Ηταν ένα χρόνο πριν, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεγε το Παρίσι για μια από τις πρώτες του επισκέψεις στο εξωτερικό με την ιδιότητα του προέδρου της Ν.Δ. Το πρόγραμμα των επαφών του είχε ξενίσει κάποιους. Κυρίως, το γεγονός ότι είχε συναντηθεί με τον τότε υπουργό Οικονομίας του Φρανσουά Ολάντ, Εμανουέλ Μακρόν. Πριν από ένα μήνα ήταν η Αγκελα Μέρκελ αυτή που συνάντησε τον Μακρόν, ως υποψήφιο πλέον στις γαλλικές προεδρικές εκλογές. Μάλιστα, τον υποδέχθηκε στην καγκελαρία.
Στην επίσκεψή του στο Παρίσι τον Απρίλιο του 2016, ο πρόεδρος της Ν.Δ. είχε συναντήσει και τον Νικολά Σαρκοζί, προερχόμενο από το «αδελφό» της Ν.Δ. γαλλικό ρεπουμπλικανικό κόμμα. Αλλά ήταν σαφές ότι η συνάντηση με τον κεντρώο Μακρόν επελέγη προκειμένου ο κ. Μητσοτάκης να τονίσει το κεντρώο και μεταρρυθμιστικό προφίλ του. Οσο για την κ. Μέρκελ, είχε συναντήσει τον περασμένο Ιανουάριο τον Φρανσουά Φιγιόν, υποψήφιο της γαλλικής Δεξιάς, που φέρει την επίσημη «σφραγίδα» του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Απαρατήρητο δεν πέρασε ούτε το γεγονός ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εκφράστηκε πρόσφατα υπέρ του κεντρώου υποψηφίου των γαλλικών εκλογών, παρότι η ιδεολογική του συγγένεια επέτασσε στήριξη του Φιγιόν. Η ώσμωση της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς με ένα είδος πολιτικού που δεν είναι ούτε δεξιός ούτε αριστερός μπορεί να είναι ακόμη μια ένδειξη ότι οι διαχωριστικές γραμμές ξεθωριάζουν. Ή να είναι απλώς σημείο των καιρών.
Τα χαμόγελα στον τρίτο όροφο της Πειραιώς και η αίσθηση ανακούφισης από το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των γαλλικών προεδρικών εκλογών είχαν να κάνουν και με την έμπρακτη απόδειξη ότι ο ορθολογισμός μπορεί να αναδειχθεί νικητής, αρκεί ο στόχος και η πρόταση να είναι ξεκάθαρα. Κάποιοι θυμήθηκαν άρθρο του Politico που ενέτασσε προ μηνών τον κ. Μητσοτάκη στην ίδια λίστα με τον διεκδικητή της γαλλικής προεδρίας για τους «νέους μεταρρυθμιστές της Ευρώπης», και άρχισαν τις συγκρίσεις.
H μεγάλη συμμαχία
Προφανώς, ο κ. Μητσοτάκης φιλοδοξεί να είναι ο κεντρικός εκφραστής της μεγάλης μεταρρυθμιστικής συμμαχίας που έχει ανάγκη η Ελλάδα, όπως συχνά επισημαίνει. Και η οικοδόμηση μιας μεγάλης συμμαχίας απαιτεί υπερβάσεις που ξεπερνούν τον χώρο της Κεντροδεξιάς και φθάνουν μέχρι τον μεσαίο χώρο. Για έναν πολιτικό που επιδιώκει να είναι ο βασικός εκφραστής του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας, η συμμαχία περνάει και μέσα από την προσέλκυση ανέστιων ψηφοφόρων του Κέντρου ή, σε κάθε περίπτωση, ψηφοφόρων που κατατάσσουν εαυτούς στο «ευρωπαϊκό τόξο».
Για τον κ. Μητσοτάκη, που επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους ότι τα ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας διασφαλίζονται μόνο από τη συμμετοχή στην πρώτη ταχύτητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η νίκη του Μακρόν είναι καλά νέα, καθώς δημιουργεί μομέντουμ αναχώματος στις δυνάμεις του λαϊκισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι λίγα 24ωρα αργότερα –με αφορμή την παρουσίαση βιβλίου του Π. Καζάκου– ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης χαρτογράφησε τα κοινά του σημεία με τον Μακρόν υπογραμμίζοντας ότι, παρά τη διαφορετική ιδεολογική αφετηρία, η ατζέντα τους έχει κοινά στοιχεία: λιγότερους φόρους, μεταρρυθμίσεις στο κράτος, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Οπως το έθεσε, «η δική μου πρόταση στον ελληνικό λαό για τον νέο ελληνικό πατριωτισμό μέσα στην Ευρώπη έχει κοινές αναφορές με τη ρητορική του Μακρόν».
Οι διαφορές
Κάπου εδώ, όμως, σταματούν οι συγκρίσεις. Η Ελλάδα δεν είναι Γαλλία, ούτε εκλέγει επικεφαλής κυβέρνησης σε δύο γύρους. Το διακύβευμα, όπως το έχει θέσει ο κ. Μητσοτάκης, δεν είναι μόνο το μακρονικό «πατριωτισμός εναντίον εθνικισμού», αλλά κοινή λογική και αποτελεσματικότητα εναντίον λαϊκισμού και ιδεοληψίας. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Μητσοτάκης έχει επανειλημμένα αποκηρύξει δημοσίως τις διαχωριστικές γραμμές του παρελθόντος (Αριστερά – Δεξιά). Η μόνη διαχωριστική γραμμή για τον ίδιο είναι μεταξύ αλήθειας και αποτελεσματικότητας από τη μια και λαϊκισμού και ψέματος από την άλλη. Ομως, για να οικοδομηθεί η κοινωνική πλειοψηφία που απαιτείται για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που θα έχουν την αποδοχή της κοινωνίας, ο κ. Μητσοτάκης, επαναλαμβάνουν στενοί του συνεργάτες, «οφείλει να συμπαρασύρει το μεταρρυθμιστικό και το συντηρητικό ακροατήριο ταυτόχρονα». Η επισήμανση δεν είναι τυχαία. Προκειμένου να πετύχει ο στόχος και να περάσουν οι απαραίτητες αλλαγές, απαιτείται η ισχυρότερη δυνατή πλειοψηφία. Εμμέσως πλην σαφώς, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πλήρης επίγνωση ότι το κοινό του είναι σε αρκετές εκφάνσεις παραδοσιακό, εξ ου και το πιο συντηρητικό ακροατήριο δεν αφήνεται στην τύχη του.
Η προσέγγιση
Και, βέβαια, παρά τα ισχυρά κοινά σημεία προγραμματικού λόγου και δη στη μάχη ενάντια στον λαϊκισμό και στην ενίσχυση της ιδιωτικής οικονομίας, εκ των πραγμάτων Μητσοτάκης και Μακρόν προσδιορίζουν με διαφορετικό τρόπο τα πράγματα. Εξάλλου, ο πρόεδρος της Ν.Δ., παρότι μπήκε στην εσωκομματική μάχη ως «αουτσάιντερ», δεν ηγείται ενός νεότευκτου πολιτικού σχήματος όπως ο Μακρόν, αλλά της αστικής παράταξης της χώρας που θεωρείται μέρος του «παλαιού» πολιτικού συστήματος. Ακριβώς αυτό το σύστημα, των παραδοσιακών κομμάτων, που η νίκη Μακρόν στον πρώτο γύρο έστειλε στα Τάρταρα.
Τα συμπεράσματα μιας επίσκεψης
Για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, το άνοιγμα του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Εκκλησία με αφορμή την επίσκεψή του στη φιλανθρωπική οργάνωση της Αρχιεπισκοπής «Αποστολή» μόνο τυχαίο δεν ήταν. Ο πρόεδρος της Ν.Δ. εξήρε την προσφορά και το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας στα χρόνια της κρίσης και έλαβε ξεκάθαρη στάση στο φλέγον για τον κ. Ιερώνυμο ζήτημα, που είναι επί της παρούσης και με αφορμή τη συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση οι σχέσεις Πολιτείας – Εκκλησίας. Ταυτόχρονα, το «όχι» που είπε ο κ. Μητσοτάκης στον διαχωρισμό Κράτους – Εκκλησίας και η στήριξη του ισχύοντος καθεστώτος σχέσεων εκτιμάται ότι «λοκάρισε» το πιο συντηρητικό ακροατήριο, το οποίο δεν προτίθεται στην πορεία προς την εξουσία να αφήσει στα χέρια σχημάτων που τοποθετούνται δεξιότερα της Ν.Δ. Με την ευκαιρία, καυτηρίασε την «όψιμη» προσκόλληση του πρωθυπουργού στην Εκκλησία και διαχώρισε τη θέση του από τις πρακτικές «καιροσκοπισμού» έναντι των θεσμών για τις οποίες ψέγει τον Αλέξη Τσίπρα. «Τη μία επιτίθεται στην Εκκλησία και την άλλη καρατομεί υπουργούς για χάρη της. Τη μία παριστάνει τον άθεο, την άλλη εκκλησιάζεται», σημείωναν κύκλοι της Ν.Δ., υπενθυμίζοντας ότι τα περί ειλικρίνειας και εντιμότητας που επισήμανε ο κ. Μητσοτάκης πως επιθυμεί στις σχέσεις του με την Εκκλησία, αποτελούν οδηγό για το πλαίσιο σχέσεων που επιδιώκει να έχει με όλους τους θεσμικούς φορείς.