Για «μαζική εκλογική νοθεία» έκανε λόγο σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Τούρκος εκλογικός αναλυτής. Η πληροφορία ότι οπαδοί του Ταγίπ Ερντογάν νόθευσαν το αποτέλεσμα δεν προκαλεί έκπληξη. Παράξενο είναι, όμως, το γεγονός ότι η εκστρατεία υπέρ του «Ναι» εξασφάλισε μόλις 51,4% των ψήφων.
Διεθνείς παρατηρητές εξέδωσαν επικριτικές εκθέσεις για τη διαδικασία. Το δημοψήφισμα διεξήχθη σε κλίμα φόβου. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης επέτρεψε στον Ερντογάν να προχωρήσει στη σύλληψη 45.000 μελών της αντιπολίτευσης και στην απόλυση 130.000 δημοσίων υπαλλήλων. Οι υποστηρικτές του «Οχι» χαρακτηρίστηκαν «φίλοι της τρομοκρατίας».
Σύμφωνα με παρατηρητές του ΟΑΣΕ, αναφέρθηκε ότι η εκστρατεία υπέρ του «Ναι» κυριάρχησε στα κρατικά μέσα ενημέρωσης, ενώ ο εκφοβισμός οδήγησε σε ευρεία αυτολογοκρισία. Περισσότεροι από 150 δημοσιογράφοι βρίσκονται στις φυλακές και 160 μέσα ενημέρωσης έκλεισαν.
Οι Κούρδοι ψηφοφόροι απώλεσαν την πολιτική επιρροή τους. Περισσότεροι από 500.000 Κούρδοι κάτοικοι της ΝΑ Τουρκίας εκτοπίσθηκαν και παρέμειναν άστεγοι ως συνέπεια επιθέσεων από τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας. Η συμμετοχή τους στις εκλογές κατέστη αδύνατη, καθώς δεν διαθέτουν μόνιμη διεύθυνση κατοικίας. Το τουρκικό κράτος έχει φυλακίσει 13 Κούρδους βουλευτές και ανέλαβε τη διοίκηση 82 κουρδικών δήμων φυλακίζοντας τους εκλεγμένους δημάρχους. Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, «το νομικό πλαίσιο υπήρξε ανεπαρκές για πραγματικά δημοκρατικό δημοψήφισμα».
Από τη μεριά του, το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο, που έχει στελεχωθεί με υποστηρικτές του Ερντογάν, άλλαξε αιφνιδίως τους κανόνες έγκυρων ψηφοδελτίων την παραμονή των εκλογών, αφαιρώντας σημαντικό εμπόδιο κάθε απόπειρας νοθείας. Την ίδια ώρα, οι προσπάθειες της αντιπολίτευσης να προκαλέσει νέα καταμέτρηση δεν αναμένεται να καρποφορήσουν.
Η ίδια η εκλογική διαδικασία διακρίθηκε από αδιαφάνεια. Δεν επετράπη σε διεθνείς εκλογικούς παρατηρητές να πραγματοποιήσουν επιτόπου πραγματογνωμοσύνη σε εκλογικά κέντρα. Οι 18 συνταγματικές μεταρρυθμίσεις παρουσιάστηκαν ως «πακέτο», στερώντας από τους ψηφοφόρους τη δυνατότητα να εκφραστούν πάνω σε κάθε άρθρο.
Αστυνομία και τοπικές αρχές αρνήθηκαν την πρόσβαση οπαδών του «Οχι» σε δημόσιες εγκαταστάσεις, ενώ οι αιτήσεις τους για δημόσιες εκδηλώσεις απορρίφθηκαν. Η παρουσία της αστυνομίας ήταν έντονη μέσα και έξω από τα εκλογικά τμήματα, με την αστυνομία να πραγματοποιεί ελέγχους ταυτοτήτων, αποθαρρύνοντας πολλούς ψηφοφόρους του «Οχι».
Ο Ερντογάν διοργάνωσε «κάλπικο» δημοψήφισμα, χρησιμοποιώντας τακτικές που είναι κοινές στα δικτατορικά καθεστώτα. Οι Αρχές χειραγώγησαν την εκλογική διαδικασία και την καταμέτρηση των ψήφων, ενώ ο Ερντογάν έσπευσε να ανακηρύξει τη νίκη του «Ναι», δημιουργώντας τετελεσμένο γεγονός.
Το δημοψήφισμα σηματοδοτεί τον θάνατο της τουρκικής δημοκρατίας, ενώ ο Ερντογάν υποστήριξε δημόσια την επαναφορά της θανατικής ποινής σηματοδοτώντας τη λήξη της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην Ε.Ε. Αν το ΝΑΤΟ σχηματιζόταν σήμερα, η Τουρκία δεν θα είχε δικαίωμα εισόδου, καθώς είναι ισλαμική, μη δημοκρατική και αντιαμερικανική.
Η Τουρκία επιθυμεί την αναγνώριση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος από την αμερικανική κυβέρνηση. Οι παχυλά αμειβόμενοι από την Αγκυρα λομπίστες, αλλά και οι έμμισθοι «ειδήμονες» όπως ο Μάικλ Φλιν και ο Ρούντι Τζιουλιάνι, υπογραμμίζουν την ιδιότητα της Τουρκίας ως αναγκαίου συμμάχου, αγνοώντας επιδεικτικά τη στήριξη που προσφέρει η Αγκυρα στο Ισλαμικό Κράτος. Η Τουρκία δεν είναι παρά ένας αβέβαιος σύμμαχος, ενώ οι επιτελείς του Πενταγώνου θα έκαναν καλά να επιλέξουν εναλλακτικές λύσεις στην αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ. Τέτοιες εναλλακτικές προσφέρουν η Κύπρος, η Ιορδανία, το Κουβέιτ και το ιρακινό Κουρδιστάν. Αν η Ουάσιγκτον σοβαρολογεί όταν λέει ότι επιδιώκει την ήττα του Ι.Κ. στη Συρία, οφείλει να ενισχύσει τους Κούρδους της Συρίας για την ανακατάληψη της Ράκα, υπογράφοντας επίσημη συμφωνία μαζί τους. Τέλος, η κυβέρνηση Τραμπ πρέπει να υψώσει το ανάστημά της απέναντι στην Τουρκία, ασκώντας δίωξη σε συνεργάτες του Ερντογάν για συστηματική προσπάθεια αποφυγής κυρώσεων με το «ξέπλυμα» κεφαλαίων για λογαριασμό του Ιράν.
* Ο αρθρογράφος είναι διευθυντής του Program on Peace-building and Rights του Ινστιτούτου Μελέτης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα Huffington Post.