Απρόβλεπτη και γεμάτη εναλλαγές, όπως ο καιρός της, ταυτίζεται με τον ονειρικό κόσμο των ιμπρεσιονιστών και παραδίδει μαθήματα σύγχρονης ιστορίας: στις 6 Ιουνίου συμπληρώνονται 73 χρόνια από τη θρυλική απόβαση.
Διαδρομή Α
ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΩΝ ΙΜΠΡΕΣΙΟΝΙΣΤΩΝ
Σημείο εκκίνησης για όποιον αναζητά στη Νορμανδία τη ματιά των ιμπρεσιονιστών είναι η Χάβρη. Το λιμάνι της αποτελεί το κεντρικό θέμα του πίνακα του Μονέ «Εντύπωση, ανατέλλων ήλιος» (1872), που σηματοδότησε τη γέννηση του ιμπρεσιονισμού. Από τις 8/9 και για έναν μήνα το έργο έχει παραχωρηθεί στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης MuMa (από το Marmottan Monet, όπου εκτίθεται μόνιμα), με την ευκαιρία των εορτασμών για τα 500 χρόνια από την ίδρυση της πόλης.
Η επίσκεψη στο MuMa (www.muma-lehavre.fr) μοιάζει με τελετή μύησης στον κόσμο των ιμπρεσιονιστών: το άπλετο φυσικό φως διαχέεται στις αίθουσες από παντού, η θάλασσα είναι ορατή από κάθε γωνιά του, ενώ η ιμπρεσιονιστική συλλογή του είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στη Γαλλία μετά του Musée d’Orsay.
ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ
Étretat
Παραθαλάσσιο χωριουδάκι στα 27 χλμ. βορειοανατολικά της Χάβρης. Οι «βράχοι του Étretat» ενέπνευσαν τους ιμπρεσιονιστές – στο MuMa εκτίθεται η ομώνυμη ελαιογραφία του Εζέν Μπουντέν, ενώ και ο Μονέ τούς αποτύπωσε στους καμβάδες του επανειλημμένα. Iδανικό σημείο για να τους θαυμάσετε είναι οι κήποι του Étretat (etretatgarden.fr), στην κορυφή του οικισμού. Δημιουργήθηκαν το 1905 από τη Γαλλίδα ηθοποιό Μαντάμ Τεμπόλ, αλλά επανασχεδιάστηκαν πρόσφατα από τον Ρώσο αρχιτέκτονα τοπίου Αλεξάντρ Γκρίφκο και φιλοξενούν, εκτός από ποικιλία ειδών χλωρίδας, και σύγχρονα έργα τέχνης.
Το πιο πολυφωτογραφημένο είναι η σύνθεση που αναπαριστά τον Μονέ να ζωγραφίζει τους απότομους βράχους με τη διάσημη φυσική «καμάρα» και τη μυτερή «βελόνα». Από εδώ ξεκινά το κατηφορικό μονοπάτι που σε περίπου πέντε λεπτά θα σας φέρει στο ιστορικό ψαροχώρι με τη μεγάλη περαντζάδα – και πιο κοντά στους βράχους. Δεξιά και αριστερά στην πλαγιά, οικογένειες και ζευγάρια απολαμβάνουν το πικνίκ και τη μαγευτική θέα στην ταραγμένη θάλασσα. Κανείς δεν τολμά να βουτήξει ούτε… δαχτυλάκι στα ρηχά. Ακόμα και τον Αύγουστο η θερμοκρασία του νερού δεν ξεπερνά τους 18 βαθμούς Κελσίου.
Honfleur
Το παλιό λιμάνι του είναι έρωτας με την πρώτη ματιά. Στο Honfleur –γενέτειρα του «δασκάλου» του, Εζέν Μπουντέν– προσκάλεσε ο Κλοντ Μονέ τους συγχρόνους του Καμίλ Πισαρό και Άλφρεντ Σίσλεϊ να ζωγραφίσουν μαζί του en plein air, σε εξωτερικούς χώρους δηλαδή, αποτυπώνοντας τα ονειρικά τοπία που τους περιέβαλλαν. Προσελκύει πλήθη εκδρομέων, που έρχονται εδώ για να σεργιανίσουν στα στενά του, να πιουν καφέ με θέα στις ψαρόβαρκες, να δουν από κοντά την ξύλινη εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, να αγοράσουν εκλεκτό Calvados και μαρμελάδες από το Gribouille (16 rue Homme de Bois) και να υποκλιθούν στην υψηλή γαστρονομία του ανφάν τερίμπλ της πόλης, του σεφ Vincent Guyon, στο La Fleur de Sel (17 rue Haute).
Κομμάτι της γοητείας του το χρωστά στο γεγονός ότι παραμένει σχεδόν ίδιο κι απαράλλαχτο εδώ και κοντά 100 χρόνια. Περπατάς και νομίζεις πως στη rue de la Bavole θα σκοντάψεις πάνω στον 24χρονο Κλοντ Μονέ ή ότι θα ακούσεις με τα ίδια σου τα αυτιά τον Κάρολο Μποντλέρ να λέει πως «αυτή είναι η πόλη των ονείρων του».
Giverny
Σε αυτό το ήσυχο χωριουδάκι, που σήμερα ζει από τον τουρισμό, έπλασε ο Κλοντ Μονέ τον μικρόκοσμό του, το περίφημο σπίτι όπου στέγασε για 48 χρόνια την πολυμελή του οικογένεια με την Αλίς Οσεντέ, και δημιούργησε τους αριστοτεχνικούς κήπους που αποτέλεσαν το υπαίθριο «ατελιέ» του. Η επίσκεψη στο σπίτι-μουσείο και στους κήπους (fondation-monet.com) είναι σαν να περπατάς μέσα σε ένα 3D έργο τέχνης γεμάτο χρώμα και μεθυστικά αρώματα.
Στην ιαπωνική γέφυρα, στη λίμνη με τα νούφαρα και στις κλαίουσες ιτιές διακρίνεις τρία κλασικά μοτίβα του Μονέ και λίγο αργότερα μένεις να αναρωτιέσαι πώς γίνεται να χωρέσουν τόσοι Ρενουάρ και Σεζάν και μέσα σε ένα υπνοδωμάτιο (είχε διακοσμήσει τους τοίχους με πίνακες των λατρεμένων του ζωγράφων, που σήμερα έχουν αντικατασταθεί από αντίγραφα).
Η rue Claude Monet θα σας οδηγήσει στο Musée des Impressionnismes (www.mdig.fr) με τις εξαιρετικές περιοδικές εκθέσεις. H τρέχουσα (έως 2/7) είναι αφιερωμένη στα μουσικά όργανα και στο πώς αυτά παρουσιάστηκαν στη ζωγραφική της περιόδου 1860-1910. Τις ηλιόλουστες μέρες δεν υπάρχει ωραιότερος τρόπος να αποχαιρετήσετε το Giverny από ένα kir normand (απεριτίφ με crème de cassis, μηλίτη και Calvados) στην αυλή του Ancien Hotel Baudy (81 rue Claude Monet). Καλλιτεχνικό στέκι-ξενοδοχείο των τελών του 19ου αιώνα, διέθετε, εκτός από δωμάτια, και ατελιέ, επισκέψιμο σήμερα για το κοινό. Όταν πια λόγω Μονέ το Giverny άρχισε να γίνεται γνωστό στους εικαστικούς κύκλους της εποχής, οι ιδιοκτήτες του δεν άργησαν να αντιληφθούν πως οι ζωγράφοι πελάτες τους, όπως ο Σεζάν, χρειάζονταν έναν χώρο για να δουλέψουν.
διαδρομη Β
ΑΠΟΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Σε όσα μουσεία της περιοχής με θέμα την απόβαση στη Νορμανδία και αν περιηγηθείτε, όσα πεδία μάχης της εποχής και αν επισκεφτείτε, τίποτα δεν θα σας βάλει περισσότερο στο κλίμα από την 360° θεματική προβολή του Arromanches Circular Cinema (www.arromanches360.com).
Πρόκειται για μια κυκλική κινηματογραφική αίθουσα, στους τοίχους της οποίας έχουν τοποθετηθεί εννέα οθόνες υψηλής ευκρίνειας. Καθίσματα δεν υπάρχουν. Θα σταθείτε στο κέντρο της και από εκεί θα παρακολουθήσετε τις «100 ημέρες της Νορμανδίας», ένα 19λεπτο ντοκιμαντέρ το οποίο εξιστορεί μέσα από αρχειακό υλικό τα γεγονότα που οδήγησαν στην απελευθέρωση του Παρισιού στις 15 Αυγούστου 1944. Βγαίνοντας από το σινεμά, που βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου, και κοιτάζοντας προς τη θάλασσα, θα διακρίνετε μέσα στο νερό τα απομεινάρια του προσωρινού λιμανιού Mulberry «B» που κατασκεύασαν οι Σύμμαχοι για να μεταφέρουν πολεμικό υλικό στις παραλίες της απόβασης.
Στην περιοχή δραστηριοποιούνται πολλά ταξιδιωτικά γραφεία που προσφέρουν ημερήσιες εκδρομές αφιερωμένες στην 6η Iουνίου 1944, όταν οι συμμαχικές δυνάμεις κατέφτασαν από θαλάσσης στις γαλλικές ακτές, αιφνιδιάζοντας τους Ναζί και συμβάλλοντας καθοριστικά στη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Aν ο οδηγός σας είναι έμπειρος και, κυρίως, μιλάει καλά Αγγλικά, η ξενάγηση αξίζει τον κόπο – θα σας προσφέρει μια πιο διεισδυτική ματιά στην ιστορία. Δοκιμάστε το Normandy Sightseeing Tours (www.normandy-sightseeing-tours.com), ζητώντας ξενάγηση από τον Ντέιβιντ. Είναι χαρισματικός, αγαπά πολύ τη δουλειά του και έχει έναν μοναδικό τρόπο να μεταδίδει την παραμικρή πληροφορία.
ME MIA MATIA
St-Mère-Eglise
Στο πρώτο γαλλικό χωριό που απελευθερώθηκε από τους Ναζί προσγειώθηκαν το βράδυ της 5ης προς την 6η Ιουνίου 1944 14.000 Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές με διπλή αποστολή: να αποκόψουν τα γερμανικά στρατεύματα από την ενίσχυση του λιμανιού του Χερβούργου και να μην τους επιτρέψουν να φτάσουν εγκαίρως στις παραλίες της απόβασης.
To Airborne Museum (www.airborne-museum.org) είναι αφιερωμένο σε εκείνη ακριβώς την ιστορική νύχτα, τα γεγονότα της οποίας αφηγείται με συναρπαστικό τρόπο. Μία από τις πτέρυγες έχει ανεγερθεί πάνω σε ένα αυθεντικό C-47, που χρησιμοποιήθηκε τότε για τη μεταφορά αλεξιπτωτιστών.
Eπισκεφτείτε την εκκλησία του χωριού με τα εμπνευσμένα από τη μάχη της απελευθέρωσης βιτρό και το γλυπτό της πρόσοψης που αναπαριστά τον άτυχο Αμερικανό στρατιώτη John Steele. Το αλεξίπτωτό του «κόλλησε» στο καμπαναριό και εκείνος έμεινε να αιωρείται επί δύο ώρες, προσποιούμενος ότι είχε πεθάνει. Τελικά πιάστηκε αιχμάλωτος, αλλά επέζησε.
La Pointe du Hoc
To στρατηγικής σημασίας ακρωτήριο ανάμεσα στην Utah Beach και την Omaha Beach καταλήφθηκε το πρωί της 6ης Ιουνίου 1944 από Αμερικανούς καταδρομείς, οι οποίοι ανέλαβαν την καταστροφή του εχθρικού πολεμικού υλικού και του εξοπλισμού. Οι τεράστιες τρύπες από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς είναι ακόμα ορατές στο έδαφος, ενώ σώζονται πολυβολεία και παρατηρητήρια.
Utah Beach – Omaha Beach
Αν επισκεφτείτε με άμπωτη τις παραλίες του αμερικανικού τομέα, θα έχετε την ευκαιρία να δείτε, 73 χρόνια μετά, πώς ήταν η θάλασσα τη στιγμή της απόβασης. Αν και, λόγω της καθόδου της στάθμης, οι συμμαχικές δυνάμεις θα είχαν να διανύσουν μεγαλύτερη απόσταση πεζή προς την παραλία, οι οργανωτές της επιχείρησης θεώρησαν ότι το παλιρροϊκό φαινόμενο θα λειτουργούσε προς όφελός τους. Και αυτό γιατί οι στρατιώτες θα μπορούσαν να δουν και να εξουδετερώσουν –όπως και έγινε– τα εμπόδια που είχαν τοποθετήσει οι Ναζί (νάρκες, ξύλινες κατασκευές, κ.λπ.) ή να τα παρακάμψουν.
Colleville-sur-Mer
Δίπλα στην Omaha Beach βρίσκεται ένα από τα έξι αμερικανικά στρατιωτικά νεκροταφεία που δημιουργήθηκαν στη Γαλλία για τους νεκρούς του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η έκταση έχει παραχωρηθεί στην αμερικανική κυβέρνηση τιμής ένεκεν και η παραλία μπροστά από το μνημείο έχει παραμείνει αναλλοίωτη, χωρίς κτίσματα, σε ανάμνηση των γεγονότων. Τα φρέσκα λουλούδια που θα δείτε σε αρκετούς από τους 11.000 τάφους είναι γιατί «υιοθετούνται» από ομάδες πολιτών οι οποίοι αναλαμβάνουν να τους φροντίζουν, επειδή οι συγγενείς των πεσόντων ζουν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
* Ευχαριστούμε τον Γαλλικό Οργανισμό Τουρισμού και την Kyvernitis Travel για τη βοήθειά τους στην υλοποίηση του ταξιδιού.
Μετάβαση
Aν και η Νορμανδία διαθέτει αεροδρόμια (Caen, Rouen κ.ά.), είναι προτιμότερο –λόγω της εγγύτητάς της με το Παρίσι– να προτιμήσετε να πετάξετε με προορισμό τη γαλλική πρωτεύουσα, για πιο οικονομικές τιμές. Απευθείας πτήσεις από Αθήνα εκτελούν αρκετές αεροπορικές εταιρείες, όπως η Air France και η Aegean. Σε αναζήτηση που κάναμε για τον μήνα Ιούνιο, οι τιμές ξεκινούσαν από 200 ευρώ με επιστροφή. Για την περιήγησή σας στη Νορμανδία θα χρειαστεί να νοικιάσετε αυτοκίνητο.
Διαμονή
• Château La Chenevière (Port-en-Bessin, lacheneviere.com). Mέλος του δικτύου Small Luxury Hotels of the World, προσφέρει πολυτέλεια πέντε αστέρων σε ένα μαγευτικό château του 18ου αιώνα με όλες τις σύγχρονες ανέσεις. Highlight οι κήποι με τα τριαντάφυλλα, το αριστοκρατικό πρωινό (με έξτρα χρέωση) και οι μπανιέρες-υδρομασάζ στα δωμάτια με λειτουργίες χρωματοθεραπείας/οζονοθεραπείας. Από 265 ευρώ.
• Hotel-restaurant La Sapiniere (Saint-Laurent-sur-Mer, τηλ. +33 231927172). Αξιοπρεπής επιλογή για διαμονή κοντά στις παραλίες της απόβασης, καθώς απέχει μόλις μερικά μέτρα από την Omaha Beach. Καλό εστιατόριο. Από 115 ευρώ.
• Novotel Le Havre Centre (Χάβρη, www.novotel.com). Κλασικό ξενοδοχείο πόλης με μοντέρνα δωμάτια και θέα στο λιμάνι της Χάβρης. Aπό 73 ευρώ.
• Le Grand Hotel Cabourg (Cabourg, www.sofitel.com). To θρυλικό ξενοδοχείο του 1907 που αγάπησε ο Προυστ στη λουτρόπολη του Cabourg είναι ένα ταξίδι στον χρόνο. Άνετα δωμάτια με θέα θάλασσα ή τους κήπους του διπλανού καζίνο. Από 195 ευρώ.
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo: www.booking.com
Φαγητό
• Restaurant Ancien Hotel Baudy (Giverny, www.restaurantbaudy.com). Γαλλική κουζίνα και salon de thé στο κτίριο του ιστορικού ξενοδοχείου-ατελιέ, όπου στις αρχές του 19ου αιώνα σύχναζαν ο Σεζάν, ο Ρενουάρ, ο Σίσλεϊ, ο Ροντέν και η Μέρι Κάσατ. Ωραία αυλή.
• La Fleur de Sel (Honfleur, www.lafleurdesel-honfleur.com). Τροφή για τις αισθήσεις είναι τα πιάτα που υπογράφει ο σεφ Vincent Guyon, επανεφευρίσκοντας κλασικές και αγαπημένες συνταγές της Νορμανδίας. Menu degustation από 42 ευρώ το άτομο.
• Jean-Luc Tartarin (Le Havre, www.jeanluc-tartarin.com). Δύο αστέρια Michelin και υψηλή γαστρονομία από έναν σεφ που, αν μη τι άλλο, έχει πάθος. Τα μενού αλλάζουν κάθε μήνα, ανάλογα με την εποχικότητα των υλικών. Πολύ καλή λίστα κρασιών.
Μή χάσετε
D-Day Festival. Σειρά εκδηλώσεων (ξεναγήσεις, συναυλίες, εκθέσεις κ.ά.) αφιερωμένων στην 73η επέτειο της απόβασης στη Νορμανδία.
Έως 18/6.
Για περισσότερες πληροφορίες: www.ddayfestival.com