Τα παραδοσιακά κόμματα σαρώθηκαν. Οι μεγάλοι «σχηματισμοί» των Σοσιαλιστών και της δημοκρατικής Δεξιάς, που κυβέρνησαν χωρίς διακοπή τη Γαλλία εδώ και μισόν αιώνα, μονοπωλώντας τα έδρανα της Εθνοσυνέλευσης, δεν έλαβαν παρά το ένα τέταρτο των ψήφων στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα μοιάζει να βγήκε από τον στύφτη, με τον Μπενουά Αμόν να εξασφαλίζει αστείο ποσοστό της τάξεως του 6%, που πρέπει να συγκριθεί με το 28,6% υπέρ του Ολάντ το 2012. Μια κατάρρευση, που μόνο με εκείνη του ΠΑΣΟΚ ή του ισπανικού σοσιαλιστικού PSOE μπορεί να συγκριθεί. Αναζητώντας ένα συμβιβασμό μεταξύ της άκρας Αριστεράς και των απογοητευμένων από τον Ολάντ, το μόνο που πέτυχε ο Αμόν ήταν να τρομοκρατήσει τους μετριοπαθείς, ρίχνοντας τους δυσαρεστημένους στην αγκαλιά του κραυγαλέου ριζοσπάστη, πολεμίου του φιλελευθερισμού, Ζαν-Λικ Μελανσόν.
Οι Ρεπουμπλικανοί, από τη μεριά τους, ταπεινώθηκαν. Η Δεξιά επέμενε ότι δεν μπορεί να χάσει τις εκλογές αυτές. Για πρώτη φορά στην ιστορία της 5ης Δημοκρατίας, ο υποψήφιός της δεν πέρασε στον δεύτερο γύρο. Την ευθύνη της εξέλιξης αυτής φέρει –σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα– ο Φρανσουά Φιγιόν, ο οποίος επέλεξε να παραμείνει υποψήφιος, αγνοώντας κάθε ένσταση, την ώρα που το ήθος του είχε τεθεί υπό αμφισβήτηση και οι θατσερικές τομές του είχαν περάσει σε δεύτερη μοίρα.
Πρόκειται για πολιτικό σεισμό, όμοιο του οποίου η Γαλλία δεν έχει ζήσει από το 1958. Μια επανάσταση; Πιο σωστά, το τέλος ενός κύκλου.
Μεγάλη υπήρξε, όμως, η ανακούφιση όσων έτρεμαν μια νίκη της λαϊκίστικης και ευρωσκεπτικιστικής άκρας Δεξιάς. Η ανανέωση του πολιτικού σκηνικού φέρει, αντιθέτως, το νεανικό και χαμογελαστό πρόσωπο του Εμανουέλ Μακρόν. Ο 39χρονος πρώην υπουργός και σημερινός επικεφαλής του κινήματος «Εμπρός!», με το ατσάλινο θράσος και την ανύπαρκτη αναγνωρισιμότητα, που δεν είχε διεκδικήσει μέχρι σήμερα καμία εκλόγιμη θέση, πέτυχε το αδιανόητο: να σπάσει το σαγόνι του δικομματισμού και να ανοίξει δρόμο προς την εξουσία, περνώντας από το Κέντρο.
Ούτε Δεξιά ούτε Αριστερά ή και Αριστερά και Δεξιά, ανάλογα με την ημέρα, ο Μακρόν πέτυχε να διακρίνει και να εκμεταλλευθεί αυτό που οι βοεβόδες της γαλλικής πολιτικής απέτυχαν να συνειδητοποιήσουν: οι Γάλλοι, κουρασμένοι από την εναλλαγή στην εξουσία και τη στείρα αντιπαράθεση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς, ήθελαν να εγκαταλείψουν τα συμβατικά κόμματα, να ανατρέψουν τα δεδομένα και να δοκιμάσουν κάτι καινούργιο.
Η κόπωση ενός σάπιου πολιτικού προτύπου και τα σφάλματα των αντιπάλων του, εξίσου με την ικανότητα και ακτινοβολία του, επέτρεψαν στον τολμηρό υποψήφιο να επιτύχει εκεί που τόσοι άλλοι απέτυχαν. Ο Μακρόν βρέθηκε στο σωστό σημείο, την κατάλληλη στιγμή και όλα δείχνουν ότι θα νικήσει στις 7 Μαΐου.
Για την ώρα, ο Μακρόν υπερκέρασε το πρώτο μόλις εμπόδιο, ενώ αρνητικές εντυπώσεις προκάλεσαν οι πρόωροι πανηγυρισμοί του το βράδυ της Κυριακής. Ο δεύτερος γύρος θα είναι πιθανότατα πιο δύσκολος από τον πρώτο, ενώ βρισκόμαστε στο πρώτο στάδιο της αναγκαίας ανοικοδόμησης. Ο Μακρόν θα χρειασθεί μεγάλο ταλέντο για να εξασφαλίσει πλειοψηφία ικανή να αναδείξει κυβέρνηση, πάνω στα ερείπια της σημερινής γαλλικής πολιτικής σκηνής.
Μεθυσμένος από την επιτυχία του, ο νέος πολιτικός δεν πρέπει να ξεχάσει ότι το ήμισυ των ψηφοφόρων του πρώτου γύρου επέλεξαν εξτρεμιστές –ή ακραίους αντιευρωπαϊστές– υποψηφίους. Την ίδια στιγμή, η ηττημένη αλλά ακόμη ζωντανή «παλαιά φρουρά», την οποία τόσο περιφρονεί ο Μακρόν, δεν είπε την τελευταία λέξη της. Τα ίδια πρόσωπα, στα αριστερά και τα δεξιά, που καλούν σήμερα σε ψήφο-φράγμα κατά της Μαρίν Λεπέν, ακονίζουν ήδη τα μαχαίρια τους για τη διεξαγωγή πολέμου άνευ οίκτου στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου. Η αυριανή αντιπολίτευση βρίσκεται –για πρώτη φορά– ήδη στο εσωτερικό της προεδρικής πλειοψηφίας.
Στους ρωμαϊκούς θριάμβους, ο νικητής στρατηγός συνήθιζε να έχει πίσω του ένα δούλο, ο οποίος του ψιθύριζε στο αυτί: «Μην ξεχνάς ότι είσαι θνητός…».
* Ο αρθρογράφος υπήρξε διευθυντής σύνταξης του πολιτικού περιοδικού L’Obs.