Συναίνεση, αυτή η άγνωστη

3' 52" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στο βιβλίο του "Λύσεις Υπάρχουν: Δέκα Παραδείγματα Από Χώρες Που Έλυσαν Κρίσιμα Προβλήματα της Εποχής Μας" που κυκλοφορεί τις επόμενες ημέρες στα ελληνικά από τη διαΝΕΟσις, ο Καναδός δημοσιογράφος Τζόναθαν Τέπερμαν περιγράφει αυτό που λέει ο υπότιτλος, δέκα ιστορίες επιτυχίας από πολιτικές ηγεσίες που σε συγκεκριμένες περιπτώσεις κατόρθωσαν να κάνουν τη δουλειά τους σωστά. Αναφέρει ένα πολύ επιτυχημένο πρόγραμμα καταπολέμησης της ακραίας φτώχειας στη Βραζιλία, για παράδειγμα, ή πώς η Σιγκαπούρη νίκησε τη διαφθορά, ή πώς η Νότια Κορέα βγήκε από το πρόγραμμα του ΔΝΤ και έγινε μια από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές οικονομίες του κόσμου. Αλλά εμένα η αγαπημένη μου ιστορία και αυτή για την οποία θέλω να σας μιλήσω σήμερα είναι αυτό που συνέβη στο Μεξικό λίγα χρόνια πριν.

Το 2012, που λέτε, ο νέος Πρόεδρος Λόπες Νιέτο αποφάσισε να δοκιμάσει κάτι ενδιαφέρον. Έστειλε έμπιστα στελέχη του να συνομιλήσουν με στελέχη των δύο αντίπαλων κομμάτων, και αυτές οι συνομιλίες εξελίχθησαν σε τακτικές μυστικές συναντήσεις, στις οποίες μισή ντουζίνα νοματαίοι, κρυφά από κομματικούς μηχανισμούς και ΜΜΕ, διαπραγματεύονταν κάτι που μπορεί να περιγραφεί μόνο με μια λέξη: Μνημόνιο. Ο καθένας έφερνε τις θέσεις των κομμάτων τους για τα βασικά θέματα, τα συζητούσαν, συμβιβάζονταν και κατέληγαν σε αποφάσεις για απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και μέτρα που αποδέχονταν και δεσμεύονταν να στηρίξουν όλοι. Τελικά προέκυψε μια λίστα από 95 μεταρρυθμίσεις και ένα σφιχτό πρόγραμμα για να τις περάσουν μέσα σε 18 μήνες. Με άλλα λόγια, τα μεγάλα πολιτικά κόμματα της χώρας έφτιαξαν ένα δικό τους, μεξικάνικο μνημόνιο.

Να πούμε εδώ ότι αυτό το επίτευγμα είναι πάρα πολύ σημαντικό και πολύ αναπάντεχο, επειδή η δημοκρατία στο Μεξικό δεν είναι σαν τη δικιά μας. Εκεί είναι άγρια τα πράγματα, η πόλωση είναι σε άλλα επίπεδα, εκεί στις εκλογές σκοτώνονται άνθρωποι. Μέχρι το 2000 το ίδιο κόμμα κυβερνούσε για 71 χρόνια. Φανταστείτε να είχαμε εμείς 71 χρόνια ΠΑΣΟΚ. Άγρια πράγματα.

Τέλος πάντων, οι άνθρωποι δεν περίμεναν να χρεοκοπήσουν πρώτα για να τους το επιβάλλει κάνενας δανειστής/σωτήρας, οπότε έκατσαν και έφτιαξαν το δικό τους πρόγραμμα σωτηρίας. Στην πράξη η υλοποίηση δεν λειτούργησε ακριβώς υποδειγματικά, βεβαίως, καθώς οι εσωκομματικές τριβές και τα μικροπολιτικά συμφέροντα -ο καρκίνος της πολιτικής- έπεσαν λυσσασμένα να φάνε τη συναίνεση, μετά ήρθαν και μια σειρά τραγικά γεγονότα στο θέμα της ασφάλειας (στο Μεξικό και η διαφθορά και η εγκληματικότητα είναι επίσης σε αδιανόητα για εμάς επίπεδα) να ροκανίσουν την πολιτική νομιμοποίηση της ετερόκλητης συμμαχίας και έτσι το πρόγραμμα έμεινε ανολοκλήρωτο. Αλλά πολλά και πολύ σημαντικά έγιναν, και η ίδια η ιδέα, το όραμα, το ότι ένα τέτοιο ρηξικέλευθο πείραμα συναίνεσης και πολιτικής ωριμότητας έλαβε χώρα σε μια τέτοια χώρα παραμένουν πράγματα εντυπωσιακά και εξωγήινα για τα δικά μας μάτια.

Μολονότι εντυπωσιακό σε σύλληψη και μέγεθος, πάντως, το παράδειγμα του Μεξικού δεν είναι το μόνο τα τελευταία χρόνια. Πολύ πιο κοντά μας, στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που μπήκαν σε μνημόνια, η συνταγή ήταν παρόμοια: Συναίνεση. Κάποια υποτυπώδης συναίνεση. Στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Κύπρο, στην Ιρλανδία, παντού συνέβη το ίδιο πράγμα: Ένα πρόγραμμα υπογράφηκε και στη συνέχεια το πολιτικό σκηνικό, παρ' όλη την πόλωση και τις συνήθεις αντιδικίες και κλωτσοπατινάδες, δέχτηκε ότι αποτελεί πρόγραμμα της χώρας που πρέπει να υλοποιηθεί. Αυτό δεν επετεύχθη ποτέ στην Ελλάδα. Μέχρι το 2015, κάθε αξιωματική αντιπολίτευση που πέρασε από το κοινοβούλιο ήταν λυσσαλέα "αντιμνημονιακιά". Οι άλλες χώρες που είχαν μνημόνιο δεν είχαν "αντιμνημονιακές" αντιπολιτεύσεις. Είχαν κανονικές αντιπολιτεύσεις, που διαφωνούσαν στα επιμέρους, αλλά δεν ούρλιαζαν στις πλατείες για σκισίματα μνημονίων και κρεμάλες. Το αποτέλεσμα των δύο διαφορετικών προσεγγίσεων το είδαμε στην πράξη. Αυτοί τελείωσαν με το μνημόνιό τους ο καθένας και τώρα προχωράνε παρακάτω, εμείς έχουμε υπογράψει τρία κι ακόμη σερνόμαστε.

Παρεμπιμπτόντως, να πούμε εδώ κάτι για όσους έχουν καταγραφεί ως "αντιμνημονιακοί" της ελληνικής κρίσης, κάτι που κατά τη γνώμη μου δεν έχει συζητηθεί αρκετά. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα τους διαλύσει αυτούς τους ανθρώπους. Είναι ενδιαφέρον και κάπως τρομερό το ότι μοιάζουν να μην το συνειδητοποιούν, την ώρα μάλιστα που έχουν στα χέρια τους μια χαρά βιβλία και βλέπουν πώς η Ιστορία μεταχειρίζεται τους Δηλιγιάννηδες του παρελθόντος. Θα έλεγε κάποιος ότι κοιτάζουν τον καθρέφτη και βλέπουν Βενιζέλους, αλλά συμβαίνει να γνωρίζουμε ότι δεν είναι τρελοί, ούτε ηλίθιοι. Είναι δυνατό να είναι τόσο τυφλοί; Να μην κατανοούν ποια υστεροφημία τους περιμένει;

Κλείνει η παρένθεση.

Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι: Μπορεί ποτέ να επιτευχθεί η απαραίτητη συναίνεση για να βγούμε και εμείς από την κρίση; Ή μήπως είναι τόσο μολυσμένα από την αντιμνημονιακή βλέννα τα μυαλά των Ελλήνων ψηφοφόρων -και πολιτικάντηδων- που καμία συμμαχία τύπου Πορτογαλίας (πόσω μάλλον Μεξικού) δεν μπορεί ποτέ να αποκτήσει πολιτική νομιμοποίηση εδώ;

Την ερχόμενη Τετάρτη έχουμε καλέσει το Τζόναθαν Τέπερμαν στην Αθήνα για να μιλήσει για το βιβλίο του. Ποιος ξέρει. Μπορεί να έχει καμιά ιδέα να μας πει περί αυτού.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή