Τι συμφέρει την Ελλάδα; Να κερδίσει ο Ταγίπ Ερντογάν το δημοψήφισμα ή όχι;
Το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα θα γνωρίζουμε το αποτέλεσμα. Οι τελευταίες πληροφορίες ήθελαν το επιτελείο του κ. Ερντογάν να ανησυχεί πολύ και να βρίσκεται σε πανικό. Οι Κούρδοι, οι γυναίκες και οι αποστάτες του εθνικιστικού μπλοκ λέγεται ότι θα παίξουν καθοριστικό ρόλο. Βετεράνοι παρατηρητές των τουρκικών πραγμάτων δεν αποκλείουν την έκπληξη, να χάσει το στοίχημα ο κ. Ερντογάν.
Οι Αμερικανοί και οι σημαντικοί Ευρωπαίοι προτιμούν παραδόξως το ανάποδο. Δεν συμπαθούν προφανώς τον Τούρκο ηγέτη, κάθε άλλο. Εκτιμούν όμως ότι αν κερδίσει το «Οχι», η Τουρκία θα μπει σε μια περίοδο πολύ μεγάλης αστάθειας και αβεβαιότητας. Οπως έγραφε πρόσφατα ο Ενρί Μπαρκί, από τους σημαντικότερους αναλυτές της Τουρκίας, «προσπαθούν, σε χαμηλούς τόνους, να βοηθήσουν τον Ερντογάν να κερδίσει με σημαντική διαφορά. To πιθανότερο είναι ότι θα εκπλαγούν… Οι Τούρκοι έχουν την τάση να ανατρέπουν το σύστημα όταν νιώθουν ότι οι όροι του παιχνιδιού είναι άδικοι ή ότι υφίστανται μπούλινγκ από τους ηγέτες τους».
Η Ελλάδα έκανε πριν από χρόνια μια σημαντική στρατηγική επιλογή. Αποφάσισε ότι αυτό που τη συμφέρει είναι μια σταθερή, προβλέψιμη Τουρκία. Γι’ αυτό και το ελληνικό πολιτικό σύστημα υιοθέτησε ομόφωνα το δόγμα της στήριξης της ευρωπαϊκής πορείας της. Ηταν μία μεγάλη αλλαγή. Εως εκείνη τη στιγμή υπήρχαν ισχυρές φωνές στο κατεστημένο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που ήθελαν την αποσύνθεση ή και τη διάλυση της Τουρκίας. Η αλήθεια είναι, όσο και αν δεν αρέσει σε διάφορους, ότι το νέο αυτό δόγμα έφερε μια ισορροπία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Τώρα όμως έχουμε μπροστά μας μια νέα πραγματικότητα. Η ευρωπαϊκή πορεία της Αγκυρας έχει εκτροχιασθεί και δύσκολα θα ξαναμπεί στις ράγες. Η Τουρκία δέχεται έντονες πιέσεις στον νότο της. Ολοι συμφωνούν πως μετά το δημοψήφισμα, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, θα μιλάμε για μιαν άλλη Τουρκία από αυτήν που ξέραμε. Αν κερδίσει ο κ. Ερντογάν θα έχουμε δίπλα μας ένα απολυταρχικό καθεστώς, το οποίο θα είναι σταθερό όσο κρατάει η ισχύς του Σουλτάνου. Θα ελλοχεύει, όμως, πάντοτε η απειλή της κατάρρευσης, στην οποία νομοτελειακά οδηγούνται παρόμοια καθεστώτα. Αν χάσει, θα αρχίσουν η αμφισβήτησή του, οι βίαιες αντιπαραθέσεις, ακόμη και εμφύλιος.
Το καλό είναι ότι, παρά την κλιμακούμενη ένταση, περάσαμε τον κάβο του δημοψηφίσματος χωρίς κανένα ιδιαίτερα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο ή στην Κύπρο, που να είδε το φως της δημοσιότητας τουλάχιστον. Από το πρωί της Δευτέρας, όμως, το ελληνικό πολιτικό κατεστημένο πρέπει να βάλει στο τραπέζι όλα τα σενάρια και να αναλύσει τις ευκαιρίες αλλά και τα ρίσκα που θα προκύπτουν από το αποτέλεσμα. Πρέπει, πάντως, όπως όλα δείχνουν, να μάθουμε να ζούμε με έναν ισχυρό γείτονα σε νευρική κρίση διαρκείας, είτε μπει μερικώς στον «γύψο» την Κυριακή είτε όχι.