Είχα την τύχη και την τιμή να είμαι ένας από τους στενούς συνεργάτες του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του. Σύμβουλός του σε θέματα πολιτικού σχεδιασμού και δημοσκοπήσεων και λογογράφος του, σε ηλικία μόλις 30 ετών, παρών στον «πρωινό καφέ» όπου χαράζονταν σε ημερήσια βάση η πολιτική επικοινωνία της κυβέρνησης, έζησα από πρώτο χέρι την προσπάθεια μιας κυβέρνησης που προσπάθησε ειλικρινά να αλλάξει την Ελλάδα. Η κυβέρνηση αυτή έπεσε πριν προλάβει να ολοκληρώσει την ηρωική προσπάθεια που είχε αναλάβει. Αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε πετύχει να ολοκληρώσει την πορεία της, είμαι βέβαιος ότι η χώρα θα είχε αποφύγει την εφιαλτική κρίση που ζούμε σήμερα. Ολες οι βασικές της πολιτικές, που στη συνέχεια ανατράπηκαν ή απονευρώθηκαν, δικαιώθηκαν στη διάρκεια του χρόνου.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εισήγαγε πρώτη την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων κι απήλλαξε τη χώρα από το άγος των προβληματικών. Πρώτη σχεδίασε και προχώρησε πολλά μεγάλα έργα με ιδιωτικούς πόρους, μείωσε δραστικά τον πληθωρισμό, αποκάλυψε και ανέλαβε δημοσιονομικά τα τεράστια κρυφά ελλείμματα που είχε συσσωρεύσει η δεκαετία του ’80 και έθεσε τις βάσεις για την εξομάλυνση των δημοσίων οικονομικών.
Η κυβέρνησή του ήταν η μόνη της Μεταπολίτευσης που μεταρρύθμισε ουσιαστικά το ασφαλιστικό σύστημα, δημιουργώντας την περίφημη «άσπρη τρύπα», που επέτρεψε στην Ελλάδα να συμμετάσχει στη ζώνη του ευρώ. Η κυβέρνησή του επανέφερε την ομαλότητα και τον ρεαλισμό στην εξωτερική πολιτική, αποφορτίζοντας τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και επανακτώντας το κύρος της Ελλάδας στην Ευρώπη και τον κόσμο. Φέρνοντας πίσω στη μνήμη μου την καθημερινότητα του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, δεν μπορώ να ξεχάσω την ακούραστη εργατικότητα κι ενεργητικότητά του και την επιμονή του να ανοίγει συνεχώς –κυριολεκτικά κάθε μέρα– καινούργια θέματα, πιέζοντας ασταμάτητα τους υπουργούς του και προωθώντας σε όλα τα επίπεδα έργα και μεταρρυθμίσεις.
Ανθρωπος με φυσική ευγένεια και γενναιότητα, αισιόδοξος για τη ζωή και την ανθρώπινη φύση, ορθολογιστής και με βαθιά γνώση της ελληνικής κοινωνίας, που είχε αποκτήσει ως βουλευτής επαρχίας, είχε ταυτόχρονα ένα μοναδικό, για άνθρωπο με προέλευση από μια συντηρητική κοινωνία, πρόσθετο προσόν. Από τότε που τον γνώρισα το 1987 –σε ηλικία εκείνος σχεδόν 70 ετών– μέχρι και την τελευταία φορά που τον είδα, πριν από μερικούς μήνες, ήταν πάντα ανοικτός στις καινούργιες ιδέες. Με μια φυσική ευφυΐα και αντίληψη μοναδική, ήταν έτοιμος να αγκαλιάσει το καινούργιο και να εμπιστευτεί νέους ανθρώπους. Αν και ιδεολογικά φιλελεύθερος και εξ ορισμού πολιτικός αντίπαλος των κομμουνιστών, είναι ιστορικά καταγεγραμμένο ότι από την αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας στη δεκαετία του ’50 τους υπερασπίστηκε από τις μετεμφυλιακές ακρότητες. Αυτό έθεσε τις βάσεις για την πολιτική της εθνικής συμφιλίωσης που ακολούθησε και οδήγησε στην κυβέρνηση Τζαννετάκη το 1989. Μπορώ προσωπικά επίσης να μαρτυρήσω ότι όντας πρωθυπουργός, στη διάρκεια της δίκης του μεγάλου πολιτικού του αντιπάλου, του Ανδρέα Παπανδρέου, μας είχε δώσει ρητή εντολή να μην παρεμβαίνουμε επικοινωνιακά στη σχετική δημόσια συζήτηση, ώστε να μην επηρεάσουμε, χρησιμοποιώντας την κυβερνητική ισχύ, έστω κι εμμέσως την τελική απόφαση. Ορθωσε τη σημαία της λογικής, του ρεαλισμού και του ορθολογισμού και κατάφερε να κερδίσει έναν πανίσχυρο κομματικό και κρατικό μηχανισμό και έναν δεινό πολιτικό αντίπαλο. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι ακόμα και σήμερα, 25 σχεδόν χρόνια μετά την αποχώρησή του από την πρωθυπουργία, η πολιτική που ο ίδιος είχε τόσο πρώιμα την τόλμη να χαράξει, είναι η μόνη ελπίδα για να βγει από το αδιέξοδο η ελληνική κοινωνία.
* Ο κ. Θόδωρος Σκυλακάκης είναι πρόεδρος της «Δράσης». Διετέλεσε πολιτικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.