Ο Μητσοτάκης και οι Σειρήνες της απλής αναλογικής

Ο Μητσοτάκης και οι Σειρήνες της απλής αναλογικής

3' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πολλοί είχαν χαρακτηρίσει τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη κυνικό και σκληρό πολιτικό. Στιγμές της πολιτικής του διαδρομής, όμως, δείχνουν ένα διαφορετικό χαρακτήρα. Συνεργαζόμενος μαζί του για αρκετά χρόνια, μπορώ να βεβαιώσω πως υπήρξε μια προσωπικότητα με ανεπτυγμένο το αίσθημα της μεγαθυμίας αλλά και της συνέπειας σε κάποιες αρχές και κατευθύνσεις.

Οταν κοντά στα τέλη του 1993 ήταν φανερό πως οι εκλογές δεν επρόκειτο ποτέ να κερδηθούν, λόγω των επιθέσεων που δεχόταν τότε η κυβέρνησή του και μέσα από τα σπλάχνα της δικής του παράταξης, αλλά και λόγω της διαρροής βουλευτών με στόχο την ανατροπή της, τέθηκε στο τραπέζι η εναλλακτική λύση της συνεργασίας με την Αριστερά της Μαρίας Δαμανάκη, με μοναδικό αντικείμενο την υιοθέτηση της απλής αναλογικής. Μια τέτοια κίνηση, που θα ήταν σχεδόν αδύνατο να αρνηθεί η Αριστερά, θα εξασφάλιζε την εξουδετέρωση της πιθανότητας ανόδου ενός αυτοδύναμου ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία αλλά και θα αποτελούσε μέσο ώστε η Ν.Δ. να εξακολουθεί, μέσω πιθανών μελλοντικών συνασπισμών, να παίζει κυρίαρχο ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις.

Ο τότε πρωθυπουργός, γνωρίζοντας απόλυτα και τις περιπέτειες που θα του επιφύλασσε το μέλλον μέσω της εκδικητικής επανεμφάνισης του Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία, κοίταξε τους συνομιλητές του με ένταση και αποκρίθηκε: «Εγώ θα τηρήσω τον λόγο μου, που είναι οι εκλογές με τον νόμο που έχουμε ήδη ψηφίσει. Δεν θα γίνω καραγκιόζης για την εξασφάλιση κάποιας πολιτικής ωφέλειας. Ούτε και θα διακινδυνεύσω το μέλλον της σταθερότητας του τόπου ρίχνοντάς τον στους κινδύνους μιας πιθανής ακυβερνησίας».

Σε μια άλλη περίπτωση, ο Μητσοτάκης έδειξε πως κάθε άλλο παρά σκληρός πολιτικός υπήρξε. Μόλις είχα τότε καταργήσει τη Γραμματεία Κρατικών Προμηθειών του υπουργείου Εμπορίου ώστε να σταματήσει το αλισβερίσι των κεντρικών προκηρύξεων αλλά με όρους αποφασισμένους από την κάθε επιμέρους υπηρεσία ή υπουργείο. Με τον τρόπο αυτό κανένας δεν εμφανιζόταν υπεύθυνος για την όποια συναλλαγή θα μπορούσε να γίνει κάτω από το τραπέζι. Χώρια, βέβαια, από τη γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις.

Εξήγησα τότε στον πρωθυπουργό πως υπήρχε η μοναδική περίπτωση νόμιμης απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων από το Δημόσιο –όσων απασχολούνταν στη Γραμματεία Κρατικών Προμηθειών– διότι είχε καταργηθεί το αντικείμενο της δουλειάς τους. Ηταν κάτι που προέβλεπε το Σύνταγμα. Το επιχείρημά μου ήταν πως έτσι θα άνοιγε ο δρόμος περικοπών προσωπικού στο κυρίως Δημόσιο και θα έπεφτε ένα καθιερωμένο ταμπού.

Ο τότε πρωθυπουργός δεν δέχθηκε ούτε να το συζητήσει. «Δεν πρόκειται να ανατρέψουμε τα σχέδια ζωής αυτών των ανθρώπων», μου είπε. «Ούτε και να προκαλέσουμε το όποιο κοινωνικό πρόβλημα, όσο πρόσκαιρο κι αν εκτιμάς πως θα είναι». Το ζήτημα έκλεισε εκεί και οι υπάλληλοι, γύρω στους 400, μεταφέρθηκαν σε άλλες υπηρεσίες. Τα σκέφτομαι αυτά και συγκρίνω με σημερινές καταστάσεις όπου πάνω από 1,3 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν χάσει τις δουλειές τους, στον ιδιωτικό βέβαια τομέα της οικονομίας, και δεν ιδρώνει κανενός ουσιαστικά το αυτί…

Αυτός ήταν στην πραγματικότητα ο Μητσοτάκης. Ανθρωπος με ευαισθησίες και με υψηλή αίσθηση του χρέους. Και παράλληλα, σπάνιο για Ελληνα πολιτικό, ηγέτης αποφασιστικός και αποτελεσματικός. Ηταν στα δικά του χρόνια διακυβέρνησης που εξασφαλίσθηκε ετήσιο δημοσιονομικό πλεόνασμα για δύο συνεχόμενα χρόνια. Παρά το γεγονός πως το χρέος μεγάλωσε τότε, επειδή εντάξαμε στον προϋπολογισμό κρυμμένα χρέη από το 1981 – προϊόν εκτεταμένου κρυφού δανεισμού δημοσίων επιχειρήσεων.

Τότε βέβαια επιβλήθηκε και ο περίφημος φόρος των 50 δρχ. στα καύσιμα, παρά τη σθεναρή δική μας αντίσταση στον τομέα της ενέργειας. Ο τότε πρωθυπουργός, αφού είχα ήδη μετακινηθεί στο υπουργείο Επικρατείας, τελικά τον επέβαλε, γνωρίζοντας όμως τη ζημία που έκανε η ρύθμιση αυτή στη δημοτικότητα της κυβέρνησής του. Ο λόγος ήταν ότι εξασφάλιζε δημοσιονομική ισορροπία. Ο Στέφανος Μάνος μου εξήγησε τότε πως η εναλλακτική λύση θα ήταν 75.000 απολύσεις!

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υπήρξε ρεαλιστής και οραματιστής. Προσέβλεπε σε μια Ελλάδα ισχυρή, χωρίς χρέη, στηριγμένη στη δική της οικονομική ευημερία. Δυστυχώς, όμως, πολεμήθηκε σκληρά από τον παντοδύναμο λαϊκισμό της εποχής, αλλά και από το πελατειακό κατεστημένο της δικής του παράταξης. Για όλους εμάς που τον ζήσαμε από κοντά θα είναι πάντοτε εδώ.

* Ο κ. Ανδρέας Ανδριανόπουλος είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διπλωματίας και Διεθνών Εξελίξεων. Διετέλεσε υπουργός Εμπορίου και υπουργός Επικρατείας της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Διαβάστε το αφιέρωμα της «Κ» στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη:

– Ανοικτός στις νέες ιδέες ώς το τέλος

–  Διορατικός ηγέτης, που εκτιμήθηκε αργά

– Προσηλωμένος στο εθνικό συμφέρον

– Τζορτζ Μπους: Ο φίλος μου ο Κωνσταντίνος ήταν βράχος

– Κωνσταντίνος Μητσοτάκης: «Γλίτωσα την εκτέλεση από τους Γερμανούς δύο φορές»

 Συνομιλώντας με την Ιστορία

– Ενας μεγάλος δάσκαλος

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή