Η ψηφιακή τεχνολογία, η 4η βιομηχανική επανάσταση, είναι εδώ και αλλάζει ταχύτατα τα πάντα: την οικονομία, την εργασία, την κατανάλωση, το κράτος. Εξαφανίζει τα όρια μεταξύ κλάδων και αγορών. Δημιουργεί νέα επιχειρηματικά μοντέλα που στηρίζονται στις συνεργασίες, σε νέα κανάλια διανομής και νέα προϊόντα. Καλλιεργεί νέες ψηφιακές δεξιότητες. Αλλάζει τις σχέσεις των επιχειρήσεων με τους πελάτες και του κράτους με τους πολίτες.
Αυτές οι σαρωτικές αλλαγές παρουσιάζουν σημαντικές ευκαιρίες και πολλά οφέλη. Μερικοί ενδεικτικοί αριθμοί είναι διαφωτιστικοί. Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η υλοποίηση μιας πλήρως ανεπτυγμένης «Ενιαίας Ψηφιακής Αγοράς» (Digital Single Market) μπορεί να αυξήσει το ΑΕΠ της Ευρώπης κατά 3% ετησίως, να δημιουργήσει ανάπτυξη της τάξης των 910 δισ. ευρώ και πάνω από 1,3 εκατ. θέσεις εργασίας. Ακόμη, η ψηφιοποίηση της βιομηχανίας αναμένεται να έχει ωφέλειες στην παραγωγή, της τάξης του 5%-8%.
Ταυτόχρονα βέβαια εγείρονται πολυδιάστατες απειλές για τις επιχειρήσεις που δεν προσαρμόζονται στις ψηφιακές και τεχνολογικές προκλήσεις. Οι αριθμοί είναι συγκλονιστικοί, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το 1935 μία επιχείρηση που ανήκε στον δείκτη S&P 500 είχε προσδόκιμη διάρκεια ζωής της τάξης των 90 ετών, ενώ το 2020 αναμένουμε ότι αυτή η διάρκεια θα μειωθεί μόλις στα 14 έτη. Καθώς τα προϊόντα γίνονται ολοένα και πιο εξατομικευμένα, προσαρμοζόμενα στις προσωπικές μας ανάγκες, ολόκληροι κλάδοι της οικονομίας, εδραιωμένες επιχειρήσεις και επαγγέλματα, μπορούν να εξαφανιστούν αν καθυστερήσουν να ενσωματώσουν τις αναγκαίες ψηφιακές καινοτομίες.
Μέσα σε αυτή την πραγματικότητα, η Ελλάδα βρίσκεται ήδη πολύ πίσω και εξαιρετικά χαμηλά σε όλους τους κρίσιμους δείκτες ψηφιακής ωριμότητας. Τη στιγμή που το μερίδιο της ψηφιακής οικονομίας καταλαμβάνει κατά μέσον όρο το 25% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, στη χώρα μας βρίσκεται στο 16%. Ακόμη και στο πεδίο του ανθρώπινου δυναμικού που αποτελεί τον καλύτερό μας δείκτη, είμαστε οι τελευταίοι στην Ευρώπη.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός επομένως δεν είναι θέμα επιλογής. Είναι θέμα επιβίωσης και, σε δεύτερο χρόνο, ανάπτυξης. Οσες χώρες δεν συμμετέχουν στην ψηφιακή επανάσταση θα πάψουν να ανήκουν στα ανεπτυγμένα κράτη. Οσες επιχειρήσεις ή πολίτες δεν ακολουθήσουν την αλλαγή, θα μείνουν εκτός εποχής. Για τον ΣΕΒ αυτό είναι ξεκάθαρο. Οπως είναι επίσης ξεκάθαρο ότι στην παρούσα φάση δεν μπορούμε να μιλάμε για «ψηφιακό άλμα», ότι θα γίνουμε δηλαδή από τη μια μέρα στην άλλη Silicon Valley, αλλά για ένα πλέγμα προαπαιτούμενων –και αυτονόητων– ενεργειών που επιβάλλεται να ξεκινήσουν άμεσα και ταυτόχρονα σε οικονομία και κράτος. Το ψηφιακό άλμα θα μπορέσει να έρθει μόνον αφού υλοποιηθούν τα θεμελιώδη προαπαιτούμενα που σήμερα λείπουν.
Γι’ αυτό αναδεικνύουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας σε εθνική προτεραιότητα και καταθέτουμε, στο πλαίσιο ειδικής μελέτης που αναθέσαμε στη διεθνή εταιρεία συμβούλων Accenture, μια ολοκληρωμένη στρατηγική ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας με 60 δράσεις, ώς το 2021, σε υποδομές, δεξιότητες, ρυθμιστικό περιβάλλον και δημόσια διοίκηση. Μέχρι τότε, αν δράσουμε συντονισμένα και αποφασιστικά, μπορούμε να πετύχουμε επιπλέον αύξηση του εθνικού μας πλούτου κατά 4% (7,6 δισ. ευρώ), να δημιουργήσουμε 50.000 νέες θέσεις εργασίας και να βελτιώσουμε το επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας μας στον δείκτη Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας κατά 35 θέσεις.
Για να συμβεί αυτό εισηγούμαστε να υπάρξει ένα αποτελεσματικό σχήμα διακυβέρνησης και παρακολούθησης της ψηφιακής στρατηγικής που θα έχει διακομματική συναίνεση και θεσμική εκπροσώπηση της αγοράς, θα υπερβαίνει ασταθείς εκλογικούς κύκλους και υπουργικές θητείες, θα θέσει φιλόδοξους μα και ρεαλιστικούς εθνικούς στόχους και το κυριότερο θα διαθέτει στιβαρό μηχανισμό παρακολούθησης της υλοποίησής του με ισχυρό γενικό γραμματέα πενταετούς θητείας και υπεύθυνους ψηφιακής πολιτικής σε κάθε υπουργείο υπό την οριζόντια εποπτεία του.
Αν θέλουμε να αποδείξουμε ότι η πολυετής ταλαιπωρία που βιώνουμε από το 2010 μας έχει διδάξει κάτι, τότε η ψηφιακή οικονομία προσφέρει αυτήν ακριβώς την ευκαιρία. Είτε θα ενώσουμε δυνάμεις, πόρους και ιδέες κάτω από τον κοινό στόχο του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας, είτε θα συνεχίσουμε αμέριμνοι και χωρίς σαφή ψηφιακό προορισμό να θεωρούμε, όπως κάναμε επί πολλά χρόνια, ότι μια καλή ψηφιακή στρατηγική ταυτίζεται αποκλειστικά και μόνο με την απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων.
Για όσους ενδιαφέρονται να μελετήσουν τα ευρήματα και τις προτάσεις της μελέτης του ΣΕΒ, μπορούν να επισκεφθούν την ιστοσελίδα μας στη διεύθυνση www.sev.org.gr όπου θα την βρουν αναρτημένη.
* Ο κ. Ακης Σκέρτσος είναι γενικός διευθυντής του ΣΕΒ.