Επίλυση του ζητήματος της είσπραξης των ποσών που οφείλουν στα ΑΕΙ πανεπιστημιακοί προαναγγέλλει, μιλώντας στην «Κ», ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου, με την έκδοση υπουργικής απόφασης για να οριστούν τα βήματα είσπραξης των οφειλομένων. Την ίδια στιγμή, ο υπουργός κάνει έκκληση προς τις εισαγγελικές αρχές να μην προχωρήσουν στις διώξεις κατά πρυτάνεων που δεν μερίμνησαν για την είσπραξη των ποσών, προαναγγέλλοντας νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα απαλλάσσονται των ποινικών ευθυνών οι ηγεσίες των ΑΕΙ.
Ειδικότερα, ένα σύντομο ιστορικό είναι απαραίτητο. Για πρώτη φορά με τον νόμο 2530 του 1997 καθιερώθηκε παρακράτηση 30% από τα μεικτά έσοδα των πανεπιστημιακών πλήρους απασχόλησης που ασκούν και ελευθέριο επάγγελμα. Η λογική του νομοθέτη για τη θέσπιση της ρύθμισης ήταν ότι οι πανεπιστημιακοί έπαιρναν κύρος –«εξαργυρώσιμο» στην ελεύθερη αγορά– από τη θέση τους στο ΑΕΙ. Σε αντίθετη περίπτωση, μπορούν να είναι μερικής απασχόλησης και να ασκούν παράλληλα ελευθέριο επάγγελμα. Γιατροί, οδοντίατροι, νομικοί, μηχανικοί είναι εκείνοι τους οποίους αφορά κυρίως το μέτρο.
Στην πάροδο των ετών ακολούθησαν μειώσεις του ποσοστού από το 30% σε 15%, 10%, και πλέον (από το 2014) στο 7%. Ομως ήδη από το 2002 είχε κατατεθεί από πανεπιστημιακούς στο ΣτΕ προσφυγή περί αντισυνταγματικότητας του μέτρου. Τελικά, η Ολομέλεια του Συμβουλίου (απόφαση υπ’ αριθ. 3299/2014) έκρινε ότι η εν λόγω παρακράτηση δεν είναι αντίθετη στο Σύνταγμα. Η παράλειψη εκπλήρωσης της υποχρέωσης συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα, οι υπόχρεοι πανεπιστημιακοί έχουν μόνο ενοχική ευθύνη, ενώ ποινική ευθύνη οι ηγεσίες των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ – το ταμείο» κάθε ΑΕΙ), και οι πρυτάνεις έχουν ποινική ευθύνη εάν δεν μεριμνήσουν να εισπράξουν τις οφειλές.
Απώλεια 37 εκατ. ευρώ
Για το θέμα, ο εισαγγελέας Καταπολέμησης της Διαφθοράς Θεσσαλονίκης, Αχιλλέας Ζήσης, άσκησε πρόσφατα ποινική δίωξη κατά των προεδρείων του ΕΛΚΕ του ΑΠΘ και τριών πρώην πρυτάνεών του, επειδή ύστερα από δικαστική έρευνα για την περίοδο 1999-2014 και ελέγχους του ΣΔΟΕ, διαπιστώθηκε απώλεια εσόδων στον ΕΛΚΕ ύψους 37 εκατ. ευρώ, αφού πανεπιστημιακοί που ασκούν παράλληλα και ελευθέριο επάγγελμα δεν κατέβαλαν στον ΕΛΚΕ τα οφειλόμενα. Αντίστοιχες διώξεις έχουν ασκηθεί για την ίδια περίοδο και για άλλα ιδρύματα της Θεσσαλονίκης.
Ωστόσο, όπως ανέφερε χθες στην «Κ» πρύτανης, έως το 2014 πολλοί πανεπιστημιακοί, λόγω της δικαστικής εκκρεμότητας στο ΣτΕ, δεν κατέβαλαν στο ΑΕΙ την εισφορά, ενώ οι ηγεσίες του ΕΛΚΕ και οι πρυτανείες δεν είχαν τα εργαλεία να βρουν ποιος πανεπιστημιακός ασκεί ελευθέριο επάγγελμα, τι εισόδημα έχει, και άρα πόσο οφείλει στο ίδρυμα.
Χθες, ο κ. Γαβρόγλου ανέφερε (ΑΠΕ) πως «θεωρούμε ότι είναι μια γραφειοκρατική υπόθεση που ορισμένοι δικαστικοί λειτουργοί, δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο, οδηγούν τους πρυτάνεις στα δικαστήρια, οι οποίοι απολύτως καμία ευθύνη δεν έχουν γι’ αυτά τα ζητήματα». Βεβαίως, δικαστικές πηγές επεσήμαναν στην «Κ» ότι η δίωξη βασίζεται σε νόμο. Μιλώντας από την πλευρά του στην «Κ», ο κ. Γαβρόγλου διευκρίνισε ότι σε ένα μήνα θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση που θα απαλλάσσει τους πρυτάνεις από τυχόν ευθύνη, ενώ θα εκδοθεί κοινή υπουργική απόφαση (από τα υπουργεία Παιδείας και Οικονομικών), βασιζόμενη σε νόμο του 2016, που θα ορίζει τα βήματα είσπραξης των οφειλών, τυχόν περαίωση και δόσεις. Ενδεικτικά, για τον προσδιορισμό του οφειλόμενου ποσού οι ΕΛΚΕ μπορούν πλέον να απευθύνονται στην αρμόδια ΔΟΥ, και περαίωση θα πραγματοποιείται εφόσον υποβληθεί αίτηση στον ΕΛΚΕ εντός έξι μηνών από τη βεβαίωση των σχετικών οφειλών. Το ποσό που πρέπει να καταβληθεί για τη συντέλεση της περαίωσης ανέρχεται στο 20% της συνολικής οφειλής που θα βεβαιωθεί επί του καθαρού εισοδήματος. «Θα παρακαλούσα τους εισαγγελείς να μην προχωρήσουν σε διώξεις», τόνισε ο κ. Γαβρόγλου.