Η διαμόρφωση μιας νέας ταυτότητας για τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτή της «μετα-μνημονιακής» πολιτικής δύναμης, αναδεικνύεται στο προσκήνιο και αποτελεί τον νέο στόχο της ηγεσίας του κόμματος. Με την ταυτότητα του «αντι-μνημονιακού», που ήταν αυτή που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, να έχει απολεσθεί καιρό τώρα, Μαξίμου και Κουμουνδούρου ρίχνονται στην προσπάθεια να διαμορφώσουν εκείνο το πλαίσιο, που θα επιτρέψει στο κόμμα να διεκδικήσει με αξιώσεις τους ψηφοφόρους που απογοητευμένοι του γυρίζουν την πλάτη, ώστε να παραμείνει μια υπολογίσιμη πολιτική δύναμη.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Αλέξης Τσίπρας, με μία σειρά από δημόσιες παρεμβάσεις του, θέτει το πλαίσιο για το νέο αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ, με επίκεντρο τα εξής χαρακτηριστικά: σχεδιασμό των επόμενων κινήσεων της κυβέρνησης με ορίζοντα εξαετίας, προκειμένου να ενισχυθεί το ηθικό των κυβερνητικών στελεχών και των υπουργών, που, με βάση τις δημοσκοπήσεις, εμφανίζονται απογοητευμένοι για τις προοπτικές να συνεχίσουν να ασκούν εξουσία. Προσπάθεια να αποτιναχθεί η μνημονιακή ρετσινιά και η ταύτιση του κόμματος με μνημονιακές πολιτικές, με σταδιακή επανεισαγωγή αναφορών ότι οι εταίροι και δανειστές δεν είναι φίλοι μας. Προσπάθεια να πιστωθεί στον ίδιο και στον ΣΥΡΙΖΑ η έξοδος της χώρας από τα μνημόνια, σε αντιδιαστολή με την υπαγωγή της σε αυτά ως έργο Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, που ήταν στο τιμόνι της διακυβέρνησης της χώρας επί μακρόν πριν από τη μνημονιακή περίοδο.
Από το περιεχόμενο των δημόσιων τοποθετήσεων του πρωθυπουργού το τελευταίο διάστημα, καθίσταται σαφές ότι ο κ. Τσίπρας σπεύδει ήδη από τώρα να τοποθετήσει τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνησή του στην περίοδο μετά τη λήξη του τρέχοντος μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018. Στο αφήγημα, η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης εξισώνεται κατά κάποιο τρόπο με την ολοκλήρωση των μνημονιακών υποχρεώσεων της κυβέρνησης και με την απελευθέρωσή της να αρχίσει να λειτουργεί στο μετα-μνημονιακό περιβάλλον. Είναι μια συζήτηση που δίνει διέξοδο σε κυβερνητικά και κομματικά στελέχη και στους βουλευτές της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι, κάθε φορά που πιέζονται από τις αναφορές στη δύσκολη, τρέχουσα συγκυρία υλοποίησης των μνημονιακών πολιτικών, μπορούν να καταφεύγουν στο αφήγημα της επόμενης ημέρας.
Οπως επισημαίνουν κομματικά στελέχη, από την ανάλυση των δημοσκοπικών ευρημάτων που γίνεται σε Μαξίμου και Κουμουνδούρου, το στοιχείο που κρατάνε ως σημαντικό είναι ότι στο μεγάλο μέρος τους όσοι δηλώνουν ότι ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις προηγούμενες εκλογές δεν δείχνουν να μετακινούνται προς κάποιο άλλο κόμμα, αλλά επιλέγουν στάση αναμονής, δηλώνοντας αναποφάσιστοι ή την αποχή.
«Αυτό το τμήμα των ψηφοφόρων δείχνει να παίρνει αποστάσεις από εμάς, εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό δυσαρέσκεια, ωστόσο δεν φαίνεται διατεθειμένο –για την ώρα τουλάχιστον– να κάνει το οριστικό βήμα απομάκρυνσης», επισημαίνει χαρακτηριστικά στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Και εξηγεί ότι το κρίσιμο είναι να καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ να διαμορφώσει ένα νέο ελκυστικό αφήγημα έγκαιρα, πριν αυτοί οι ψηφοφόροι κάνουν το οριστικό βήμα απομάκρυνσης.
«Επαναπατρισμός»
Ασφαλώς, κρίσιμο στοιχείο στη διαδικασία «επαναπατρισμού» των ψηφοφόρων είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης τους, η οποία έχει διαρραγεί από τη μνημονιακή στροφή του ΣΥΡΙΖΑ. Στο πλαίσιο αυτό επιστρατεύεται η σταθερή επανάληψη της αναφοράς που εισήγαγε ο κ. Τσίπρας ότι οι εταίροι και δανειστές δεν είναι φίλοι μας, προκειμένου να υπονοηθεί ότι μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας, ο δρόμος που η κυβέρνηση θα ακολουθήσει δεν θα είναι αυτός που επιλέγεται στη βάση των υποδείξεων των θεσμών. Εξίσου κρίσιμο στοιχείο είναι η εξασφάλιση ενός σαφούς οδικού χάρτη για το χρέος και, παράλληλα, η συνολική πορεία της οικονομίας, προκειμένου το κυβερνητικό αφήγημα επιτυχίας να αντικατοπτριστεί στην καθημερινότητα των πολιτών. Η καθημερινότητα των πολιτών μπαίνει ούτως ή άλλως στις προτεραιότητες της κυβέρνησης, με τον ίδιο τον κ. Τσίπρα να δίνει το σήμα προς τους υπουργούς του και λέγοντας ότι η διαπραγμάτευση, που ανάλωνε χρόνο και φαιά ουσία, δεν αποτελεί πλέον δικαιολογία.
Στην Κουμουνδούρου θεωρούν ότι η δεξαμενή των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ που θα μπορούσαν να μετακινηθούν στη Ν.Δ. έχει σχεδόν εξαντληθεί. Ως μεγαλύτερη «απειλή» για τον επαναπατρισμό των ψηφοφόρων τους θεωρούν τις εξελίξεις στον χώρο του κέντρου και την προσπάθεια ανασυγκρότησής του. Με δεδομένο ότι η κρίσιμη μάζα των ψηφοφόρων που έδωσε την εκλογική νίκη στον ΣΥΡΙΖΑ το 2015 προήλθε από εκεί, εφόσον διαμορφωθεί στον χώρο αυτό ένα σχήμα πειστικό, πιθανόν να αποτελέσει πόλο έλξης για τους αναποφάσιστους.
Οπότε, το στοίχημα για τον ΣΥΡΙΖΑ αφορά και την ικανότητά του να συνεχίσει να πείθει ότι θα εκπροσωπήσει καλύτερα τους ψηφοφόρους αυτούς και τις προσδοκίες τους. Αλλωστε, μόνο έτσι θα διατηρήσει ρεαλιστικές προσδοκίες να παραμείνει ως ισχυρός πόλος στο πολιτικό σύστημα.