέο φαλαφελατζίδικο Just Falafel της Αριστοτέλους και το περσικό ψητοπωλείο Persepolis της Αχαρνών, από το ψιλικατζίδικο του Χασάν στη Φερών μέχρι τα Goody’s της πλατείας που έχουν περάσει από παππού, σε γιο και εγγονό. «Τον επόμενο Απρίλιο θα εκτιμήσουμε την κατάσταση και είτε θα δούμε ότι ήταν χάσιμο χρόνου διότι τίποτα δεν αλλάζει είτε ότι βοήθησε αλλά η δουλειά μας έχει τελειώσει ή –και είναι αυτό που περισσότερο επιθυμώ– ότι έχει αξία να μείνουμε και να συνεχίσουμε».

«Εμείς έχουμε μάθει να συμβιώνουμε μεταξύ μας»

Στη μεγάλη πράσινη πλατεία που απολαμβάνει τον φρέσκο αέρα που «κατεβάζει» το Πεδίον του Αρεως η κίνηση δεν σταματάει ποτέ. Η πλατεία Βικτωρίας συνεχίζει να φιλοξενεί αναρίθμητες εμπορικές δραστηριότητες, να είναι στέκι και πέρασμα μαζί. Ομως οι πληγές της, αποτέλεσμα της έλλειψης φροντίδας από όλων των ειδών τις Αρχές, δεν κρύβονται. Λίγες φορές βλέπεις παιδιά να παίζουν εδώ. Είναι εμφανές ότι χρειάζεται «ένεση» από τη ζωντάνια νέων ανθρώπων, οικογενειών.

Ο κόσμος της όμως την αγαπάει πολύ. Ο Γιώργος Λάμπρου, ιδιοκτήτης του ουζερί του Λάκη, που βρίσκεται εδώ από το ’84, «από άλλο αιώνα», όπως λέει, δεν έχει σκεφτεί ποτέ να την εγκαταλείψει για άλλη γειτονιά. «Για την ακρίβεια, μόνο μια φορά το σκέφτηκα, πριν από 1,5 χρόνο, όταν η πλατεία Βικτωρίας είχε γίνει κάτι σαν ενδιάμεσος σταθμός για τους πρόσφυγες που έφταναν στην Αθήνα. Ηταν η πρώτη φορά που η κατάσταση δεν ήταν διαχειρίσιμη. Ποιος να μπει στο μαγαζί όταν στον πεζόδρομο είχε 50άδες κόσμου; Ομως τα χρόνια εδώ ήταν πολλά για να τα αφήσεις, οπότε μείναμε». Η κατάσταση σταδιακά βελτιώθηκε, όμως όσοι είχαν αποφασίσει να ανακατασκευάσουν τα πατρικά τους και να εγκατασταθούν εδώ έκαναν πίσω. Ακόμα πελάτες θα πάρουν τηλέφωνο στο μαγαζί να ρωτήσουν: «Είναι επικίνδυνα;». Φυσικά και δεν είναι επικίνδυνα, απαντούν όλοι, μιλώντας για τη ζημιά που έκαναν τότε τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ. «Εμείς έχουμε μάθει να συμβιώνουμε μεταξύ μας. Αυτή η περιοχή έχει πάρει μέσα της πολύ μεγάλο κύμα μετανάστευσης ήδη από το ’89-’90. Κάθε κύμα μετανάστευσης αφήνει ένα κομμάτι του εδώ. Το θέμα είναι να μην επαναληφθεί το σκηνικό του ’16. Γιατί δεν θα είναι σύμπτωση πια».

Ο κ. Λάμπρου θεωρεί πολύ θετική εξέλιξη το πρότζεκτ «Πλατεία Βικτωρίας» του Ρικ Λο και δεν θα λείψει από τις συναντήσεις που θα διοργανωθούν. Το ίδιο και ο Μάριος από την Αλβανία που επίσης βοηθά όπως μπορεί. Ηδη έβαψε την πρόσοψη του εργαστηρίου. «Ανεργος είμαι ούτως ή άλλως, κάνω κανένα μεροκάματο όταν βρεθεί στις οικοδομές. Μακάρι να πετύχει, όλοι άνθρωποι είμαστε με τα ίδια προβλήματα, τις ίδιες δυσκολίες. Πρέπει να σταματήσει ο ένας να φοβάται τον άλλο».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή