Γεννημένος το 1931 στη Βαρκελώνη, ο Χουάν Γκοϊτισόλο άφησε, την Κυριακή 4 Ιουνίου, την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 86 ετών, για άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους, στο σπίτι του στο Μαρακές, στο Μαρόκο, όπου ζούσε από το 1996. Παρότι σχετικά άγνωστος στην Ελλάδα, ο Γκοϊτισόλο θεωρείται μία από τις πιο εμβληματικές μορφές των ισπανικών Γραμμάτων του περασμένου αιώνα, χαρακτηρίζοντας με τη γραφή του ιδιαιτέρως το δεύτερο μισό του.
Συγγραφέας και δοκιμιογράφος, ο Γκοϊτισόλο, προτού καταλήξει στο Μαρόκο, έζησε αυτοεξόριστος στο Παρίσι, από το 1956, εξαιτίας της εγκαθίδρυσης του καθεστώτος Φράνκο, στο οποίο αντιτάχθηκε. Επηρεασμένος από τον avant-garde αέρα των μυθιστοριογράφων της δεκαετίας του ’50, ο Ισπανός συγγραφέας, ιδίως με τα «Στοιχεία ταυτότητας», επισφράγισε τη θέση του στο πάνθεον των Ισπανών συγγραφέων, λαμβάνοντας, ταυτόχρονα, περίοπτη θέση στο επιλεγόμενο ρεύμα του nouveau roman, μεταξύ των Μορίς Μπλανσό, Χούλιο Κορτάσαρ και Μαργκερίτ Ντιράς.
Στο εν λόγω μυθιστόρημα, ο Γκοϊτισόλο κατέθεσε το μεγάλο ισπανικό μυθιστόρημα, ένα εμβληματικό κείμενο που παρακολουθεί ταυτόχρονα τη ζωή του Ισπανού δημοσιογράφου Αλβαρο Μεντιόλα και τη σύγχρονη ιστορία της Ισπανίας. Υπήρξε, εν γένει, ανατόμος της σύγχρονης κοινωνίας της χώρας του, επισημαίνοντας καθαρά, και στα λογοτεχνικά και στα δοκιμιακά του έργα, τη φθίνουσα ηθική, πολιτική και πολιτισμική τάξη, από την εποχή του δικτάτορα Φράνκο μέχρι και τις μέρες μας. Πνεύμα ελεύθερο, μακριά από τον καθολικισμό της ισπανικής κοινωνίας και τους εθνικισμούς της χώρας του, ο Ισπανός συγγραφέας μέχρι και την τελευταία του στιγμή παρέμεινε φωνή διακριτή.
Μάλιστα, ο υπουργός Πολιτισμού της Ισπανίας, Ινιγο Μέντεζ ντε Βίχο, απέδωσε φόρο τιμής στον Χουάν Γκοϊτισόλο, παρομοιάζοντάς τον με τον ογκόλιθο των ισπανικών Γραμμάτων, Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Στον εκλιπόντα είχε, μάλιστα, απονεμηθεί το Βραβείο Θερβάντες, το «Νομπέλ» της ισπανόφωνης λογοτεχνίας, το 2014. «Ενας από τους νικητές του Βραβείου Θερβάντες, ο οποίος ταυτίζεται περισσότερο με τον συγγραφέα του “Δον Κιχώτη”», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Ισπανός υπουργός.
Εξάλλου, ο Θερβάντες αλλά και ο Μπόρχες μοιάζουν να έχουν επηρεάσει όσο λίγοι του έργο του Χουάν Γκοϊτισόλο. Πειραματιζόταν διαρκώς με τη γλώσσα και, κυρίως, τη φόρμα των μυθιστορημάτων του, τα οποία δεν χαρακτηρίζονταν από ιδιαίτερες αναγνωστικές ευκολίες, ενώ, την ίδια στιγμή, κάθε νέο έργο του χαρακτηριζόταν από τη διάρρηξη της φορμαλιστικής ή ειδολογικής συνέχειας του corpus του.
Στα ελληνικά, κυκλοφορούν τα βιβλία του: «Οικογένεια Καρλ Μαρξ», «Στοιχεία ταυτότητας» (2007), «Αυλαία» (2006), όλα από τις εκδ. Κέδρος, σε μετάφραση Κατερίνας Ρούφου, και οι «Τρεις εβδομάδες σε ένα φανταστικό κήπο» (2003), σε μετάφραση Τασίας Παναγοπούλου, από τις εκδ. Εξάντας.