Στο χείλος της κατάρρευσης βρίσκεται εκ νέου η άλλοτε κραταιά Alitalia – η διοίκησή της δεύτερη φορά σε δέκα χρόνια θα υποβάλει αίτηση για να τεθεί σε καθεστώς πτώχευσης, ώστε να προστατευθεί από τους πιστωτές της και να οριστούν επίτροποι που θα εποπτεύσουν την όλη διαδικασία. Ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας, Πιερ Κάρλο Παντοάν, διευκρίνισε ότι η Alitalia είναι πλέον ιδιωτική εταιρεία και εναπόκειται στη διοίκηση και στους μετόχους της να αποφασίσουν για την τύχη της. Ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης Κάρλο Καλέντα εξέφρασε την ελπίδα η εταιρεία να πουληθεί εξ ολοκλήρου και όχι τμηματικά. Βέβαια, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ιταλική κυβέρνηση, όπως ορίζει η νομοθεσία, έχει χορηγήσει δάνειο 400 εκατ. ευρώ στον προβληματικό αερομεταφορέα, ώστε να είναι σε θέση να διεκπεραιώνει τις δραστηριότητές του όσο διαρκεί η διαδικασία πτώχευσης.
Σε φάση εξυγίανσης
Οι ειδικοί επίτροποι, που θα οριστούν βάσει της νομοθεσίας, θα κληθούν είτε να αναλάβουν την εξυγίανση της αεροπορικής εταιρείας είτε να δώσουν εντολή για την εκκαθάρισή της. Aυτοί θα παρουσιάσουν ένα νέο σχέδιο, το οποίο θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει την πώληση ορισμένων δευτερευόντων περιουσιακών στοιχείων, τον περιορισμό λειτουργιών και τη μείωση θέσεων εργασίας, θέτοντας ως στόχο σε δύο χρόνια να καταστεί βιώσιμη η Alitalia. Ειδάλλως, οι επίτροποι έχουν λάβει την έγκριση να προχωρήσουν στην εκκαθάρισή της. Η αεροπορική εταιρεία, κάποτε σήμα κατατεθέν της γειτονικής χώρας (παρά τις κατά καιρούς καθυστερήσεις και τις απώλειες αποσκευών…), έχει ως βασικούς μετόχους ιταλικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και την Etihad Airways. Tην προηγούμενη εβδομάδα είχε ανακοινώσει ότι δεν έχει άλλη επιλογή για να διασφαλίσει τη φερεγγυότητά της πέραν της χρεοκοπίας. Προηγουμένως, οι εργαζόμενοι της Alitalia απέρριψαν σχέδιο για τη διάσωσή της, το οποίο προέβλεπε περικοπές 1.700 θέσεων εργασίας από το προσωπικό εδάφους και μειώσεις μισθών 8% για τους ιπταμένους.
Ως αντάλλαγμα θα δινόταν από τη μεγαλύτερη μέτοχό της (την Etihad Airways) οικονομική ενίσχυση 2 δισ. ευρώ και θα καταρτιζόταν σχέδιο για αλλαγές στις πτήσεις μικρής και μέσης απόστασης, ώστε να υπάρξει επανεκκίνηση για τον ιταλικό αερομεταφορέα – απασχολεί 12.500 εργαζομένους και ζημιώνεται κατά 500.000 δολάρια την ημέρα. «Χωρίς τη στήριξη όλων των εμπλεκομένων μερών για να προχωρήσουμε σε ανασυγκρότηση, δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να κάνουμε επενδύσεις», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Eithad Airways, Τζέιμς Χόγκαν. «Αν δεν υλοποιηθεί ένα σχέδιο εκ βάθρων αναδιοργάνωσης της εταιρείας, ούτε θα επιβιώσει ούτε θα αναπτυχθεί». Η Alitalia είχε ξαναβρεθεί σε καθεστώς πτώχευσης το 2008. Τότε, η ιταλική κυβέρνηση είχε αποφασίσει να διαθέσει μερίδια σε ιδιώτες – το 49% το απέκτησε η Etihad Airways. Ωστόσο μέχρι σήμερα, όπως αποδεικνύεται, δεν έχουν αποδώσει καρπούς οι απόπειρες να ανακάμψει η Alitalia.
Οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των εργαζομένων είχαν υποστηρίξει ότι δεν πρόκειται να κάνουν και άλλες θυσίες για την αεροπορική εταιρεία, η οποία, όπως τονίζουν, λειτουργεί με πολύ χαμηλό κόστος, μεταξύ των άλλων ευρωπαϊκών. Επιπροσθέτως, ορισμένοι εργαζόμενοι της Alitalia φαίνεται ότι εξακολουθούν να πιστεύουν πως η ιταλική κυβέρνηση θα σπεύσει να τη διασώσει – παρότι η ίδια έχει αποκλείσει ρητά αυτό το ενδεχόμενο. Τα τελευταία δέκα χρόνια, η Ρώμη έχει χορηγήσει στον προβληματικό αερομεταφορέα περίπου 7 δισ. ευρώ, εάν όμως δεν στηριχθεί οικονομικά και τώρα, ίσως παύσει πλέον να λειτουργεί. Πάντως, πριν από λίγες μέρες, ο Ιταλός πρωθυπουργός είχε διαμηνύσει ότι κατανοεί τις θυσίες των εργαζομένων, αλλά χωρίς περικοπές τίθεται εν αμφιβόλω η επιβίωση της εταιρείας.
Η κοινή γνώμη
Σε δημοσίευμά του το BBC επισημαίνει ότι τη θέση της Ρώμης φαίνεται να στηρίζουν και οι Ιταλοί φορολογούμενοι. Καταγράφοντας τον παλμό της κοινής γνώμης στα κοινωνικά δίκτυα, αποδεικνύεται ότι οι Ιταλοί δεν επιθυμούν την περαιτέρω οικονομική συνδρομή της Alitalia. Με μηνύματά τους στο Facebook και το Twitter ζητούν από τους πολιτικούς να αντισταθούν στις πιέσεις να διασώσουν ακόμα μια φορά τον αερομεταφορέα με κρατικά κεφάλαια. Σε δημοσκόπηση την περασμένη Παρασκευή, το 77% πιστεύει ότι πρέπει να αφεθεί στη μοίρα της η Αlitalia και να χρεοκοπήσει. Βέβαια, οι Ιταλοί δεν υπολογίζουν ότι το 2017 είναι χρονιά εκλογών και κανένας πολιτικός δεν θα ήθελε να βρεθεί αντιμέτωπος με το κόστος απώλειας 12.500 θέσεων εργασίας.
Αυτό θα είχε σοβαρές επιπτώσεις σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, ανεξαρτήτως του ότι η Αlitalia τα τελευταία δέκα χρόνια δεν διαδραματίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που είχε στο παρελθόν. Από το 2009 και μετά, όταν εξήλθε από την τότε διαδικασία πτώχευσης, έχει σωρεύσει ζημίες 3 δισ. ευρώ. Ειδικά το 2015, οπότε ήταν και η τελευταία χρονιά που η Alitalia έδωσε στη δημοσιότητα τα οικονομικά της αποτελέσματα, είχε εμφανίσει ζημίες 199 εκατ.ευρώ. Αξίζει να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με ανάλυση των οικονομολόγων Ούγκο Αρίγκο και Αντρα Τζιουρίτσιν του Πανεπιστημίου Μπικόκα του Μιλάνου, το μερίδιό της στην εγχώρια αγορά μειώθηκε δραστικά στο 18% το 2015 από το 23% το 2007, ενώ οι επιβάτες της «έπεσαν» στα 22 εκατ. το 2015 από 30 εκατ. το 2007. Ως μέτρο σύγκρισης, πρέπει να τονιστεί ότι η Ryanair, η μεγαλύτερη εταιρεία φθηνών ναύλων της Γηραιάς Ηπείρου, έχει υπό τον έλεγχό της μερίδιο 23%, όταν πριν από δέκα χρόνια το ποσοστό της ήταν σχεδόν το μισό, στο 12%. Καθόλου τυχαία, η Alitalia θεωρεί ότι τα τελευταία χρόνια έχει δεχθεί πλήγματα από τη Ryanair και άλλες συναφείς αεροπορικές εταιρείες.