Με τα πλεονεκτήματα που συνεπάγεται η ίδρυση μιας εταιρείας στην όμορη Βουλγαρία «βομβαρδίζονται» καθημερινά επαγγελματίες όλων των κλάδων. Δεκάδες ιστοσελίδες μεταφρασμένες και στα ελληνικά εξηγούν διεξοδικά τα βήματα που μπορεί να οδηγήσουν έναν επιχειρηματία μακριά από τη «φοροεπιδρομή» που βιώνει στην Ελλάδα. Ως άλλες Σειρήνες, οι σύγχρονοι μεσάζοντες προσπαθούν να δελεάσουν προσεγγίζοντας με e-mail ή sms ακόμα και όσους δεν έχουν καμία τάση… φυγής. Οπως αναφέρουν εμφατικά, το μετοχικό κεφάλαιο μπορεί να ξεκινάει ακόμα και από 1-2 ευρώ, ο φόρος εισοδήματος είναι μόλις 10%, ενώ η εγγραφή γίνεται μόλις σε μία ημέρα, ηλεκτρονικά.
Η εν λόγω «μόδα» δεν είναι, βέβαια, καινούργια. «Στην κορύφωσή της έφτασε το 2013», υπενθυμίζει Ελληνας επιχειρηματίας που ζει εδώ και μία 20ετία στη Βουλγαρία. Εκτοτε, όμως, η Βουλγαρία σημειώνει αξιόλογους ρυθμούς ανάπτυξης (3,4%) συγκριτικά μάλιστα με την Ελλάδα, όπου επιπλέον έχει πολλαπλασιαστεί η φορολογία σε ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις. «Η βουλγαρική πλευρά ανταποκρίνεται στο δικό μας πολύ μεγάλο ενδιαφέρον», λέει με ειλικρίνεια στην «Κ» βιοτέχνης της Β. Ελλάδας που βρίσκεται ενώπιον του διλήμματος: «λουκέτο» ή μεταφορά έδρας.
Οι διαδικασίες, ωστόσο, δεν είναι τόσο απλές όσο παρουσιάζονται, αν και κατά γενική ομολογία η γραφειοκρατία στη Βουλγαρία είναι κατά πολύ λιγότερο δαιδαλώδης από την ελληνική. «Πολλές ιστοσελίδες αποσιωπούν σημαντικές λεπτομέρειες, που ισοδυναμούν με διόλου ευκαταφρόνητες χρεώσεις, κάτι που αποκαλύπτουν στους Ελληνες πελάτες τους άπαξ και κλείσει η συμφωνία», συμπληρώνει ο ίδιος, που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Η φορολογία είναι πράγματι 10%, ωστόσο τα μερίσματα φορολογούνται 5% όπως και το περίφημο αλλοδαπό εισόδημα άλλα 5%», διευκρινίζει. «Συνεπώς, για μια κερδοφόρα επιχείρηση η φορολόγηση ανέρχεται στο 23%».
Το σημείο που δημιουργεί πονοκέφαλο σε λογιστές και δικηγόρους είναι η «φορολογική κατοικία». «Είναι μια νέα διάταξη, που εισήχθη στη νομοθεσία το 2014», εξηγεί στην «Κ» δικηγόρος των Αθηνών. Ετσι, λοιπόν, αν αποδειχθεί ότι η πραγματική διαχείριση της εταιρείας, όπως οι συνεδριάσεις του Δ.Σ., η λήψη των στρατηγικών αποφάσεων ή η διατήρηση των λογιστικών βιβλίων, γίνεται στην Ελλάδα, τότε μπορεί να υπάρξει πρόβλημα. «Είναι αλήθεια ότι ακόμα δεν έχει εφαρμοστεί η εν λόγω διάταξη», υπογραμμίζει η ίδια πηγή. Κανείς, ωστόσο, δεν εγγυάται ότι αυτό δεν θα συμβεί στο άμεσο μέλλον. «Παλαιότερα δεν υπήρχε κανένας περιορισμός στο άνοιγμα λογαριασμών και στη μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό, όμως εν μέσω οικονομικής κρίσης, αυτό άλλαξε». Επομένως, δεν αποκλείεται μελλοντικά να διαπιστωθεί ότι πολλές από αυτές τις εταιρείες παραμένουν «εν τοις πράγμασι» φορολογικοί κάτοικοι της Ελλάδας και να επιβληθούν αναδρομικά πρόστιμα.
Σύμφωνα, πάντως, με έμπειρο Θεσσαλονικιό λογιστή, η διάταξη περιλαμβάνει και παράλογες παραμέτρους. «Εμμένει να σε θεωρεί φορολογικό κάτοικο Ελλάδας, αν έχεις παιδιά που ακόμα φοιτούν σε σχολείο στην Ελλάδα ή αν λαμβάνεις κάποια σύνταξη ΟΓΑ», επισημαίνει, «επικρατεί μεγάλη ασάφεια, ενώ η αυστηρότητα εξαντλείται και πλήττει κυρίως τις μικρού βεληνεκούς εταιρείες, που ήδη βρίσκονται στην Ελλάδα υπό διωγμόν». Είναι εκείνες, άλλωστε, που επιβαρύνονται εξίσου από μια (πραγματική) μεταφορά έδρας. «Οταν πρόκειται να μεταφερθεί μια παραγωγική μονάδα, η μετακόμιση των μηχανημάτων, ακόμα και μια πιθανή μετεγκατάσταση εργαζομένων, έχει υπέρογκο κόστος», υπενθυμίζει η δικηγόρος, καθώς «πρέπει να γίνει βάσει ορθολογικού σχεδιασμού».
Δεν είναι λίγες οι φορές που το όφελος της μεταφοράς είναι μικρότερο από το προσδοκώμενο. «Πολλοί εξαπατήθηκαν από μεσάζοντες, ενώ άλλους τους πρόδωσε στην ελληνική εφορία κάποια “τριγωνική” συναλλαγή», αναφέρει ενδεικτικά ο Ελληνας επιχειρηματίας, που εκτιμά ότι υπάρχουν πιο έξυπνοι τρόποι να επωφεληθούν οι Ελληνες από την ανάπτυξη της Βουλγαρίας. «Οι ελληνικές εταιρείες μπορούν εδώ να επενδύσουν ή να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς, οι δε εργαζόμενοι να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας στις πολυεθνικές, που η μία μετά την άλλη εγκαθίστανται εδώ», καταλήγει. «Στους δρόμους πλέον της Σόφιας ακούς όλες τις γλώσσες του κόσμου».