Αληθινές ιστορίες με ανθρώπους που τις έζησαν

Αληθινές ιστορίες με ανθρώπους που τις έζησαν

6' 12" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Από την πλατεία Κοτζιά, μέχρι τον σταθμό Λαρίσης, την εκκλησία Αγίων Αναργύρων στου Ψυρρή, το εμπορικό τρίγωνο Βύσσης και Καΐρη, τους σταθμούς του μετρό στο Σύνταγμα και του ΗΣΑΠ στο Θησείο, μικρές δράσεις απλώνονται αυτές τις ημέρες στην πόλη. Λίγα λεπτά γνωριμίας των περαστικών με το νέο πολιτιστικό φεστιβάλ mind the fact. Τι το διαφοροποιεί από τα υπάρχοντα που απλώνονται σαν μελίσσι πια στην Αθήνα; Στρέφει το βλέμμα μας στον άλλον, φωτίζοντας πραγματικά γεγονότα με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους που τα έζησαν. Φέρνει στο προσκήνιο αληθινές ιστορίες ανθρώπων. Κάποιες ίσως τις ακούσαμε στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, άλλες δεν αποκαλύφθηκαν ποτέ…

Το mind the fact αποτελείται από θεατρικές παραστάσεις, installations, performances, εκθέσεις που απλώνονται στη γειτονιά της Ερμού από τις 26 έως τις 29 Μαΐου. Στο δημαρχείο, στον κήπο του Συλλόγου Αρχαιολόγων, στη σκηνή του «Ηotel Ερμού» και στο διπλανό παλιό αμαξοστάσιο των ΟΣΥ. Ψυχή του νέου φεστιβάλ είναι η Γιολάντα Μαρκοπούλου και η Ιωάννα Βαλσαμίδου. Δύο καλλιτέχνιδες 30 και κάτι, που ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μία σειρά δράσεων. Γνωρίστηκαν το 2010 στο «Rimini Protokoll», βοηθός σκηνοθέτη τότε η πρώτη, ηθοποιός που έπαιζε τον εαυτό της η δεύτερη. Στην ουσία τις ένωσε το θέατρο ντοκουμέντο. Η Γιολάντα είχε επικεντρωθεί στο θέμα των προσφύγων και η Ιωάννα στο ζήτημα των αστέγων.

Προετοίμασαν το φεστιβάλ μέσα από εννέα καλλιτεχνικά εργαστήρια στα οποία συμμετέχουν ευπαθείς ομάδες και συνεργάζονται επαγγελματίες καλλιτέχνες και εκπαιδευτές. Τα έργα που προέκυψαν από τις συναντήσεις αυτές, είναι αληθινές ιστορίες στις οποίες πρωταγωνιστούν αυτοί που τις έζησαν. Πρώην άστεγοι, πρόσφυγες, άτομα που βίωσαν την εξάρτηση. Το φεστιβάλ αποτελεί παραγωγή της Polyplanity Productions (με τη συνεργασία της ΑΜΑΚΑ και του «Συνεργείου») και έχει μεγάλο δωρητή το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

«Συσπειρωθήκαμε με άλλες ομάδες για να κάνουμε συγκεντρωμένα με ένα κοινό φορέα, το mind the fact, ώστε να μη χάνονται οι δράσεις μας μόνες μέσα στην πόλη» λέει στην «Κ» η Γιολάντα Μαρκοπούλου. «Αυτό που μας ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα φεστιβάλ είναι ότι όλοι οι πρωταγωνιστές των ιστοριών είναι οι άνθρωποι που τις έζησαν». Στο «Συνεργείο» δουλεύει με τους πρόσφυγες εδώ και έξι χρόνια και έχει «παρακολουθήσει τις αλλαγές τους και πώς εντάχθηκαν στην καθημερινότητα της χώρας. Εμαθαν τη γλώσσα, συμμετέχουν σε πολιτιστικά δρώμενα και τώρα πήραν ρόλο μεταφραστών στα καμπ που δημιουργήθηκαν με τις ροές των τελευταίων χρόνων. Οι πρώην πρόσφυγες έγιναν τώρα μεσάζοντες των δύο πλευρών και υποδέχονται τους νέους μετανάστες. Πολλές φορές δεν είναι εύκολο ούτε γι’ αυτούς ο νέος ρόλος, καθώς συχνά οι συμπατριώτες τους, τους αντιμετωπίζουν καχύποπτα. Οπως όταν τους συμβούλευαν να μην πάνε στα σύνορα γιατί ήταν κλειστά και εκείνοι δεν τους πίστευαν».

Οι πρόσφυγες με τους οποίους συνεργάζεται (20 έως και 40 ετών) προέρχονται από το Ιράν, το Αφγανιστάν, το Μπανγκλαντές και το Πακιστάν. Δεν είδαν ποτέ θέατρο, δέχθηκαν παρ’ όλα αυτά πρόθυμα να δουλέψουν και να πουν τα βιώματά τους. Μεσαίας μόρφωσης οι περισσότεροι, «υπάρχει και κάποιος που πήρε πτυχίο στην Ελλάδα», είδαν το θέατρο «σαν ένα παράθυρο στον κόσμο. Εμείς δημιουργήσαμε το πλαίσιο για να αφηγηθούν τις ιστορίες τους». Οι περιπέτειες του μικρού Χασάν που πήρε τη ζωή στα χέρια του προκειμένου να γλιτώσει από τους Ταλιμπάν, είναι μία από τις ιστορίες που τη συγκλόνισαν. «Το παιδί αυτό βίωσε όλα τα μαρτύρια που σήμερα συνηθίσαμε να ακούμε στις ειδήσεις».

Την ομάδα της που δημιουργήθηκε από τη σύμπραξη της ΑΜΑΚΑ και του «Συνεργείου», συνθέτουν πρόσφυγες οι οποίοι εργάζονται σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον με άξονα τη διαπολιτισμική κουλτούρα. Το είδαμε το 2015 στο Φεστιβάλ Αθηνών με την παράσταση

«Είμαστε οι Πέρσες!» η οποία πρόσφατα παρουσιάστηκε στο Espoo City Theatre στη Φινλανδία. «Παρότι οι συμμετέχοντες είχαν άδειας διαμονής, δεν μπορούσαν να μετακινηθούν στην Ευρώπη. Η μεγαλύτερη οδύσσεια ήταν αυτά που περάσαμε μέχρι να φτάσουμε εκεί».

Ο εφιάλτης του τζόγου

«Ο Παίκτης» είναι ένα άλλο εργαστήρι το οποίο αποτελείται από άτομα που κάποτε συνδέθηκαν παθολογικά με τον τζόγο. Η παράσταση που ετοιμάζουν λέγεται «Ρουλέτενμπουργκ». Τη σκηνοθετούν από κοινού η Γιολάντα Μαρκοπούλου και η Ιωάννα Βαλσαμίδου. Μέσα από θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ, στο οποίο εργάζεται από το 2011 η Ιωάννα Βαλσαμίδου, μας μιλά για τον εθισμό και τις επιπτώσεις. Από την εμπειρία της ως θεραπεύτρια εξαρτήσεων τζόγου και αλκοόλ προέκυψε η ιδέα της παράστασης. Η ενασχόλησή της εδώ και πέντε χρόνια με το θέατρο -ντοκουμέντο ήταν ένας ακόμη παράγοντας. Η ιδέα να συνδεθεί η ομάδα με τον «Παίκτη», το έργο που έγραψε ο Ντοστογιέφσκι μέσα σε λίγες εβδομάδες, πιεζόμενος από τους δανειστές του αλλά και από τον εκδότη Στελόφσκι τον Οκτώβριο του 1866, ήταν ταιριαστή. Δίπλα της σε αυτή τη δράση είναι η Μαρία Μακρυνικόλλα και η Μάγδα Πλευράκη.

Ιδρυσε την ομάδα με αποφοίτους του ΚΕΘΕΑ όταν ολοκλήρωσαν το στάδιο θεραπείας. Λέει πως ο εθισμένος παίκτης περνάει από ένα σκοτεινό κομμάτι το οποίο περιείχε μυστικά, ψέματα, χρέη, απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον, ενοχές, θλίψη… «Αυτά τα συναισθήματα τα διαχειρίστηκαν μέσω της θεραπείας και τώρα εκτός τζόγου, μέσω του θεάτρου, μπορούν να ανακαλέσουν τις ιστορίες που έζησαν αλλά και την απομάκρυνση από τον ή τη σύντροφό τους κατά τη διάρκεια της εξάρτησής τους. Με το θέατρο εμβαθύνουμε και αποστιγματοποιούμε τους ανθρώπους αυτούς».

Ο Γ., για παράδειγμα, θυμάται από παιδί τον πατέρα του να παίζει. Τον έπαιρνε μαζί του στο καφενείο κι έκρυβε στις παιδικές του τσέπες τα λεφτά που κέρδιζε. Εχει άλλη μία εικόνα από τον πατέρα του. Τον θυμάται να μπαίνει στο σπίτι με οκτώ κουβέρτες στο κεφάλι του τις οποίες είχε κερδίσει στα ζάρια. «Ο τζόγος γι’ αυτόν ήταν κάτι φυσιολογικό, αλλά όταν παντρεύτηκε κι απόκτησε παιδί κατάλαβε ότι κάτι δεν πάει καλά». Ο Τ. κουβαλά επίσης μια τραυματική εμπειρία. Στο μεταξύ συνεχίζει να αναζητεί τον βαφτιστικό σταυρό του παιδιού του, που πούλησε για να παίξει.

Για την Ιωάννα Βαλσαμίδου δεν είναι οι μοναδικές συγκλονιστικές ιστορίες. «Η πιο συγκινητική στιγμή είναι η αφήγηση των συντρόφων των πρώην εθισμένων στα τυχερά παιχνίδια». Πώς νιώθουν οι πρώην παίκτες εκθέτοντας τους εαυτούς τους; «Μέσα στη συνεχή επεξεργασία του φαινομένου σε θεατρικό πλαίσιο, βλέπουν από απόσταση και σε υγιές περιβάλλον παιχνιδιού τον εαυτό τους και το βίωμά τους. Εχει ενδιαφέρον ότι και ο τζόγος και το θέατρο στηρίζονται στο ίδιο ρήμα: παίζω. Το θέατρο σ’ αυτούς, λειτουργεί ως ένα υγιές παιχνίδι. Ενα είδος κάθαρσης».

Η ίδια είναι υπεύθυνη και για το εικαστικό εργαστήρι με θέμα τον αγοραίο έρωτα, τις γυναίκες sex workers και θύματα trafficking. Ενα διαφορετικό πεδίο καλλιτεχνικής έρευνας η οποία ξεκίνησε με τους συνεργάτες της προσεγγίζοντας εκδιδόμενες Ελληνίδες και ξένες που υποστηρίζονταν από τη «Θετική φωνή». Τις προσέγγισαν μέσω του καλλωπισμού, τις «Μάσκες ομορφιάς». «Φτιάχνω μια μάσκα ομορφιάς, σημαίνει φροντίζω το σώμα μου, άρα την υγεία μου, τον εαυτό μου. Είναι περίπλοκο θέμα που περιλαμβάνει το κομμάτι της υγείας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημόσιας υγείας, του στιγματισμού, του πελάτη, των οικονομικών παραμέτρων του τράφικινγκ. Για να πει ένας καλλιτέχνης ότι παράγει υλικό πρέπει να κάνει μακροχρόνια έρευνα».

Το «Δείπνο» είναι μια περφόρμανς 50 λεπτών, η οποία ενώνει στο ίδιο τραπέζι αστέγους και κοινό. Η χορογράφος και σκηνοθέτρια Σοφία Μαυραγάνη μιλά για τη δική της εμπειρία με μια ομάδα «που υπήρχε και είναι αρκετά δραστήρια». Το τραπέζι θα στρωθεί στον κήπο του Συλλόγου Αρχαιολόγων. Το μενού θα σχηματιστεί από φαγητά που αρέσουν στους άστεγους. Αρακάς, κοτόπουλο στο φούρνο, μπιφτέκια, φακές. «Ολοι τους μοιράζονται ιστορίες σε ένα τραπέζι, όμως σε καμία παράσταση δεν θα λένε τα ίδια». Λέει πως στους ανθρώπους αυτούς δεν είναι το φαγητό που τους λείπει. «Υπάρχουν δομές που τους προσφέρουν φαγητό, όχι ποιοτικό αλλά της επιβίωσης. Τώρα όλοι τους μένουν κάπου, αλλά πέρασαν από τον δρόμο». Ελάτε να μειώσουμε τις αποστάσεις, μας καλεί η σκηνοθέτρια. «Εχουν μια θυμοσοφία που εντυπωσιάζει τον συνομιλητή τους».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή