Μπορεί η πορεία των τιμών των κατοικιών στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, να οδεύει πλέον προς σταθεροποίηση, μετά τη συνεχόμενη πτώση των τελευταίων ετών, ωστόσο σε σχέση με τις υπόλοιπες πόλεις του κόσμου η εικόνα της εγχώριας αγοράς παραμένει αρνητική.
Σε σχετική έρευνά της, η εταιρεία παροχής υπηρεσιών ακινήτων Knight Frank κατατάσσει την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη στην 124η και την 125η θέση αντίστοιχα, επί συνόλου 150 πόλεων. Η κατάταξη αυτή γίνεται με βάση την ετήσια μεταβολή των τιμών των κατοικιών κατά τη διάρκεια του τέταρτου τριμήνου του 2016. Στο πλαίσιο αυτό, οι τιμές στην Αθήνα υποχώρησαν κατά 0,4% και στη Θεσσαλονίκη κατά 0,5% συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2015.
Στον αντίποδα, στις 121 από τις 150 πόλεις παγκοσμίως, οι τιμές των κατοικιών κατά την ίδια περίοδο κινήθηκαν ανοδικά, δείγμα της αντιστροφής της πορείας των αξιών τα τελευταία χρόνια και της ανάκαμψης που καταγράφει η παγκόσμια αγορά κατοικίας μετά το σοκ της χρηματοοικονομικής κρίσης που ξέσπασε κατά τους τελευταίους μήνες του 2008 και οδήγησε την οικονομία σε ύφεση.
«Ράλι» στην Κίνα
Στην έκθεση καταγράφεται και το εντυπωσιακό ράλι που καταγράφει η αγορά κατοικίας της Κίνας, που έχει οδηγήσει τις Αρχές στη λήψη μέτρων, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα υπερθέρμανσης, αν και κάτι τέτοιο μοιάζει πλέον δύσκολο να αποφευχθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 10 πόλεις με τον ταχύτερο ρυθμό αύξησης των τιμών οι πρώτες εννέα βρίσκονται στην Κίνα, ενώ στη δέκατη θέση βρίσκεται η πόλη Γουέλινγκτον στη Νέα Ζηλανδία με ετήσια άνοδο της τάξεως του 23,7%. Μεταξύ των ευρωπαϊκών πόλεων, η ταχύτερη άνοδος εντοπίζεται στο Οσλο με 21,7%, ενώ ακολουθούν η Βουδαπέστη (Ουγγαρία) με 19%, η Σμύρνη (Τουρκία) με 17,6% και το Αμστερνταμ (Ολλανδία) με 14,5%.
Χειρότερη εικόνα από τις δύο μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις καταγράφουν αρκετές πόλεις της Ιταλίας, όπως για παράδειγμα η Νάπολη (-3%) και το Παλέρμο (-4,5%), πόλεις της Κύπρου, όπως η Λευκωσία (-2,1%) και η Λεμεσός (-0,9%), η Σεβίλλη στην Ισπανία (-9.9%) και η Μόσχα στη Ρωσία, η οποία σημείωσε πτώση τιμών της τάξεως του 15%, καταγράφοντας έτσι τη χειρότερη επίδοση παγκοσμίως.
Εν τω μεταξύ, ανάλογη είναι η εικόνα της ελληνικής αγοράς κατοικίας και με βάση τα στοιχεία της Eurostat για την ίδια περίοδο του τέταρτου τριμήνου του 2016. Βάσει αυτών, η Ελλάδα είναι η μοναδική αγορά κατοικίας στη Γηραιά Ηπειρο όπου οι τιμές συνεχίζουν να υποχωρούν, έστω κι αν ο ρυθμός της υποχώρησης είναι πλέον ο χαμηλότερος που καταγράφεται (-0,6%) από την έναρξη της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα. Στον αντίποδα, οι τιμές των κατοικιών στην Ευρωζώνη αυξήθηκαν κατά 4,1% (και 4,7% στο σύνολο της Ε.Ε.), κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2016, που αποτελεί τον ταχύτερο ρυθμό αύξησης από το τρίτο τρίμηνο του 2007. Ανοδικά κινούνται άλλωστε και οι χώρες που δέχθηκαν το ισχυρότερο πλήγμα σε ό,τι αφορά τις τιμές των κατοικιών.
Στη μεν Ισπανία, οι τιμές ενισχύθηκαν με ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 4,4%, ενώ στην Ιρλανδία, οι αξίες αυξήθηκαν κατά 7,6%.
Η θετική αυτή πορεία της ευρωπαϊκής αγοράς κατοικίας ξεκίνησε κατά τα μέσα του 2014. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η επιτάχυνση του ρυθμού της ανόδου κατά τους τελευταίους μήνες του 2016, αντανακλά την ανάκαμψη της απασχόλησης και την θετική επίδραση των χαμηλών επιτοκίων, ενώ οι αναλυτές εκφράζουν την αισιοδοξία τους για τη διατήρηση της θετικής αυτής τάσης και κατά τους προσεχείς μήνες, καθώς οι ιδιοκτήτες κατοικιών αισθάνονται πιο εύποροι κι επομένως πιο θετικοί στο να δαπανήσουν περισσότερα κεφάλαια για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους.
Στην Ελλάδα, παρότι έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα σημάδια αντίστασης των τιμών σε περαιτέρω πτώση, ιδίως στην Αθήνα, τα νέα μέτρα λιτότητας, είναι πιθανό να πλήξουν για ακόμη μία φορά την ανάκαμψη της ζήτησης, διαμορφώνοντας, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, αρνητική ψυχολογία μεταξύ των επίδοξων αγοραστών. Ετσι, σύμφωνα με φορείς του κλάδου, το 2017 δεν προβλέπεται να σηματοδοτήσει την αύξηση των τιμών των κατοικιών.
Δύσκολες συνθήκες
Η μεγάλη πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, όπως επίσης και η αύξηση της ανεργίας σε πολύ υψηλό επίπεδο, σε συνδυασμό με την αύξηση των φορολογικών βαρών, που έχουν συμπιέσει το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών, δεν συνηγορούν υπέρ της αύξησης της ζήτησης. Το ίδιο μπορεί να ισχυριστεί κανείς και σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα στην αγορά ακινήτων, καθώς οι τράπεζες εξακολουθούν να απέχουν από τη χρηματοδότηση νέων αγορών, έχοντας μάλιστα αυστηροποιήσει εκ νέου τα κριτήρια δανεισμού, λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας των τελευταίων μηνών.
Σύμφωνα με την Alpha Bank, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών δεν προβλέπεται να παρουσιάσει σημαντική άνοδο τα επόμενα χρόνια, τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι το ποσοστό της ανεργίας θα εξακολουθήσει να είναι διψήφιο έως το 2030. Ταυτόχρονα, το ύψος της φορολογίας στα ακίνητα φαίνεται ότι αποκτά μόνιμο χαρακτήρα. Εν ολίγοις, οι αρνητικοί παράγοντες θα παραμείνουν σε ισχύ και τα επόμενα χρόνια, δυσχεραίνοντας την ανάκαμψη της ζήτησης, ανεξάρτητα από το πόσο χαμηλές είναι οι τιμές.