Βία, θάνατος και μαθήματα συμφιλίωσης στην «Τάξη» του Εθνικού

Βία, θάνατος και μαθήματα συμφιλίωσης στην «Τάξη» του Εθνικού

2' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Μα τι μπορούσα να κάνω;» ρωτούν ο Ρισίεκ, η Ζόχα, ο Βλάντεκ όταν προσπαθούν να καταλαγιάσουν τις τύψεις της προσωπικής ευθύνης για τον θάνατο των συμμαθητών τους. Πώς, άλλωστε, μπορεί ο άνθρωπος να αντιπαρατεθεί στην –πολιτική, εθνοτική, θρησκευτική– βία; Με ποιες δυνάμεις να πάει κόντρα στον ρουν των γεγονότων; Από την άλλη, ο χρόνος μπορεί να επουλώσει τις πληγές;

Είναι κάποια από τα ερωτήματα που θέτει «Η τάξη μας», του Πολωνού Ταντέους Σλομποντζιάνεκ, που παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά. Το έργο, γραμμένο το 2009, αποτελεί καταγραφή γεγονότων που σφράγισαν την ευρωπαϊκή ιστορία, καθώς ξεκινά από αληθινά γεγονότα στην πόλη Γιεντβάμπνε στην Πολωνία, όταν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπό τη γερμανική κατοχή, οι Εβραίοι κάτοικοι της πόλης –περίπου 1.600– δολοφονήθηκαν από τους καθολικούς συντοπίτες τους. Τους εγκλώβισαν μέσα σε στάβλο, τον οποίον κατόπιν πυρπόλησαν.

Στο έργο δέκα συμμαθητές, που τους συνδέει η εθνικότητα και τους χωρίζει η θρησκεία, αφηγούνται τις ζωές τους, την ηλικιακή στιγμή που πέθαναν. «Δάσκαλος» γίνεται κάθε φορά εκείνος ο μαθητής που χτυπά το κουδούνι και προχωρεί τη δράση διηγούμενος την ιστορία του. «“Ολα θα τελειώσουν με δάκρυα, είμαι σίγουρη”, είναι τα τελευταία λόγια της Ντόρας, που πεθαίνει νέα. Οι γυναίκες έχουν ένα τρίτο μάτι, του ενστίκτου. Και οι τρεις γυναίκες του έργου παρασύρονται από τη βία», λέει στην «Κ» η Κωνσταντίνα Τάκαλου – η Εβραία Ντόρα, η οποία παντρεύεται έναν Εβραίο, αλλά βιάζεται από τον παιδικό έρωτά της, τον καθολικό Ρισίεκ.

Στο τέλος, η Ντόρα οδηγείται μαζί με τους άλλους Εβραίους στον στάβλο. «Πώς να διηγηθείς τον θάνατό σου; Πώς να αναπαραστήσεις το πνίξιμό σου», αναρωτιέται η κ. Τάκαλου, η οποία καταθέτει μια εντυπωσιακή ερμηνεία. Συμμαθητές της, οι Κώστας Γαλανάκης, Καίτη Κωνσταντίνου, Βασίλης Μαγουλιώτης, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Γιάννης Νταλιάνης, Ράνια Οικονομίδου, Αλκης Παναγιωτίδης, Θέμης Πάνου και Γιώργος Πυρπασόπουλος. Με εξπρεσιονιστικά και μπρεχτικά στοιχεία αλλά και σαιξπηρικές επιρροές, το έργο καταφέρνει να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή, καθώς εξελίσσεται με γρήγορο ρυθμό στον οποίο βοηθούν η σκηνική αποτύπωσή του (σκηνικά-κοστούμια Ελένης Μανωλοπούλου) και η πρωτότυπη μουσική του, την οποία υπογράφει ο Δημήτρης Μαραμής, που εμπνεύστηκε από την πολωνική και εβραϊκή μουσική παράδοση.

Ωστόσο, η ηλικιακή και κυρίως η ερμηνευτική απόσταση των «συμμαθητών», κάποιες φορές ακυρώνει τη δραματική οξύτητα και ένταση των αισθημάτων, όταν η θηριωδία και το μίσος παίρνουν τη θέση της αλληλοϋποστήριξης (π.χ. ο Ρισίεκ γρονθοκοπεί μέχρι θανάτου τον Εβραίο Γιάκουμπ Κατς). Μετά τον όλεθρο, η συμφιλίωση του τέλους (ας μείνει μυστικό μεταξύ ποιων συμβαίνει) προκαλεί ένα πικρό χαμόγελο. Το σήμερα μπορεί να αθωώσει το χθες;

​​Εθνικό Θέατρο – Κεντρική Σκηνή. Αγίου Κωνσταντίνου 22.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή