Στο περίγραμμα μιας λύσης, με ένα «μενού» εναλλακτικών επιλογών, οι οποίες θα εφαρμοστούν σταδιακά, μετά το 2018 και υπό προϋποθέσεις, αναμένεται να συμφωνήσουν, στην καλύτερη περίπτωση, Ευρώπη και ΔΝΤ, σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές που βρίσκονται κοντά στις διαπραγματεύσεις.
Μια τέτοια απόφαση, αν και δεν λύνει οριστικά το πρόβλημα του χρέους, είναι κρίσιμη για το μείζον θέμα που ενδιαφέρει την Ελλάδα, την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Οι τελευταίες εκτιμήσεις από τη Φρανκφούρτη αναφέρουν ότι μόνο αν το ΔΝΤ συμμετάσχει πλήρως και με χρηματοδότηση στο ελληνικό πρόγραμμα θα μπορέσει ο Μάριο Ντράγκι να εισηγηθεί ένταξη στο QE, παρότι η ΕΚΤ θα κάνει τη δική της αξιολόγηση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Επομένως, όλα –και σε αυτόν τον τομέα– εξαρτώνται πλήρως από το ΔΝΤ.
Για την ένταξη στο QE, ο χρόνος μετράει αντίστροφα, καθώς όχι μόνο το πρόγραμμα λήγει στο τέλος του χρόνου (αν και η αγορά ομολόγων θα σταματήσει σταδιακά), αλλά –σύμφωνα με πληροφορίες– η Ελλάδα θα επωφελείται από αυτό με διακοπές. Η αγορά ελληνικών ομολόγων θα διαρκεί δύο μήνες και θα διακόπτεται κάθε φορά που θα είναι σε εξέλιξη κάποια αξιολόγηση. Θα ξαναρχίζει όταν τελειώνει η αξιολόγηση, αλλά αν αυτή εξελίσσεται σε μαραθώνιο (όπως οι δύο πρώτες) είναι προφανές ότι το κόστος σε όρους QE θα είναι μεγάλο.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για ένταξη στο QE «δεν θα είναι περίπατος», υποστηρίζει υψηλόβαθμη τραπεζική πηγή. Υπάρχουν μάλιστα και κάποιες απόψεις στην ΕΚΤ, αν και μειοψηφικές προς το παρόν, που υποστηρίζουν ότι πρώτα πρέπει να βγει η Ελλάδα στις αγορές και μετά να ενταχθεί στο QE, ώστε να υπάρχει τεκμήριο ότι οι αγορές αναγνωρίζουν το ελληνικό χρέος ως βιώσιμο. Κάτι τέτοιο θα ήταν βεβαίως μια δοκιμασία για την Ελλάδα, που περιμένει το QE ακριβώς για να βγει στις αγορές με ανεκτούς όρους. Για το QE θεωρείται δύσκολο οι αποφάσεις να ληφθούν στη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ τον Ιούνιο, όπου έχει προγραμματιστεί μεγάλη συζήτηση για τη νομισματική πολιτική της τράπεζας. Πιθανώς, θα ληφθούν τον Ιούλιο ή και αργότερα.
Ως προς το χρέος, άλλη μία φορά, οι σημαντικές αποφάσεις θα παραπέμπονται στο μέλλον – βασικά, μετά τις γερμανικές εκλογές. Οι πληροφορίες, μάλιστα, μιλούν για μια ισχυρή πιθανότητα να συνδέονται οι όποιες μελλοντικές κινήσεις ελάφρυνσης του χρέους με συγκεκριμένες προϋποθέσεις δημοσιονομικών επιδόσεων της Ελλάδας. Κάπως έτσι, η Ελλάδα βρίσκεται σε συνεχή εποπτεία από τους δανειστές της, με μνημόνιο ή χωρίς.
Σε αυτή την κατεύθυνση, άλλωστε, θα λειτουργεί και η ειδική πιστωτική γραμμή, η οποία θα ανοίξει, πιθανότατα μετά το τέλος του μνημονίου, εν είδει εγγύησης για την κάλυψη των δανειακών αναγκών της, σε περίπτωση που δεν θα μπορεί να τις ικανοποιήσει από τις αγορές.
Το «μενού»
Στόχος του «μενού» μελλοντικών λύσεων, που θα περιλαμβάνει, αν όλα πάνε καλά, η απόφαση για το χρέος, είναι να καλύψουν αφενός τη Γερμανία, ώστε να μη φανεί ότι δεν θα πάρει ποτέ πίσω έστω κι ένα μικρό μέρος από το δάνειο που έδωσε στην Ελλάδα και αφετέρου το ΔΝΤ, ώστε να μπορέσει να παρουσιάσει στο διοικητικό του συμβούλιο το χρέος ως βιώσιμο. Εφόσον αυτό συμβεί, το ΔΝΤ θα επιστρέψει στο ελληνικό πρόγραμμα με χρηματοδότηση και το γερμανικό Κοινοβούλιο θα εγκρίνει χωρίς πρόβλημα την εκταμίευση της δόσης στην Ελλάδα. Διαφορετικά, χωρίς το ΔΝΤ, ακόμη και η εκταμίευση περιπλέκεται.
Σταθεροποίηση επιτοκίων, μεγαλύτερη περίοδος χάριτος για τόκους και χρεολύσια και παράταση των ωριμάνσεων των ομολόγων είναι κατά σειρά σημασίας για το ΔΝΤ –και για την Ελλάδα– τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ελάφρυνση του χρέους. Τίποτα δεν θα συγκεκριμενοποιηθεί από τώρα. Στην καλύτερη περίπτωση ίσως αναφερθεί ένα εύρος επιτοκίων. Οι παρατάσεις θα προσδιορίζονται σταδιακά, από το 2018 και με όρους, αναφέρουν πηγές που παρακολουθούν τη διαπραγμάτευση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2019 οι υποχρεώσεις της χώρας υπολογίζεται ότι φτάνουν τα 19 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα μισά μόνο μπορούν να καλυφθούν από το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 και από μια μικρή προσφυγή στις αγορές (2-3 δισ. ευρώ). Τα υπόλοιπα πρέπει να καλυφθούν από ενδεχόμενη είσοδο του ΔΝΤ με νέα χρήματα ή από αναχρηματοδότηση του ΔΝΤ από τον ESM, δράσεις που δεν έχουν ακόμη αποφασιστεί. Οι επόμενες δύσκολες χρονιές είναι μετά το 2023.
Αλλες πιθανές παρεμβάσεις, όπως ανέφερε η εφημερίδα Handelsblatt, περιλαμβάνουν την εξαγορά του δανείου του ΔΝΤ από τον ESM, κάτι που θα μειώσει το κόστος εξυπηρέτησης του συγκεκριμένου τμήματος του χρέους, λόγω χαμηλότερου επιτοκίου και φυσικά θα διευκολύνει το ΔΝΤ. Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρθηκε, μάλιστα, ότι το ΔΝΤ ενδέχεται να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα με δάνειο διάρκειας ενός έτους.
Τα εναλλακτικά σενάρια αναμένεται να συζητηθούν στο πλαίσιο ενός Washington Group στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών Οικονομικών στο Μπάρι της Ιταλίας, στις 11 – 13 Μαΐου. Η ελληνική κυβέρνηση έχει ζητήσει να παρίσταται ως παρατηρητής στη διαπραγμάτευση αυτή.