Αποψη: Τιμή στους ευεργέτες και τους δωρητές

Αποψη: Τιμή στους ευεργέτες και τους δωρητές

4' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τόσο την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όσο και στη νεότερη Ελλάδα, η συνείδηση της ανάγκης για πνευματική και οικονομική ανάπτυξη ώθησε τους εύπορους Ελληνες στην ανέγερση εκκλησιών, στη θεσμοθέτηση υποτροφιών, στη χρηματοδότηση εκπαιδευτικών και γενικότερα κοινωφελών ιδρυμάτων, κ.ά.

Δεν θα ήταν υπερβολή να τονίσουμε ότι και το νεοσύστατο ελληνικό κράτος στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στις χορηγίες εύπορων Ελλήνων, τόσο του εξωτερικού όσο και του εσωτερικού. Κτίρια υψηλής αισθητικής και κύρους, όπως αυτά της κλασικής τριλογίας των Αθηνών –Εθνική Βιβλιοθήκη, Ακαδημία, Πανεπιστήμιο– δεν θα είχαν βρει τους απαραίτητους πόρους για να ανεγερθούν ή/και να περατωθούν χωρίς τις δωρεές του Βαλλιάνου και του Σίνα.

Ομως και στον χώρο της Υγείας, αρκετά νοσοκομεία της Αθήνας οφείλονται σε ευεργεσίες και, λόγω της επιστημονικής μου ιδιότητος αλλά και του θεσμικού μου ρόλου ως πρύτανη του ΕΚΠΑ, αναφέρω ιδιαιτέρως την κληροδοσία των Αρεταίου και Αιγινήτου για την ανέγερση των ομώνυμων πανεπιστημιακών νοσοκομείων. Με την προσφορά του Ανδρέα Συγγρού ανηγέρθη το ομώνυμο νοσοκομείο που εξειδικεύεται στις δερματικές παθήσεις.

Ειδικότερα, όμως, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, που από την ίδρυσή του περιβλήθηκε με ένα υψηλό κύρος ως το πρώτο και αρχικά μόνο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα του νεοϊδρυθέντος ελληνικού κράτους, της περιοχής των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, συνδεδεμένο με τις προσδοκίες τις ελληνικής κοινωνίας για επιστημονική πρόοδο και ευημερία, υπήρξε αποδέκτης μεγάλων ευεργεσιών και δωρεών από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του για την εκπλήρωση της αποστολής του. Η σχετική με την ονομασία του ιστορία αναδεικνύει τη δράση ενός μεγάλου εθνικού ευεργέτη, του Ιωάννη Δομπόλη, συνεργάτη και αφοσιωμένου φίλου του Καποδίστρια, και έτσι από το «Οθώνειον Πανεπιστήμιον» προέκυψε το «Εθνικόν Πανεπιστήμιον» και το «Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον», που μετέπειτα συνενώθηκαν στο «Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών». Είναι συγκινητικό ότι όχι μόνον «επώνυμοι» Ελληνες, αλλά και πολλοί απλοί «ανώνυμοι» Ελληνες άφησαν μέρος της περιουσίας τους ή συνέβαλαν παντοιοτρόπως ώστε να ενισχυθούν οι σκοποί του. Η έρευνα του καθηγητή Σβολόπουλου και της ομάδας του έδειξε ότι μέχρι το 1944, δηλαδή 107 χρόνια από την ίδρυση του πανεπιστημίου μας, οι ευεργέτες και δωρητές του Πανεπιστημίου Αθηνών ανήλθαν στους 284. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο πλαίσιο της εκπλήρωσης των όρων των κληρονομιών και δωρεών που διαχειρίζεται μέσω των κληροδοτημάτων του, χορήγησε το 2016 μεγάλο αριθμό υποτροφιών σε φοιτητές, για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, συνολικού ύψους 3.023.000 ευρώ!

Οσον αφορά τις χορηγίες που προσφέρονται τα τελευταία χρόνια προς το πανεπιστήμιο, αυτές δεν είναι πλέον τόσο υπό τη μορφή ίδρυσης κληροδοτημάτων. Οι προσπάθειες τόσο των πρυτανικών αρχών αλλά και μεμονωμένων πανεπιστημιακών είναι να εξεύρουν ιδιωτικούς πόρους χορηγών είτε για την υλικοτεχνική υποδομή του πανεπιστημίου (συντήρηση ή αποκατάσταση κτιρίων, δημιουργία ερευνητικών κέντρων αριστείας, αγορά μηχανημάτων και εξοπλισμού κ.λπ.) είτε για ερευνητικές και εκπαιδευτικές διαδικασίες (εκδόσεις συγγραμμάτων, υποτροφίες έρευνας, προπτυχιακής και μεταπτυχιακής εκπαίδευσης εσωτερικού και εξωτερικού, διενέργεια επιστημονικών συνεδρίων κ.ά.).

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει κατά καιρούς τιμήσει τους μεγάλους ευεργέτες και δωρητές με απεικονίσεις γλυπτικές (προτομές) ή εικαστικές (προσωπογραφίες), με αναγραφή των ονομάτων τους σε μαρμάρινες στήλες, με αναφορά των ονομάτων τους σε πανεπιστημιακές εκδόσεις κ.ά. Η αναγνώριση, ο δημόσιος έπαινος και η απόδοση τιμής στους ευεργέτες δεν συνιστούν για το πανεπιστήμιό μας μια τυπική ιστορική αποτύπωση, αλλά μία ειλικρινή αναγνώριση και δέουσα τιμή στους ευεργέτες και δωρητές μας.

Για τον λόγο αυτόν, αυτήν τη χρονιά, με την ευκαιρία που το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών συμπληρώνει 180 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας και προσφοράς, σε ειδική εκδήλωση σήμερα 26 Απριλίου 2017 τιμούμε τους σημαντικότερους εν ζωή δωρητές και ευεργέτες του ιδρύματος και αναδεικνύουμε τη χορηγική παράδοση στο ΕΚΠΑ και τις προοπτικές αυτής της λειτουργίας. Τιμούμε το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που επί σειράν ετών έχει συμβάλει στην αποκατάσταση του ιστορικού κτιρίου των Προπυλαίων, την πλήρη ανακαίνιση του κτιρίου «Κωστής Παλαμάς», τον εξοπλισμό βιβλιοθηκών και τη διενέργεια μεγάλων ερευνητικών προγραμμάτων, ώστε να παραμείνουν υψηλού κύρους επιστήμονες στην Ελλάδα. Επιπρόσθετα, τιμούμε τους Αθανάσιο και Μαρίνα Μαρτίνου, οι οποίοι ανέλαβαν με ίδια μέσα την αποκατάσταση σημαντικού μέρους του διατηρητέου νεοκλασικού μας κτιρίου επί της οδού Ακαδημίας 47 και Σίνα (το οποίο υπέστη σοβαρές ζημιές από την πυρκαγιά της 8ης Δεκεμβρίου 2008), αλλά και συνέβαλαν σε εκσυγχρονισμό κλινικών μας, τον Σπύρο Μεταξά, το Ιδρυμα Μποδοσάκη και την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ως σημαντικούς χορηγούς του Αρεταίειου Νοσοκομείου, τον Γεώργιο Μπεχράκη και την Ευθυμία Φώτη για τη συμβολή τους στην αποκατάσταση του κτιρίου του Ευγενιδείου Θεραπευτηρίου και τον εξοπλισμό του αντιστοίχως. Ακόμη τιμούμε τα ιδρύματα «Αλέξανδρος Ωνάσης» και «Ιωάννης Λάτσης» για τη συμβολή τους στην αναδιαμόρφωση εγκαταστάσεων, την κάλυψη λειτουργικών αναγκών εργαστηρίων αλλά και τη σε πολλούς τομείς σημαντική υποστήριξη του ερευνητικού, εκπαιδευτικού έργου και κοινωνικού έργου του πανεπιστημίου μας. Επίσης, ευχαριστούμε τα Ιδρύματα Μιχελή, Λεβέντη και Σαββίδη για την υποστήριξη του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου του πανεπιστημίου μας, καθώς και τους συλλόγους «Ελπίδα» (με την πρόεδρό της κ. Μαριάννα Βαρδινογιάννη) και «Φλόγα», οι οποίοι συμβάλλουν καθοριστικά στην αντιμετώπιση του παιδιατρικού καρκίνου και συνεπικουρούν το ερευνητικό, εκπαιδευτικό και κλινικό έργο των ερευνητών μας στις παιδιατρικές κλινικές, μαζί με άλλους δωρητές και ευεργέτες του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Συνεχίζεται έτσι μια ένδοξη και πολύτιμη παράδοση ουσιαστικής διασύνδεσης ιδιωτικών δυνατοτήτων και υπηρέτησης της γνώσης και της επιστήμης, προς όφελος της κοινωνίας, στον τόπο μας. Ιδιαιτέρως στις μέρες μας, όπου η παρατεταμένη οικονομική και κοινωνική κρίση καθιστούν επιτακτική την ανάγκη έμπρακτης αλληλεγγύης και προσφοράς τόσο στους ευάλωτους πληθυσμούς όσο και στους θεσμούς δημόσιας υγείας και δημόσιας παιδείας που δοκιμάζονται στα απώτατα όρια αντοχής, οι δωρητές και ευεργέτες αποτελούν ένα σημαντικό πρότυπο.

* Ο κ. Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος είναι πρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητής Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή