Στο χθεσινό φύλλο της «Κ», ο Σάκης Ιωαννίδης αποκάλυψε ότι στο πάρτι ολλανδικής εταιρείας στον χώρο του Παλαιού Ελαιουργείου Ελευσίνας οι καντίνες τοποθετήθηκαν πάνω στο έργο του Μικελάντζελο Πιστολέτο. Ο Ιταλός καλλιτέχνης δώρισε, το 2014, τον «Τρίτο Παράδεισο» στον Δήμο Ελευσίνας και, έκτοτε, παραμένει στον μνημειακό χώρο. Προφανώς, οι διοργανωτές του πάρτι δεν πήραν χαμπάρι ότι αυτό που χρησιμοποίησαν ήταν έργο τέχνης, κάτι που, εξάλλου, ήταν ευθύνη του δήμου να τους το υποδείξει – αποδιώχνουμε τη σκέψη ότι αντελήφθησαν πως υπάρχει ένα έργο τέχνης εκεί, αλλά το αγνόησαν επιδεικτικά και συνέχισαν το πάρτι.
Προ ετών, σε μία από τις εγχώριες… documenta, το Remap, ο υπογράφων, ευρισκόμενος στη βεράντα μιας μοντερνιστικής, εγκαταλελειμμένης πολυκατοικίας στο Μεταξουργείο, που χρησιμοποιείτο ως εκθεσιακός χώρος, κλώτσησε, προφανώς κατά λάθος, έναν τσιμεντόλιθο, ανάμεσα σε άλλα όντως παρατημένα υλικά, κίνηση που προκάλεσε το νευρικό σύστημα της επιμελήτριας.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι πράξεις είναι αδικαιολόγητες και mutatis mutandis καταδικαστέες. Οφείλουμε, χωρίς δεύτερες σκέψεις, να είμαστε προσεκτικοί όταν βρισκόμαστε σε χώρους προορισμένους –μόνιμα ή προσωρινά– για την τέχνη. Η αναπόφευκτη σκέψη, όμως, έχει να κάνει με τη μορφή που έχει πάρει η σύγχρονη τέχνη των τελευταίων δεκαετιών. Πολλές φορές, αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό που βλέπεις είναι έργο τέχνης είτε από το κείμενο που το συνοδεύει είτε από τις… φωνές της επιμελήτριας. Πόσες φορές δεν είδαμε έργα σε μουσεία και, βλέποντας παραδίπλα την πυροσβεστική φωλέα, δεν αναρωτήθηκαμε αν είναι και αυτό έκθεμα; Πόσες φορές δεν προστρέξαμε στον ξεναγό ή στο Google για να διαγνώσουμε τα προϊόντα του καλλιτεχνικού contemporary;
Η τέχνη, όμως, είναι τέχνη και θα κάνει ό,τι θέλει, δίχως όρια, φόρμες και σηκωμένα δάχτυλα. Το αν μπορούμε να συντονιστούμε μαζί της είναι δικό μας θέμα – η τέχνη είναι έκφραση ελευθερίας, δεν είναι υποχρεωμένη να απευθύνεται στις μάζες. Παρά ταύτα, το γεγονός ότι, πολλάκις, περνούν απαρατήρητα θα πρέπει να προβληματίσει καλλιτέχνες και κοινό, να ανοίξει εκ νέου μια συζήτηση – και να ακουστούν όλα.