Ηταν αρχές Αυγούστου 2014 όταν οι χριστιανικές εκκλησίες στην πόλη Μπαρτέλα, 21 χιλιόμετρα ανατολικά της Μοσούλης στο βόρειο Ιράκ, έπαψαν να δέχονται πιστούς. Η επέλαση των τζιχαντιστών μαχητών του Ισλαμικού Κράτους έτρεψε σε φυγή χιλιάδες πολίτες. Δύο χρόνια μετά, στα τέλη Οκτωβρίου 2016, ο καθολικός ιερέας Jacob Saadi μπόρεσε υπό τη συνοδεία ανδρών ασφαλείας να επιστρέψει στην πόλη με το άλλοτε κυρίαρχο χριστιανικό στοιχείο. Αγωνιούσε όμως για το τι θα αντίκριζε.
Οι τζιχαντιστές είχαν μεν εκριζωθεί από την Μπαρτέλα, αλλά τα σημάδια της παρουσίας τους ήταν ακόμη εμφανή: ερειπωμένοι δρόμοι, λεηλατημένα καταστήματα, χριστιανικοί ναοί παντελώς ή μερικώς κατεστραμμένοι. Σε κάποιες εκκλησίες, όπως κατέγραψαν εκείνη την περίοδο και ανταποκριτές ξένων ΜΜΕ, οι τζιχαντιστές είχαν σπάσει σταυρούς ή βανδαλίσει με σπρέι θρησκευτικά σύμβολα. Σε άλλες υπήρχαν ακόμη στο πάτωμα απομεινάρια από φωτιές ή τρύπες από σφαίρες στους τοίχους. Οι συνοδοί ασφαλείας σε εκείνη την πρώτη επίσκεψη τον περασμένο Οκτώβριο ανησυχούσαν ακόμη μήπως βρεθούν στο στόχαστρο ελεύθερων σκοπευτών. Το μέτωπο των συγκρούσεων μπορεί να είχε μετατοπιστεί, παρέμενε όμως κοντά στις παρυφές της Μοσούλης.
Ο Ιρακινός ιερέας Jacob Saadi παραχώρησε στην «Κ» φωτογραφίες από εκείνη την επίσκεψη που δείχνουν τις φθορές σε ναούς και εκκλησιαστικά κτίρια.
Oι καταστροφές σε εκκλησίες στην πόλη Μπαρτέλα.
Ο κ. Saadi ήταν από τους πρώτους ιερείς που είδαν αυτές τις εικόνες. Συνοδός του τον θυμάται να δακρύζει. Ο ίδιος λέει σε επικοινωνία του μέσω Skype με την «Κ» ότι είχε ανάμεικτα συναισθήματα: χαράς για την απελευθέρωση, λύπης για την καταστροφή. «Μπορεί να είχε φύγει το Daesh, αλλά ένιωσα ότι η περιοχή ήταν πλέον ελεύθερη μόνο όταν πραγματοποιήσαμε την πρώτη θεία λειτουργία εκεί», μας λέει χρησιμοποιώντας μία από τις ονομασίες με τις οποίες είναι γνωστό στον αραβικό κόσμο το Ισλαμικό Κράτος.
Τα περασμένα Χριστούγεννα για πρώτη φορά τελέστηκε ξανά στην Μπαρτέλα θεία λειτουργία. Τοποθετήθηκε τότε νέος σταυρός στην εκκλησία στη θέση εκείνου που είχαν σπάσει οι τζιχαντιστές. Μία ακόμη λειτουργία πραγματοποιήθηκε ξανά το Μεγάλο Σάββατο, την περασμένη εβδομάδα. Ο κ. Saadi μαζί με άλλους τρεις ιερείς υποδέχτηκαν εκατοντάδες πιστούς στον ναό Mart Shmoni. Τα λεωφορεία εξασφάλισαν ειδική άδεια και μετέφεραν τους εκτοπισμένους πιστούς για λίγες ώρες από την πρωτεύουσα του ιρακινού Κουρδιστάν, Αρμπίλ, στη χριστιανική πόλη.
Ο κ. Saadi εξηγεί ότι επειδή θα υπήρχε πρόβλημα με την ηλεκτροδότηση κατά τις νυχτερινές ώρες και κυρίως για λόγους ασφαλείας η λειτουργία της Ανάστασης πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι. Στην Αρμπίλ, αντιθέτως, τελέστηκε στις 7.30 το απόγευμα την ίδια ημέρα.
«Επισκεπτόμουν την περιοχή τακτικά όλο αυτό το διάστημα μετά τα Χριστούγεννα για να καθαρίσουμε τις εκκλησίες και να προετοιμάσουμε τη νέα λειτουργία», λέει ο κ. Saadi. «Για την ώρα δεν υπάρχει κάποιο πλάνο ή σχέδιο επιδιόρθωσης όλων των εκκλησιών. Χρειαζόμαστε όμως βοήθεια για να προστατέψουμε την περιοχή και να επιστρέψει ο κόσμος. Οσα σπίτια δεν έχουν ισοπεδωθεί είναι σήμερα άδεια, λεηλατημένα. Δεν έμεινε τίποτα».
Οπως εξηγεί στην «Κ» ο Σταύρος Σταυράκος, επικεφαλής του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του ΥΠΕΞ και μοναδικός Ελληνας αξιωματούχος στην Αρμπίλ, μεγάλο μέρος του χριστιανικού πληθυσμού από την Μπαρτέλα και τη γειτονική Καρακός φιλοξενείται σήμερα σε προσφυγικό καταυλισμό της γειτονιάς Ανκάουα, στην πρωτεύουσα του ιρακινού Κουρδιστάν.
«Θέλουμε να επιστρέψουμε στην πόλη μας», λέει ο κ. Saadi προσθέτοντας ότι χρειάζεται ακόμη προσπάθεια και πολλή δουλειά μέχρι να νιώσει ο χριστιανικός πληθυσμός ασφαλής και να κατοικηθεί ξανά η Μπαρτέλα που αριθμούσε περίπου 30.000 ανθρώπους πριν από την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους.