Την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, όλη η Γαλλία κρατά την αναπνοή της για να μάθει ποιος, είτε ο Εμανουέλ Μακρόν είτε η Μαρίν Λεπέν, θα προεδρεύσει της Γαλλίας για τα επόμενα πέντε χρόνια. Το αποτέλεσμα αυτής της ψηφοφορίας αναμένεται με μεγάλη προσοχή από όλη την Ευρώπη και όχι μόνο, αν αναλογισθεί κανείς ότι είχαμε έως και παρέμβαση του Μπαράκ Ομπάμα σε αυτή την εκστρατεία.
Φέτος καλύπτω ως δημοσιογράφος την 7η προεδρική εκλογή. Ημουν μάρτυρας εναλλαγών, ηττών πολιτικών κομμάτων, απορρίψεων ευνοουμένων, στιγμών κατάπληξης, όπως το 2002, όταν η Ακροδεξιά πέρασε πρώτη φορά στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Το 2017, όμως, παρουσιάζει μια μοναδική κατάσταση: πρόκειται για μια αβέβαιη ψηφοφορία, μια εκστρατεία με ανατροπές, σκάνδαλα και βίαιο απόηχο.
Σε τι θα μοιάζει η Γαλλία, η Γαλλία μου, αύριο, ανεξάρτητα από τον νικητή; Θα είναι η χώρα της μεγάλης πολιτικής «έκρηξης», Γαλλία χρονιά μηδέν. Οι καλούμενοι σχηματισμοί της δεξιάς κυβέρνησης, όπως και της αριστεράς, έχουν καταρρεύσει. Οι δύο συμμετέχοντες στον τελικό γύρο δεν προέρχονται από κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία εδώ και 60 χρόνια. Απόρριψη, κόπωση που πηγάζει από έναν τύπο δημοκρατίας;
Οι προκριματικές, αυτό το δανεικό από τις ΗΠΑ σύστημα, που επιτρέπει μια προεπιλογή, έκριναν, χάρη στην κινητοποίηση εκατομμυρίων Γάλλων, δύο υποψηφίους, τον Φρανσουά Φιγιόν και τον Μπενουά Αμόν, ακατάλληλους για πρόκριση στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Και εκείνη ή εκείνος που θα αναδειχθεί νικητής απόψε, θα έχει κερδίσει περισσότερο λόγω απόρριψης του άλλου υποψηφίου παρά λόγω προσχώρησης των ψηφοφόρων στο κόμμα του…
Επομένως, σε τι θα μοιάζει αυτή η Γαλλία; Θα μπορούσαμε να θέσουμε το ερώτημα διαφορετικά, ποιες θα είναι οι Γαλλίες; Η χώρα θα χωριστεί στα δύο, στο ανατολικό τμήμα της Γαλλίας, το οποίο προτίμησε τον Μακρόν (ένα πιο αισιόδοξο εκλογικό σώμα, κοινωνικά ενσωματωμένο, καλύτερα διαμορφωμένο, με υψηλότερο εισόδημα) και στο βόρειο και δυτικό τμήμα, από όπου κατάγομαι, μία Γαλλία καταπονημένη από την αποβιομηχάνιση, τις μετεγκαταστάσεις, και πληγείσα από τη μαζική ανεργία.
Αυτοί οι τελευταίοι παράγοντες τροφοδότησαν τα τάγματα των ψηφοφόρων της Μαρίν Λεπέν, στους οποίους εκμυστηρεύτηκαν στην Ακροδεξιά τους φόβους, τους θυμούς και ενίοτε την απελπισία. Πρόκειται για μια Γαλλία αβέβαιη, δυσανάγνωστη, σε σχίσμα, στην οποία έζησα τη Δευτέρα: τέσσερις νέοι πολιτικοί συνασπισμοί, μία άκρα και διαμαρτυρόμενη Αριστερά, μία ελασματική Δεξιά, ο κοινωνικο-φιλελεύθερος πόλος του Εμανουέλ Μακρόν, και ο ακροδεξιός της Μαρίν Λεπέν. Σε γενικές γραμμές, κάθε ένας από αυτούς τους συνασπισμούς συγκέντρωσε έναν ψηφοφόρο στους πέντε. Αναρωτιόμαστε, επίσης, σχετικά με την κατάρρευση των Σοσιαλιστών, που ναυάγησαν μαζί με τους οικολόγους.
Η Γαλλία της Δευτέρας θα είναι ένα τοπίο αποσυντιθέμενο και κατακερματισμένο. Το φλέγον καθήκον του νέου προέδρου, κατά πάσα πιθανότητα του Εμανουέλ Μακρόν, την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, θα συνίσταται στη συμφιλίωση αυτών των δύο «Γαλλίων», στην εφαρμογή ενός ενωτικού σχεδίου και κυρίως στην επίτευξη αποτελεσμάτων. Αυτή η νέα εξουσία, όμως, θα είναι εύθραυστη, καθώς οι κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου δεν θα της δώσουν μία πολιτική πλειοψηφία. Και αυτές οι εκλογές θα μπορούσαν ακριβώς να μην αναδείξουν κανέναν!
Περίοδος υψηλών αναταραχών στον γαλλικό ουρανό, ασυνήθιστων και μπαρόκ συμμαχιών, συμβίωσης, ίσως! Πέραν όμως αυτής της γαλλογαλλικής ανάλυσης, συνηθίζουμε να λέμε για αυτή τη χώρα ότι οι πολιτικές εκστρατείες δεν διαδραματίζουν ρόλο στα διεθνή δρώμενα! Αυτό μπορεί να μην ισχύσει αυτή τη φορά! Το πραγματικό ζητούμενο, λοιπόν, θα είναι να ξέρουμε τη Δευτέρα αυτό που θα έχει να πει το Παρίσι στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Δύο οράματα συγκρούονται: αυτό της περιχαράκωσης, της επιστροφής στα εθνικά σύνορα, του «Frexit», της εξόδου από το ευρώ και της «εθνικής προτίμησης» της Μαρίν Λεπέν. Από την άλλη πλευρά, αυτό της ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, της πολιτικής διαχείρισης του ευρώ, του ανοίγματος στον μεσογειακό, αφρικανικό και παγκόσμιο χώρο.
Ας μην είμαστε αφελείς: ο διάδοχος του Φρανσουά Ολάντ θα επιφορτιστεί σε κάθε περίπτωση με μια ιστορικά δύσκολη αποστολή. Με απλά λόγια, η Γαλλία της 7ης Μαΐου θα πει ποιο σχέδιο θα ακολουθήσει. Ανυπομονώ να το μάθω!
* Ο κ. Φιλίπ Ντεσέν είναι διευθυντής Σύνταξης στο TV5MONDE.